№-li palata I



Yüklə 452,2 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə3/18
tarix26.03.2018
ölçüsü452,2 Kb.
#34621
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   18

      Mühakimələrinin  kəskinliyinə  və  özünün  əsəbiliyinə  baxmayaraq, 

şəhərdə  onu  sevir  və  öz  aralarında  onu  mehribancasına  Vanya 

adlandırırdılar.  Onun  fitri  nəzakəti,  xidmətkarlığı,  rəğbətliliyi,  əxlaq 

təmizliyi,  köhnəlmiş  sürtuku,  xəstə  görünüşü  və  ailə  bədbəxtlikləri 

adamda gözəl, səmimi və kədərli bir hiss oyadırdı, bir də o, yaxşı təhsil 

almış  və  çox  mütaliə  etmişdi,  şəhərlilərin  rəyincə  hər  şeyi  bilirdi  və 

şəhərdə bir növ səyyar lüğət hesab olunurdu. 

      Mütaliəyə  çox  vaxt  sərf  edərdi.  Bir  də  görürdün  ki,  klubda  oturub 

əsəbiliklə  saqqalını  didişdirir,  jurnal  və  kitabları  vərəqləyir.  Üzündəki 

ifadəsindən  anlaşılırdı  ki,  o,  bütün  bunları  sürətlə  oxuyur  və 

çeynəmədən  udur.  Mütaliə  onun  xəstə  vərdişlərindən  biri  idi,  çünki 

əlinə  keçən  hər  şeyi,  hətta  keçənilki  qəzet  və  təqvimləri  də  eyni 

acgözlüklə oxuyurdu. Evdə həmişə uzanıb mütaliə edirdi.     

 

                                                    III 



 

      Bir  dəfə  payız  səhəri,  İvan  Dmitriç  paltosunun  yaxalığını  qaldırıb, 

palçığı  şappıldada-şappıldada  döngələrdən,  həyətlərdən  keçərək,  icra 

vərəqəsi  ilə  pul  almaq  üçün  bir  meşşanın  evinə  gedirdi.  Hər  səhər 

olduğu kimi indi də ovqatı təlx idi. Döngələrdən birində dörd nəfərdən 

ibarət silahlı konvoyla dövrəyə alınmış iki nəfər ayağı qandallı dustağa 

rast  gəldi.  Qabaqlarda  İvan  Dmitriç  dustaqlara  tez-tez  rast  gələr  və 

həmişə onların halına yanardı, indi isə bu təsadüf ona xüsusi, qəribə bir 

təsir  bağışladı.  Nədənsə,  ona  elə  gəldi  ki,  birdən  onu  da  bu  dustaqlar 

kimi  qandallayıb,  palçıqlı  küçə  ilə  qazamata  apara  bilərlər.  Meşşanın 

yanından  evə  qayıdarkən,  poçtun  tinində  tanış  bir  polis  nəzarətçisinə 

rast  gəldi,  nəzarətçi  İvan  Dmitriçlə  salamlaşdı  və  küçə  ilə  bir  neçə 

addım onunla bərabər getdi, bu hal ona, nədənsə, şübhəli göründü. Evə 

gəldikdə  bütün  günü  dustaqlar  və  silahlı  soldatlar  fikrindən  çıxmadı; 

anlaşılmaz  bir  həyəcan  kitab  oxumasına  və  fikrini  cəmləşdirməsinə 

mane olurdu.Axşam lampa yandırmadı, gecə isə gözünə yuxu getmədi, 

hey  düşünürdü  ki,  onu  da  həmin  dustaqlar  kimi  qandallayıb  qazamata 

sala bilərlər. Özünü heç bir şeydə müqəssir hesab etmirdi və gələcəkdə 

də  heç  bir  kəsi  öldürməyəcəyinə,  yanğın  törətməyəcəyinə,  oğurluq 

etməyəcəyinə  əmin  idi,  lakin  bilmədən,  qeyri-  ixtiyari  cinayət  etmək 

çətindirmi,  böhtan  qurbanı  olmaq  və  nəhayət,  məhkəmədə  səhv  etmək 

mümkün deyilmi? Qoy heç kəs deməsin ki, mən dilənçi olmayacağam, 

ya  həbsxanaya  düşməyəcəyəm,  bunu  əsrlər  boyu  əldə  edilmiş  xalq 

təcrübəsi  göstərmişdir.  İndi  ki,  mühakimə  üsulunda  məhkəmə  səhvi 




mümkün olan şeydir və bunda təəccüb ediləcək bir şey yoxdur. Özgənin 

iztirabına  rəsmi, işgüzar bir  əlaqə  bəsləyən hakim, polis  nəfəri, həkim 

kimi adamlar, zaman keçdikcə gördüklərinə o qədər adət edirlər ki, bu, 

artıq adi vərdiş olur bə onlar istər- istəməz öz müştərilərinə rəsmi əlaqə 

bəsləyirlər, həmin adamlar bu cəhətdən həyətarası qoyun və dana kəsən 

və tökdükləri qanı görməyən mujikdən heç də fərqlənmirlər. Şəxsiyyətə 

rəhmsiz, formal əlaqə bəsləyəndə günahsız adamı bütün əmlakından və 

hüquqndan  məhrum  edərək,  özünü  katorqa  cəzasına  məhkum  etmək 

üçün hakimə  yalnız bircə şey lazımdır: vaxt. Bir para formal  cəhətlərə 

riayət  etmək  üçün  vaxt  lazımdır  ki,  bunun  üçün  də  hakimlərə  maaş 

verib saxlayırlar, bundan sonra isə hər şey bitdi, getdi. Sonra gəl dəmir 

yoldan  iki  yüz  vers  uzaqda  olan  bu  kiçik,  palçıqlı  şəhərdən  ədalət  və 

kömək gözlə! Hər bir zorakılıq cəmiyyət tərəfindən əlverişli bir zərurət 

kimi  qarşılandıqda  və  hər  bir  mərhəmət,  şəfqət  aktı,  məsələn,  bəraət 

hökmü  cəmiyyətdə  bir  sıra  narazılıq  və  intiqam  hisslərinə  səbəb 

olduqda, ədalət haqqında düşünmək gülünc olmazdımı? 

      Səhər  İvan  Dmitriç  yuxudan  dəhşət  içində  ayıldı,  alnını  soyuq  tər 

basmışdı,  artıq  hər  dəqiqə  həbs  edilə  biləcəyinə  əmin  olduğu  halda, 

yerindən  qalxdı.  Dünənki  ağır  fikirlər  indiyədək  onu  tərk  etmirdisə, 

demək,  bunlarda  azacıq  da  olsa  həqiqət  vardır,  -  deyə  düşünürdü.  Bu 

fikirlər adamın beyninə səbəbsiz girməzdi ki! 

      Bir  qaradovoy  tələsmədən  pəncərənin  qabağından  keçdi:  bu  əbəs 

deyildi.  Budur,  iki  nəfər  adam  da  səssiz-səmirsiz  evin  yanında  durdu. 

Bunlar niyə danışmırlar? 

      İvan  Dmitriçdən  ötrü  əzablı  gündüzlər  və  gecələr  başlandı. 

Pəncərənin  qabağından  keçən  və  həyətə  girən  adamların  hamısı  ona 

casus və polis xəfiyyəsi kimi görünürdü. Günorta çağı adətən ispravnik 

öz  qoşaatlı  faytonunda  küçədən  keçirdi;  o,  şəhəryanı  malikanəsindən 

polis idarəsinə gedirdi, lakin İvan Dmitriçə hər dəfə elə gəlirdi ki, o çox 

yeyin gedir və üzündə də xüsusi bir ifadə var: yəqin şəhərdə mühüm bir 

caninin zühur etdiyini bildirməyə tələsir. 

      İvan  Dmitriç  hər  dəfə  qapının  zəngi  çalınanda  və  ya  darvaza 

döyüləndə  diksinir  və  sahibəsinin  yanında  təzə  bir  adam  görəndə 

qorxudan  rəngi  qaçırdı,  polis  nəfərinə  və  jandarmlara  rast  gələndə 

gülümsəyir və laqeyd olduğunu göstərmək üçün fit çalırdı. O hər dəqiqə 

həbs edilə biləcəyini gözünün altına aldığı üçün gecələr yatmırdı, lakin 

ev  sahibəsinə  özünü  yatmış  göstərmək  üçün  ucadan  xoruldayırdı  və 

köksünü  ötürürdü,  axı  yatmamışsa,  demək  vicdan  əzabı  çəkir,  bu  isə 

şübhə  oyada bilər! Faktlar və  sağlam  məntiq onu inandırırdı ki,  bütün 



Yüklə 452,2 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   18




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə