ميحرلا نمحرلا الله مسب BİSMİllahir-rәhmanir-rәHİM Ön söZ

 
32 
«
 ِهيِف
اَء
 ُماَقَّم  ٌتاَن ِّيَ ب  ٌتاَي
 
 َناَك ُهَلَخَد نَمَو َ يِهاَر  بِإ
اَء
 َّلِلَو اًنِم
 ِت يَ ب لا ُّجِح  ِساَّنلا ىَلَع ِه
 
لا َّنِإَف َرَفَك نَمَو ًلايِبَس ِه يَلِإ َعاَطَت سا ِنَم
 َهَّل 
 َينِمَلاَع لا ِنَع ٌِّنَِغ
»
 
«Orada  [Kə᾿bədə]  aydın  nişanələr-  İbrahimin 
məqamı  vardır.  Ora  daxil  olan  şəxs  əmin-
amanlıqdadı.  Onun  yoluna  imkanı  olan  hər  bir 
kəsin  həccə  gedib  o  evi  ziyarət  etməsi  insanların 
Allah  qarşısında  borcudur.  Kim  bunu  (bu  borcu) 
inkar edərsə, (özünə zülm etmiş olar). Әlbəttə, Allah 
aləmlərdən ehtiyacsızdır!»
32
 
 
Altıncı: “Cihad” 
Yə`ni  Peyğəmbər  və  mə`sum  İmamın  əmri  ilə 
İslam 
düşmənlərinin 
əleyhinə 
mübarizəyə 
qalxmaqdır. 
Cihad özü iki qismdir: 
1. İbtidai-cihad. 
2. Müdafiə-cihadı 
İbtidai-cihad  yalnız  Peyğəmbər  və  mə`sum 
İmamın  göstərişi  ilə  kafir  ölkələrini  İslama  də`vət 
etmək 
və 
onların 
şərrini 
İslamdan 
və 
müsəlmanlardan  uzaqlaşdırmaq  üçün  aparılan 
cihaddır.  Bunun  şərti  Peyğəmbər  (səlləllahu  əleyhi 
və  alihi  və  səlləm)  və  mə᾿sum  İmam  (əleyhis-
salam)-ın 
şəxsən 
hüzuru 
və 
göstərişi 
ilə 
aparılmasından 
ibarətdir. 
Hazırkı 
dövrdə 
                                                 
32
 Ali İmran surəsi, ayə 97 

---

 
33 
Peyğəmbər  (səlləllahu  əleyhi  və  alihi  və  səlləm) 
həyatda olmadığı, mə᾿sum İmam (əleyhis-salam) isə 
ğeybdə olduğu üçün, ibtidai-cihad vacib deyildir. 
Müdafiə-cihadı:  Hər  hansı  bir  ölkə  tərəfindən 
müsəlmanlara 
hücum 
olunduğu 
təqdirdə, 
müsəlmanın  canı,  malı,  namusu,  dini  və  vətəni 
təhlükəyə düşərsə, onları müdafiə etmək vacibdir. 
Allah-taala  cihad  haqqında  Qur`anda  belə 
buyurur: 
«
   ُكِسُفمَأَو   ُكِلاَو مَأِب  اوُدِهاَجَو ًلاَقِثَو اًفاَفِخ  اوُرِف ما
 
 َّللا  ِليِبَس  ِفِ
 ُكِلَذ ِه
  نِإ   ُكَّل ٌر  يَخ   
 َنوُمَل عَ ت   ُتنُك
»
 
«(Ey  mö`minlər!)  Ağırlı  və  yüngüllü  halda 
hamınız  cihada  qalxıb  malınız  və  canınızla  Allah 
yolunda vuruşun! Әgər bilsəniz bu sizin üçün daha 
çox xeyirlidir!»
33
 
Müasir  fəqih  və  müfəssir  Ayətullah  Məkarim 
Şirazi  “Nümunə”  adlı  təfsirinin  7-ci  cildinin  424-ci 
səhifəsində  bu  ayəni  təfsir  edərək  belə  buyurur: 
“Ağırlı  və  yüngüllü”  kəlmələri  insanın  bütün 
halətlərinə  şamildir.  Məs:  Cavan  və  qoca,  subay  və 
evli,  az  ailəli  və  çox  ailəli,  varlı  və  kasıb,  müşküllü 
və müşkülsüz, işli və işsiz və sair... 
Yeri  gəlmişkən  qeyd  etmək  lazımdır  ki,  İslam 
dinində  xarici  düşmənlərlə  mübarizə  aparıldığı 
kimi,  daxili  düşmənlədə  mübarizə  aparmaq  sifariş 
olunmuşdur. 
                                                 
33
 ət-Tovbə surəsi, ayə 41 

---

 
34 
Beləki  insanı  pis  işlərə  sövqləndirən  nəfsi  ilə 
mübarizə aparmaq cihadi-əkbər adlandırılmışdır. 
Cihadi-əkbər  odur  ki,  insan  öz  nəfsi-əmmarəsi 
(yə`ni,  insanı  günaha  çağıran  nəfs)  və  Şeytan 
vəsvəsəsi  ilə  mübarizə  aparsın  və  öz  nəfsini 
günahlardan qorusun. 
Böyük şiə alimi mərhum Kuleyni (rə) İmam Sadiq 
(ələhis-salam)-dan,  o  da  Peyğəmbər  (səlləllahu 
ələyh  və  alihi  və  səlləm)-dən  bu  haqda  belə  bir 
rəvayəti nəql edir: 
«
 ًةَّيِرَس  َثَعَ ب )َ َّلَسَو ِهِلآ َو ِه يَلَع ُللها ىَّلَص( َِّبَِّنلا َّنَا )ُم َلاَّسلا ِه يَلَع( ِللها ِد بَع  ِبَِا  نَع
  وَضَق  ٍم وَقَ ب اًبَح رَم  َلاق اوُعَجَر اَّمَلَ ف
 َليِقَف  ُرَ ب كَ لا ُداَهِ لْا    ِه يَلَع  َىِقَبَو  َرَغ صَ لا َداهِ لْا ا
. ِس فَّ نلا ُداَهِج َلاَق ؟ُرَ ب كَ لا ُداَهِ لْااَم ِللها َلوُسَراي
»
 
«İslam  Peyğəmbəri  (səlləllahu  əleyhi  və  alihi  və 
səlləm) bir dəstəni döyüşə (cihada) göndərdi. Onlar 
döyüşdən  qayıdarkən  Peyğəmbər  (səlləllahu  əleyhi 
və  alihi  və  səlləm)  onlara  belə  buyurdu:  Mərhəba  o 
camaata  ki,  kiçik  cihadı  yerinə  yetirdilər.  Amma 
böyük  cihad  hələ  də  onların  öhdəsində  qalmışdır.” 
Bə`ziləri  böyük  cihadın  nə  olduğunu  sual  etdikdə, 
Peyğəmbər  (səlləllahu  əleyhi  və  alihi  və  səlləm) 
onlara belə buyurdu: “Böyük cihaddan məqsəd nəfs 
ilə olan cihaddır.»
34
 
Yeddinci: “Әmr be mə`ruf” 
                                                 
34
 “Fürui-kafi”, Vücuhul-cihad babı, 5-ci cild, 3-cü hədis, 

---

 
35 
Hər  bir  müsəlmanın  öz  ailəsini  və  dini  bacı-
qardaşlarını  vacib  əməllərə  və  xeyr  işlərə  dəvət 
etməsi. 
Səkkizinci: “Nəhy əz münkər” 
Hər  bir  müsəlmanın  öz  ailəsini  və  dini  bacı-
qardaşlarını  qadağan  və  haram  olan  əməllərdən 
çəkindirməsi. 
Allah-taala  Qur`anda  əmr  be  mə`ruf  və  nəhy  əz 
münkər  edən  insanları  əməli  saleh  adı  ilə  vəsf 
edərək  onlara  mükafat  verəcəyini  və`də  verir.  Bu 
haqda Qur`anın bu iki ayəsini misal vururuq: 
«
 َنوُنِم ؤُ ي
 
لاِب
 َّل ِه
 
 ِم وَ ي لاَو
 
 َلا
 ِرِخ
 
 َنوُرُم أَيَو
 
 ِفوُر عَم لاِب
 
 َن وَه  نَ يَو
 
 ِنَع
 
 ِرَكنُم لا
 
 َنوُعِراَسُيَو
 
 ِفِ
 
 ِتاَر  يَ لْا
 
 َكِئ َل وُأَو
 
 َنِم
 
 َينِِلْاَّصلا
 
 *
اَمَو
 
  اوُلَع فَ ي
 
  نِم
 
 ٍ يرَخ
 
نَلَ ف
 
 ُهوُرَف كُي
 اَو
 ُهّلل
 
 ٌ يِلَع
 
 َينِقَّتُم لاِب
 »
 
«Onlar 
Allaha 
və 
axirət 
gününə 
inanır, 
(insanlara) yaxşı işlər görməyi əmr edir, (onları) pis 
əməllərdən  çəkindirir  və  xeyirli  işləri  görməyə 
tələsirlər.  Onlar  əməli  salehlərdəndirlər.  Onların 
yaxşılıq  naminə  etdikləri  işlərdən  heç  biri  inkar 
edilməz  (mükafatsız  qalmaz).  Şübhəsiz  ki,  Allah 
müttəqi (pərhizkar) olanlara agahdır.»
35
 
Doqquzuncu: “Təvəlla” 
Bunun  mə`nası  sevmək,  dost  tutmaq  deməkdir. 
Yə`ni  hər  bir  müsəlmanın  Allah-taala,  Peyğəmbər 
(səlləllahu  əleyhi  və  alihi  və  səlləm),  mə`sum 
İmamlar və onların dostlarını sevməsi; 
Onuncu: “Təbbərra” 
                                                 
35
 Ali İmran surəsi, ayə 114-115 

---