 ŞURƏDDİn məMMƏDLİ



Yüklə 0,7 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə2/29
tarix21.03.2018
ölçüsü0,7 Mb.
#32696
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   29

============================================= 

Şurəddin Məmmədli * Gürcüstan Azərbayvanlıları * s. 5 

adı  Vostanşəhər  vəya  Bostanşəhər  kimi  anılır.  Rustavi  adı 

Sulxan-Saba Orbelianiyə görə, ərəb sözüdür, güney deməkdir, 

Tbilisinin güneyində yerləşik olduğu səbəbiylə belə adlandırıla 

bilərdi.  1944-cü  ildən  etibarən  metallurgiya  nəhənginin 

tikilişilə  bağlı  dirçəldilib,  çağdaş  şəhərə  çevrilib,  1948-ci  ildən 

şəhər  statusu  daşıyır.  Burada  azərbaycanlıların  sayı:  1979’da 

7.443  nəfər (5,7%), 1989’da  11.576  (7,3%), 2002’də 14.993 

nəfər  (4,3%).  7,  12  saylı  məktəblərdə  Azərbaycan  bölmələri 

var. Məşhurları: ictimaiyyətçilər Xələddin, Bəhram İsayev, şair 

Tapdıq Yolçu vb. 

 

 




============================================= 

Şurəddin Məmmədli * Gürcüstan Azərbayvanlıları * s. 6 

 

  KVEMO  (aşağı)  KARTLİ  DİYARINDA.  –  Ölkənin 

gündoğar  qismindədir.  Qədim  dövrlərdə  buranın  adı  tarixi 

məxəzlərdə  Bördüzü,  Qurdbasar  çölü,  orta  əsrlərdə  Borçalı 

xanlığı,  

sultanlığı,  məzrəsi  (qə-

zası) 


şəklində 

qeyd 


olunur. 

İndi 


Kvemo 

(aşağı)  Kartli  adıyla  diyar 

inzibati  vahididir.  İdarəsi 

Rustavi 


şəhərindədir. 

Ərazisindən  Kür,  Xram, 

Alget,  Debed  (Dəvədöy), 

Maşaver  və  başqa  çaylar 

axır,  Tbilisi–Bakı,  Tbilisi–İrəvan  magistral  avtomobil  yolları, 

Tbilisi–Bakı,  Tbilisi–İrəvan  dəmiryolları  keçir.  Hüdudları: 

şərqdən  Saqareco  rayonu  və  Azərbaycan  Respublikası; 

cənubdan  Azərbaycan  və  Ermənistan;  qərbdən  Ninosminda 

rayonu; 

şimaldan 

Msxeta, 

Qori, 


Borjom 

rayonları. 

Soydaşlarımızın  daha  çox,  yığcam  yaşadıqları  Marneuli, 

Qardaban, Bolnis, Dmanis, Tetricğaro, Zalqa rayonlarını əhatə 

edir. Diyarın  ərazisi:  6,5 min  kv. km. Diyarın  əhalisi: 2002’də 

497.530  nəfər,  o  cümlədən  azərbaycanlılar  224.606  nəfər 

(45,1%).  Diyarın  kənd  əhalisinin  62,5  faizi  azərbaycanlılar, 

28,4  faizi  gürcülər,  qalanı  ermənilər,  yunanlar,  ruslar  və 

başqa  millətlərin  nümayəndələridir.  Diyarın  348  kəndindən 

147-sində elliklə soydaşlarımız məskundurlar. 2006'da diyarda 

148  azərbaycandilli  məktəbdə  28.743  şagird,  3332  müəllim 

olub. 


 

 

 



 


============================================= 

Şurəddin Məmmədli * Gürcüstan Azərbayvanlıları * s. 7 

 

 

  BOLNİSİ  RAYONUNDA – Ölkənin cənub-şərqində. 1917-

ci  iləcən  Tiflis  quberniyasının 

Borçalı  qəzasına,  1929  ilədək 

Gürcüstan  SSR-in  Lüksemburq 

rayonuna 

daxil 


olmuş, 

1929'dan  Lüksemburq  rayonu 

statusu  almışdı,  1947'dən  Bol-

nisi  rayonu  adlanır.  1963–66 

illərdə 

Marneuli, 

Dmanisi 

rayonlarını  da  əhatələmişdi, 

1966 

ildə 


indiki 

sınırlar 

daxilində 

Bolnisi 


rayonuna 

çevrilib.  Hüdudları:  cənubda 

Ermənistan,  qərbdə  Dmanisi 

rayonu,  şərqdə  və  cənub-

şərqdə 

Marneuli 



rayonu, 

şimalda Tetricğaro rayonu. Ərazisindən Xram, Maşaver çayları 

axır,  avtomobil yolu, dəmiryolu keçir.  Ərazisi: 804 kv. km.,  o 

cümlədən kənd təsərrüfatına yararlı 390 kv. km. Təməl qazıntı 

zənginliyi 

barit, 


tuf, 

Madneulə 

polimetal 

yatağıdır. 

İqtisadiyyatının  əsasını  kənd  təsərrüfatı,  o  cümlədən 

üzümçülük, tərəvəzçilik, faraş kartofçuluq, heyvandarlıq təşkil 

edir.  Əhalisi:  1989'da  67.400  nəfər,  2002'də  74.301  nəfər 

(hər  kv.  km.-ə  92,4  nəfər;  ölkə  əhalisinin  1,7  faizi).  Mərkəzi: 

Bolnisi  şəhəri.  Soydaşlarımız  1979'da  45.914  nəfər  (66,9%), 

1989'da 53.808 (66%), 2002'də 49.026 nəfər (kənd əhalisinin 

85%-i),  2006'da  51600  nəfər.  Rayon  qəzeti  (1990'a  qədər 

"Qələbə  bayrağı",  indi  "Bolnisi")  Azərbaycan  dilində  də  nəşr 

olunur.  1  şəhər,  2  qəsəbə,  11  kənd  məclisi,  45  kənd  var.  37 

kəndin əhalisi elliklə azərbaycanlılardır. Soydaşlarımız Kvemo-

Bolnisi  (Kəpənəkçi),  Faxralı,  Saraclı,  Arıxlı,  Darbaz,  Qoçulu, 

 

 



 


============================================= 

Şurəddin Məmmədli * Gürcüstan Azərbayvanlıları * s. 8 

Abdallı,  Daşdıoğullar,  Dəmirli,  Güləver,  Qoşakilsə,  Mığırlı, 

Musoprian,  Müşevən,  Qaradaş,  Qaratikan,  Hasanxocalı, 

İmirhəsən,  Kolagir,  Əsmələr,  Molla-Əhmədli,  Bala  Muğanlı, 

Bərtəkər,  Cəfərli,  İncəoğlu,  Şəmşiöyü,  Sisqala  (Saalıoğlu), 

Sarallar, Zol-Göyəc, Kipircik, Ağalar, Şahbuzlu kəndlərində ta-

mamilə,  Qazret,  Tamaris  qəsəbələrində,  Arakol,  Akaurt, 

Sənəb,  Poladaur  kəndlərində  gürcülərlə  bərabər  yaşayırlar. 

1990-cı  illərdə  azərbaycanlı  kənd  toponimləri  başqa  adlarla 

əvəzlənməyə  cəhd  göstərilib,  o  cümlədən:  Abdallı  –  Cavşa-

niani (Cavşanlı), Arakel – Zezvnar, Arıxlı – Naxidur (Anaxatır), 

Bala  Muğanlı  –  Parizi  (Pəhriz),  Cəfərli  –  Samtredo, 

Daşdıoğullar  –  Muxran,  Dəmirli  –  Xaxalacvar,  Əsmələr  – 

Mcğnet,  Faxralı  –  Talaver,  Yuxarı  Güləver  –  Cipor,  Aşağı 

Güləver 

– 

Qeta 



(Gədi), 

Hasanxocalı 

– 

Xidisqğuri 



(Körpüqulağı), İmirhəsən – Savanet, İncəoğlu – Zemo-Bolnis, 

Kolagir  – Surtav, Qaradaş – İcri,  Qoçulu  – Capala,  Qoşaisə  – 

Arkevani,  Mığırlı  –  Vanat,  Molla-Əhmədli  –  Xataveti, 

Babakişilər  (Musaprian)  –  Potsxveriani,  Sarallar  –  Zvaret, 

Saraçlı – Mamxut, Sisqala – Creş.  39 Azərbaycan məktəbi, o 

cümlədən 13 orta, 14 təməl, 2 elementar, 10-u ibtidai məktəb 

və  5830  nəfər  azərbaycanlı  şagird,  799  nəfər  azərbaycanlı 

müəllim olub. 



 

  BOLNİSİ  ŞƏHƏRİNDƏ. – Maşaver çayının sol sahilində, 

Tbilisidən  63  km  cənub-qərbdə,  Tapan  dağının  güneyindədir. 

Yekaterinenfeld,  sonra  Lüksemburq,  1943-cü  ildə  almanlar 

buradan  sürgün  ediləndən  sonra  Bolnisi  adlanıb.    1967-ci 

ildən şəhərdir. Buradan soydaşlarımız (742 ailə) 1990–1991-ci 

illərdə  qovulmuşlar.  İndi  az  sayda  (cəmi  2  ailə)  azərbaycanlı 

var. 


 

  ABDALLI  kəndi  –  Maşaver  çayının  sol  sahilində,  rayon 

mərkəzindən  11  km  günbatarda,  avtomobil  yolunun 




Yüklə 0,7 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   29




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə