1 Ramiz Də
Yüklə 2,51 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- “Destino”
- “Konkistadorların Mərkəzi Çili sahillə- rində faciəli ölümü”
9 Tarixin çarxını nə saxlamaq, nə də döndərmək olar. Müəllif belə bir düyündən ustalıqla çıxış yolu ntapir. O, elə edir ki, Kataloniyada təşkil olunan ekspedisiya Mərkəzi Çili sahillərinə iki gəmidə yola düşməli olur. Sakit okeanda baş verən amansız və dəhşətli fırtına zamanı gəmilərdən biri – “Destino” – ünvana birinci çatır. Faktiki olaraq Arau- kaniyaya göndərilən qüvvə iki hissəyə bölünmüş olur. O biri gəminin - “Vanquardiya”nın - heyət ilə birlikdə okean- da fəlakətə uğradığını zənn edən bu biri dəstə, fərdi üsulda Araukaniyada yerli əhaliyə qarşı müharibə elan edərək, döyüş əməliyyatlarına başlayır. Düşmənin gücünü nəzərə almayan və onları ciddi rəqib saymayan bu dəstə qısa müddət ərzində biabırçılıqla məğlubiyyətə uğrayır. Ekspe- disiyanın təcrübəli və bacarıqlı rəisi kapitan Xuan Odovaldodan ayrı düşmüş bu dəstənin özündən razı olan bəzi zabitlərin özbaşınalığı və səhlənkarlığı ucbatından bir çox konkistador, hətta araukanlar tərəfindən əsir alınır. Lakin öz gücü və şücaəti ilə bütün Avropada məşhur olan ispan əsgəri məğlub olana qədər düşmənin xeyli canlı qüvvəsini məhv edir. Gözlənildiyi kimi ekspedisiyadan aralı düşmüş o biri dəstə bir müddətdən sonra Anqud körfəzinə yol alır, lakin gec olur. Bütün üstünlüklər düşmənin əlində idi. Bu müharibədə araukanlar qismən olsa da, qələbə əldə etmiş-
10 dilər. Yarı bölünən bu dəstə ilə müharibəni davam etdirmək sadəcə olaraq bu müharibədə ispanlar tərəfindən verilən kobud səhvin təkrarlanmasına gətirib çıxaracaqdır. Məhz buna görə də kapitan Xuan Odovaldo artıq risqə getməmək üçün Araukaniyada gedən müharibədə tam qalibiyyət əldə etməkdən ötrü, yeni ekspedisiya təşkil etmək üçün Peru vitse-krallığının paytaxtı Limaya çəkilməyə məcbur olur. Əlbəttə, bu kitabı maraqla izləyən oxucular müharibənin necə başa çatmasını bilmək istəyəcəklər. Belə olan halda səbirsizliklə əsərin sonrakı gedişatını izləmək lazımdır. Bu haqda isə kitabın ikinci cildində dürrüst məlumatlar əldə etmək olacaq. Ramiz Qasımov öz əsərində xalqın qəhrəmanlıq mübari- zəsini daha geniş planda əks etdirməyə cəhd edən sənətkar sayılır. Araukanların düşmənə qarşı mübarizəsi yenilməz- lik, məğlubedilməzlik və cəsurluq simvoluna çevrilmişdir. Araukanların bəziləri Çilidə yaranmış ictimai quruluşun, siyasi vəziyyətin, mövcud qayda-qanunun fərdi mübarizə nəticəsində dəyişdirilə biləcəyinə o qədər də inanmırdılar, amma bununla bərabər üsyankarlıqdan əl çəkmir, tam qalib gəlməsələr də, bu məqsəd uğrunda vuruşur, həlak olur, azadlığı heç olmazsa ölümdə görürdülər. Ramiz Əli oğlu Qasımov 1965-ci ilin iyulun 26-da Bakı şəhərində fəhlə ailəsində anadan olubdur. 1983-cü ildə
11 Nizami rayonunun 62 №-li orta məktəbini bitirmiş və sonrakı iki ildə Stavropol diyarında hərbi xidmət yolu keçmişdir. 1988-ci ildən “Azərneftyağ” İB-də işə daxil olmuş və bu günə kimi orada işləyir. 1993-cü ildə vətəni erməni cəlladlarından qorumaq üçün könüllü Qarabağa yollanaraq, Şimali Ağdam, Goranboy, Ağdərə və Tərtər bölgələrində fədakarcasına döyüşmüşdür. 1981-ci ildən “Konkistadorların Mərkəzi Çili sahillə-
başlamış və onu 16 il müddətinə başa çatdırmışdır. Trilo- giya silsiləsindən olan bu kitab 1-ci cilddir. Yaşının cavan olmasına baxmayaraq o, geniş məzmunlu, böyük marağa səbəb olan, mürəkkəb süjetli, nadir tarixi faktlarla və coğra- fi kəşflərlə zəngin olan, iri həcmli bir tarixi əsər yaratmış- dır. Bu kitaba dair Azərbaycan Yazıçılar biliyinin katibi dünya şöhrətli yazıçı Çingiz Abdullayevin verdiyi rəydə göstərilir ki, müasir dövrdə belə bir yaradıcı-tədqiqat işi gördüyünə gorə R. Qasımov tərifə layiqdir. Əsərdə qoyulan ideya zəmanəmizlə səslənir, hər hansı bir xalqın müstəqil- liyi uğrunda apardığı mübarizəni tərənnüm edir. Kitabın adından bəllidir ki, bu əsər döyüş səhnələri və sərgüzəştlərlə müşaiyət olunur. Lakin müəllif əsərə bir coğrafiyaşünas və guya Fernan Magellanın dünya səyahə- tində iştirak etmiş bir qoca səyyahı da daxil etməklə, oxu-
12 cunu İspaniyadan tutmuş taki Mərkəzi Çili sahillərinə qədər səyahət boyu darıxmağa qoymur. Onların hər ikisi oxucunu coğrafi kəşflərlə və tarixi hadisələrlə təchiz etməklə kitaba həddindən artıq böyük maraq və həvəs yaradırlar. Əsərdə Fernan Magellanın ekspedisiyası və həmin ekspedisiyadan aralı düşən “Trinidad” gəmisinin taleyi, ispan konkistadoru Pedro Valdiviyanın Çiliyə olan yürüş- ləri, Vasko de Balboanın ekspedisiyası və Panama ilə Sakit okeanın kəşfi, haqqında, Roma papası iki dövlət (İspaniya və Portuqaliya) arasında dünyanı necə bölüşdürür, Araukaniya ölkəsinin flora və faunası, Buenos-Ayresin əsasının qoyulması, Cəbəllüttariq qalası və onun tarixi, “Məğlubedilməz armada”nın 1588-ci ildə La-Manşda və 1571-ci ildə Lepanto dəniz döyüşləri, Kanar və Madeyra adaları haqqında maraqlı məlumatlar humanitar fakultə- lərdə təhsil alan tələbələrin marağına səbəb olacaq. Xüsusən də Xristofor Kolumbun kəşfləri haqqında əsl həqiqət və fərziyyələr nəinki adi oxucuları, hətta coğrafiya elmi ilə dərindən maraqlanan bütün adamları özünə cəlb edəcək. Ameranın kəşfinə dair bəzi təkziblər və nüanslar məhz bu kitabda verilir. R. Qasımov bütün dünyaya bəyan etmək istəyir ki, Xristofor Kolumb Azərbaycandan olan dahi riyaziyyatçı və astronom Nəsrəddin Tusinin hesabla- maları sayəsində Amerika qitəsini kəşf edib.
Yüklə 2,51 Mb. Dostları ilə paylaş:
|