[ 2012 / 2, sayi: 15, sayfa: 35-53 ] Bilişsel Gelişim Açısından Din-Fıtrat İlişkisi
Yüklə 229,99 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Readiness for Religion
| Bilişsel Gelişim Açısından Din-Fıtrat İlişkisi |
ERUIFD 2012/2
43 ve gelişimsel olgunluğa sahip olmadığı için birtakım yaşantılarını dini bir dünya görüşü ile açıklaması mümkün gözükmemektedir. 33
sınırlılıklarından bahsetmektedir. Bunları entelektüel olgunlaşmamışlık, dil gelişimindeki sınırlılıklar, sınırlı tecrübe olarak saymaktadır. 34
farkına varma gücü ile çevresinde ne olup bittiğinin farkına varır. İki yaşından itibaren gelişmeye başlayan dili kullanma yeteneği ile birlikte çevresindeki nesnelerin daha çok farkına varır. Daha sonra yaşadığı tecrübeleri gittikçe daha çok hatırlaması ve olayları ve göz önünde bulunmayan nesneleri hatırlaması kabiliyeti gelişir. Bunlar çocuğun zekâsının gelişmesi için hammadde niteliğinde olan şeylerdir. Fakat bu dönemde çocuk hala açık, mantıklı ve doğru düşünecek durumda değildir. 35
Okul öncesi yıllarda ve ilkokulun ilk yılındaki çocuklarda var olan benmerkezci düşünce biçimi onların düşünce genişlemesinin önünde duran diğer bir kısıtlamadır. Dünyanın kendi çevresinde döndüğü bir dönemdir. Tecrübeler doğru bir şekilde yorumlanamaz. Ayrıca bu dönemdeki daha ileri bir sınırlama da bir gerçeği bir başka gerçek ile doğru bir şekilde karşılaştıramaz. Çocuğun düşünce yapısı monofokal bir yapıya sahiptir. Yani çevreye ve olaylara tek açıdan bakar. Bir zamanda ancak bir gerçek ile ilgilenebilir. İlişkisel düşünce ancak daha sonra yavaş yavaş gelişir. Bu benmerkezci, tek odaklı ve işlemleri tersine çevirememe şeklindeki düşünce yapısı Piaget’in işlem öncesi ya da sezgisel düşünce evresinin temel belirtileri olarak bilinmektedir. Araştırma bulgularına göre, bu düşünce özelliklerinin dini düşünce alanında 7. veya 8. yaşlara kadar devam ettiği iddia edilmektedir. 36
kelime dağarcığı kazanır. Pek çok araştırma bulguları, çeşitli tecrübe alanlarında çocuğun kullandığı kelimeler anlayışının oldukça ötesine geçtiğini göstermektedir. Çocukların bu ileri düzeydeki anlayışlarına rağmen, dini dil çocuklar tarafından kendi karşılaştıkları tecrübeleri açısından anlaşılır. 37
ve hatta sınırladığı görülmektedir. Hayatı ve olayları daha iyi anlamak, daha çok tecrübe sahibi olmakla paralel devam eder. Yaşamın hemen hemen her alanında daha ileri düzeyde bilgi ve beceri sahibi olmak ancak daha çok tecrübe sahibi olmakla mümkündür. Sınırlı sayıdaki tecrübesi nedeniyle çocuğun hayatı ve dini anlaması sınırlı düzeyde olacaktır. Örneğin, çocuk olgunlaşmamış halinden
33 R. Goldman, Readiness for Religion s. 26. 34 R. Goldman, Readiness for Religion, s. 25-39. 35 R. Goldman, Readiness for Religion, s. 27. 36 R. Goldman, Readiness for Religion, s. 28. 37 R. Goldman, Readiness for Religion, s. 31-32. | Ali KUŞAT | ERUIFD
2012/2
44 olgunluğa doğru ilerledikçe zamanın farkındalığı da o denli zenginleşeceği ve olgunlaşacağı iddia edilmektedir. 38
oldukça ilgili oldukları görülmektedir. Çocuklar zaman zaman manevi olaylara gerçek bir iç görü geliştirmekteler ve dua, dini ritüeller ve diğer dini aktivitelere büyük bir ciddiyetle ilgi duymakta ve yer almaktadırlar. Eğer din ‘bireyin kutsala karşı yaşadığı duyguları, tecrübeleri ve eylemleri’ olarak tanımlanırsa o zaman bebeklik döneminin sonlarından itibaren çocukların dindar olduğu apaçık olur. Burada üzerinde durulması gereken bir konu da dini gelişimin her dönemde birbirinden farklılık göstermesi nedeniyle, bebekliğin sonlarına doğru çocuğun kabiliyetleri çerçevesinde sahip olduğu dini anlayış, yedi yaşındaki anlayış açısından, yedi yaşındaki bir çocuğun dini algısı on yedi yaşındaki bir genç açısından bir din algısı değildir. Bundan dolayı bu alandaki çalışmalardan elde edilen veriler ışığında dini öncesi dönem, dini-altı dönem ve dini dönem diye üç gelişim aşamasından bahsedilmektedir. İngiliz kültüründe erken çocukluk dönemindeki çocukların ‘kutsal’ varlığı ideal anne-baba ve Tanrı figürünün karışık bir şekli olarak kabul ettikleri görülmektedir. Erken çocukluk dönemindeki bu çocukların, ilkel animistik bir din algısı şeklinde, kutsal ile güvene dayanan daha olgun bir ilişkiye sahip oldukları belirtilmektedir. 39
Harms olduğunu söylemektedir. Harms üç yaşından ergenliğin ilk yıllarına kadar olan dönemde 4000 çocuk üzerinde yapmış olduğu, resim çizmeye dayalı araştırmasında 3-12 yaş arasında iki aşamanın varlığını ortaya koymuştur. 3-6 yaş arasına peri masalı dini gelişim ve 7-12 arasına da realistik (gerçeğe uygun) dönem adını vermiştir. Elde edilen bulgular, ilk gelişim evresinin dikkat çeken özelliği olarak, bu dönemin oldukça homojen bir dini yapıya sahip olduğunu göstermesidir. 40 Gesell ve Ilg çalışmalarına göre, beş yaş çocuğunun düşünce yapısının nedensel ve mantıksal ilişkilerden yoksun ve düşüncelerinin güçlü bir şekilde animizmi çağrıştırdığı görülmektedir. Bu yaştaki çocuklar, ‘bulutlar Tanrının itmesi sebebiyle hareket etmekte, rüzgâr Tanrının üflemesiyle oluşmaktadır’, şeklinde inanışlara sahiptirler. 41
nedenselliğin, çocukların dini gelişimlerinde animizmin fonksiyonunu gösterir. Ayrıca Piaget önceki çalışmalarında ‘Artificializm’ terimini kullanır. Bu kavram çocukların yaşamında, nesnelerin doğaüstü güçlere sahip bir insan ürünü olduklarını gösterir. 42 Bunları yapan insan ya Tanrı veya güçlü erkektir. Çocuk bu güçlü insana kutsal birtakım sıfatlar yüklemektedir. Bu yaştaki çocuklar güneşi
38 R. Goldman, Readiness for Religion, s. 35. 39 R. Goldman, Readiness for Religion, s. 40. 40 R. Goldman, Religious Thinking From Childhood to Adolescence, s. 24. 41 Ronald Goldman, Religious Thinking From Childhood to Adolescence, 1964, s. 25. 42
Ankara, 2013, s. 217-330. Yüklə 229,99 Kb. Dostları ilə paylaş:
|