486
yaranırdı. Lakin bu əməliyyatı həyata keçirmək üçün dəstədə
olan yaralılar, konkistadorlara böyük əngəl yaradırdı.
- Migel, deyəsən araukanlar buranı tamamilə tərk etmək
fikrindədirlər. - deyə kapitan pıçıltı ilə dilləndi. - Vadidə isə
addım səsləri artır.
- Mən onların hərəkətindən heç bir şey başa düşmürəm. -
deyə Migel çiyinlərini çəkdi. - Vadidəki səslərdən müəyyən
etmək olar ki, onlar dincəlmək fikrində deyillər.
- Düz deyirsən! - deyə kapitan cavan zadəganla razılaşdı. -
Əgər hinduların burada qalmağa fikri varsa, onda hökmən
tonqal qalayardılar.
- Doğrudan da qəribədir. - deyə Migel aludəliklə dilləndi.
- Vadinin şimalında və cənubunda yerləşən kəndlərdə bir
dənə də olsun tonqal qalanmayıb. Halbuki onlar kəndi
mühafizə etmək üçün tonqal işığından istifadə edirdilər. Baş
açmıram, nəyə görə kəndlərdə tonqal qalanmayıb?
- Diqtətlə fikir versən, xeyli cənubda məşəl işıqlarını görə
bilərsən. - deyə kapitan həmsöhbətinin fikrini cənub istiqa-
mətinə yönəltdi. – Həmin məşəllərin sırası zolaq şəklindədir
və dağların arasında yoxa çıxır.
- Hə, indi mən başa düşdüm, araukanlar nə edirlər. - deyə
Migel bir balaca səsini qaldıraraq cuşa gəldiyini gizlətmədi. -
Biz xilas olunduq. Onlar buraları tərk edirlər.
487
- Bu həqiqətə uyğundur. - deyə kapitan fərəhlə dilləndi. -
Onlar qaranlıq mühitdən istifadə edərək məxfi surətdə buranı
tərk edirlər. Məşəllərdən də ona görə istifadə etmirlər ki, biz
onların hara getdiklərini görməyək.
- Deməli, belə bir qənaətə gəlmək olar ki, polkovnik
Alonso ekspedisiya ilə birlikdə Anqud körfəzinə gəlib çıxıb.
Bizim silahdaşlarımız artıq Araukaniyadadırlar.
- Lakin sevinməyə heç bir əsas yoxdur. Bizim missiyamız
uqursuzluqla nəticələnib. Əsirlikdə olan silahdaşlarımız
gedib Anqud körfəzinə çıxmayıblar. Təsəvvür edirsən, onlar
yenə də araukanların əlinə əsir düşüblər. Deməli, biz öz
missiyamızın öhdəsindən gələ bilməmişik. İndi mən
qardaşıma nə cavab verəcəm. Halbuki o, bizə bu işin uğurlu
keçməsində böyük ümid bəsləyirdi.
- Sinyor Xuan, ruhdan düşmək lazım deyil. - deyə Migel
komandirinə təskinlik verməyə çalışdı. - Koro çox hiyləgər
adamdır. Onun sözlərinə o qədar də inanmaq lazım deyil. O,
həmin sözləri bizi mənəvi cəhətdən sarsıtmaq üçün də
söyləyə bilərdi.
- Həmin sözlərin yalan olmasına dair mən şübhə edirəm. –
kapitan bir qədər özündən götür-qoy edəndən sonar fikirli
halda dilləndi. - Onun nə marağı var ki, bizi aldatsın. Onsuz
da bütün üstünlüklər onun əlində idi.
488
- Mən isə nədənsə ona inanmıram. Koro gördü ki, bizim
sayımız nəzərdə tuqulduğundan xeyli azdır, ona görə də belə
bir yalana əl atdı. O, bu xəbərlə bizim iradəmizi, əzmkar-
lığımızı zəiflətmək və ruh yüksəkliyimizi əlimizdən almaq
istəyirdi.
- Təki hər şey sən deyən kimi olsun. Görəsən, araukanlar
buranı hansı istiqamətdə tərk edirlər?
- Çox güman ki, cənub və yaxud şərq istiqamətində.
Ancaq inana bilmirəm ki, aborigenlər elə-belə buranı tərk
etsinlər. Axı, onlar ekspedisiyaya qarşı heç bir müqavimət
göstərməyiblər. Elə bir güclü döyüş baş verməyib ki, onlar
bu ərazini tərk etsinlər.
- Onlar başa düşürlər ki, bu müharibədə bir daha
müvəffəqiyyət qazana bilməyəcəklər. Odur ki, araukanlar
ciddi itki vermədən dağlara çəkilməyə məcbur olurlar.
Migelgil söhbət edən zaman Ay yavaş-yavaş irəliləyərək,
gəlib Araukaniyanın üzərində dayandı və kifayət qədər
vadini işıqlandırmağa başladı. Artıq vadidə nə baş verdiyini
çətinliklə olsa da, açıq gözlə görmək olurdu. Həqiqətən də
vadinin şimalında yerləşən kənddən əhali çıxaraq cənub
istiqamətində hərəkət edirdi. Onları təpəni mühasirəyə alan
döyüşçü hindular mühafizə edirdi.
Bu ondan xəbər verirdi ki, polkovnik Alonso ekspedisiya
ilə Anqud körfəzinə gəlib çıxıb. Halbuki ekspedisiya
489
Araukaniyaya ertəsi günü gəlməli idi. Əgər, əhali tələm-tələ-
sik yaşayış məntəqələrini tərk edirsə, deməli körfəzə ayaq
basmış konkistadorlar hərbi əməliyyata başlayıblar. Bu
elədirsə, onda nəyə görə ispanlar tələm-tələsik hərbi
əməliyyatlara başlayıblar? Axı, onlar Araukaniyaya iki
istiqamətdə yürüşə başlamalı və kapitan Xuan ekspedisiyanın
bir hissəsinə başçılıq etməli idi. Bu düyünlü məsələdən baş
açmaq çətin idi. Araukanlar hərbi əməliyyatlar baş
verməmişdən əvvəl də bu torpağı tərk edə bilərdilər. Hindu
rəhbərləri istəmirdilər ki, mülki əhali arasında çoxlu itki baş
versin və ya ispanlar onlardan girov kimi istifadə etsinlər.
Ancaq bu evakuasiyadan o dəqiqə başa düşmək olar ki,
araukanlar konkistadorlara layiqli cavab vermək istəyirlər.
Döyüşsüz təslim olmaq onların xarakterinə uyğun deyildi.
Aborigenlər buranı tərk etməli olsalar da, təpənin üstündə
mövqe tutan konkistadorlar öz sayıqlıqlarını itirmirdilər.
Çünki bəzi hindular hücum etmək üçün ağacların arxasında
gizlənə də bilərlər. Hər bir ispan araukan kimi bacarıqlı
döyüşçü qarşısında öz ehtiyatını əldən verməməli idi.
Ertəsi günü səhər açılan zaman təpənin ətrafında bir nəfər
də olsun, hindu döyüşçüsünün qalmaması sübut olundu.
Ətraf kəndlərdə isə dərin sükut hökm sürürdü. And daşarının
ətəyini qalın buludlar örtmüşdü. Cənub tərəfdəki dağlar isə
çiskinə, dumana bürünmüşdü. Dumanın uçbatından görmə
Dostları ilə paylaş: |