[]



Yüklə 6,32 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə131/282
tarix08.03.2018
ölçüsü6,32 Mb.
#30849
1   ...   127   128   129   130   131   132   133   134   ...   282

233 

 

 



 

1919 


il noyabrın 1-nə o lan  məlu mata görə,  BHİŞ-ə  16həmkarlar  ittifaq ı daxil id i.  Şura eser-menşeviklərin  

təsiri a ltında  id i. Bakı Xa lq Ko missarları Sovetinin  (BXKS) hakimiyyəti dövründə Şuraya rəhbərlik bolşeviklə rin  ə linə  

keçdi.  BXKS-n in  süqutundan  sonra  həmkarlar  ittifaqlarına  nəzarət  etmək  uğrunda  bolşeviklərlə  eser-menşeviklər 

arasında  mübarizə  yenidən  q ızışdı.  Bu  mübarizə  1919  ilin   yazında  bolşeviklərin  həmkarlar  ittifaqları  ü zərində  tam 

nəzarəti  ilə  nəticələndi.  Sentyabrda  bolşeviklər  sağ  sosiallistlərin  son  dayağı  olan  BHİŞ-i  ə lə  keç ird ilə r.  Bolşevik- 

lərin  bu  quruma  rəhbərliy i  hə mka rlar  ittifaq larını  A zərbaycan  Xalq  Cü mhuriyyəti  hakimiyyətinə  qarşı  mübarizədə  

mürtəce alətə çevird i. 

BHİŞ Bakı proletariatının  ko llektiv müqavilən in bağlan ması uğrunda mübarizəsində, mədən-zavod ko missiya-

larının  təşkilində  mühü m  ro l  oynamışdı.  O,  sahibkarların  qanunsuz  hərəkətlərinə  qarşı  həmkarlar  ittifaq larının  

mübarizəsində  fəal  təşkilatçılıq  işi  görür,  əmək  haqqının  artırılması,  əməkçilərin  mü xtəlif  kateqoriyaları  üçün  sabit 

əmək haqqı dərəcələrinin  işlənib hazırlan masında, həbs olunmuş rəhbərlərin azad edilməsində, həmkarlar  ittifaq larının  

fəaliyyətinin leqa llaşdırılmasında fəhlə lərin tələb lərini dəstəkləyirdi. 

1920 

ilin  iyununda  vahid  respublika  orqanın ın  –  A zərbaycan  Hə mkarlar  İtt ifaqla rı  Şu rasının  



yaradılmasındansonra BHİŞ ləğv edilmişdir. 

BAKI  HƏRBĠ  GENERAL-QUBERNATORU  -Azərbaycan  Xalq   Cü mhuriyyəti  dövründə  Bakı  ətrafında 

müdafiə  sistemi  yaratmaq,  şəhərdə  asayişi  təmin  etmək,  vətəndaşların  əmin-aman lığını  qoru maq,  cinayətkarlığın  və 

dövlətə qarşı təxribatların qarşısını almaq məqsədilə yaradılmış xüsusi qurum. Bakı hərb i general-qubernatoru vəzifəsi, 

bundan  əvvəl  Dövlət  Müdafiə  Ko mitəsinin  qərarı  ilə  (1919,  13  sentyabr)  Bakı  İstehkamç ılar  hiss əsinin  rəisi  təyin 

edilmiş  general-mayor  Murad  Gəray  Tlexasa  (əvvəlki  vəzifələrində  qalmaqla)  həvalə  o lunmuşdu.  Bu  orqan  mülki 

idarəçiliklə  inzibati  idarəçiliyi özündə birləşdirmə klə geniş səlahiyyətlərə malik  idi. M.G.Tle xas Bakının hərbi general-

qubernatoru  kimi  imza ladığ ı  1  saylı  ə mrində  öz  qarşısında  aşağıdakı  və zifə lərin  durduğunu  bildirirdi:  Bakı  general-

qubernatorluğunda cinayətkarlığın aradan qaldırılması; general-qubernatorluqda şəxsi və ictimai  maraqlara və dövlətin 

əmin-aman lığ ına  meylli  olan  əhalin in  işlərinə  geniş  yardım  göstərilməsi;  milliyyətindən,  məzhəbindən,  ictimai 

vəziyyətindən  asılı  o lmayaraq,  hər  b ir  vətəndaşın  mənafelə rinin  qorun ması;  asayişi,  ə min-a manlığı  və  dövlət  quru-

luşunu pozmağa çalışanlara qarşı amansız mübarizə aparılması və s. 

Bakın ın  hərbi  general-qubernatoru  Murad  Gəray  Tlexas  şəhər  ətrafının  müdafiə  sistemin in  qurulmasına 

rəhbərlik  et mə klə  yanaşı,  onun  daxilində  asayiş  yaradılmasını  da  ciddi  nəza rət  altında  saxlayırdı.  Onun  1919  il 

noyabrın  24-də  imzalad ığı  xüsusi  əmrlə,  müvafiq  icazə  olmadan,  küçə  toplantıların ın,  mitinq  və  nümayişlərin  

keçirilməsi  qadağan  edildi.  Aprel  işğalından  (1920)  sonra  Bakı  hərbi  general-qubernatoru  M.G.Tlexas  bolşeviklər 

tərəfindən həbs edildi və bolşevik Əli Bayra movun öldürülməsində ittiha m o lunaraq güllə ləndi. 



 

Əd.: 

Azərbaycan tarixi, 7 cilddə, c.5, B., 2001; Süleymanov M ., M ehmandarov, B., 2000.

 

 

BAKI  HƏRBĠ  QARNĠZONU  -  Bakı  şəhərində  və  onun  ətrafında  yerləşdirilmiş  bütün  hərbi  hissələri, 

təşkilatla rı, hərb i təhsil  müəssisələrini özündə birləşdirən hərbi quru m.  Bakı hə rbi qarnizonu Azərbaycan  Xalq  Cü m-

huriyyəti dövründə 1918 il sentyabrın 15-də A zərbaycan hərbi qüvvələri və Qafqaz İslam Ordusu şəhəri a zad etdikdən 

sonra  formalaşdırılmağa  başlandı.  Tərkibinə  həm  Azərbaycan,  həm  də  türk  hərbi  hissələri  daxil  olan  Qafqaz  İslam 

Ordusunun  qərargah  rəisi  Nazim  bəy  Bakın ın  ilk  hərbi  ko mendantı  təyin  edilmişdi.  1918  il  noyabrın  17-də  müttəfiq  

dövlətlər  adından  Bakıya  daxil  olan  ingilis  hərbi  qüvvələri  buradakı  türk  qoşun  hissələri  ilə  bərabər,  A zərbaycan 

ordusunun  bütün  hərbi  hissələrinin,  bölmə  və  strukturlarının  da  şəhərdən  çıxarılmasın ı  tələb  etdilər.  Beləliklə,  Bakı 

hərbi qarnizonu ləğv edildi. 

Bakı  hərbi  qarnizonu  1919  il  aprelin  5-də  yenidən  formalaşdırılmağa  başladı.  İng ilis  qüvvələri  ko mandan-

lığ ının  razılığ ına  əsasən,  həmin  gün  Azərbaycan  Xalq  Cü mhuriyyəti  ordusunun  Birinci  tatar  süvari  alayı,  b ir  p iyada 

taboru və bir topçu batareyası Bakıya da xil o ldu.  Bakıya da xil olan qüvv ələrə Birinci tatar süvari alayının  komandiri 

polkovnik  Ağalarov  rəhbərlik  edird i.  Ona,  eyni  zamanda,  Bakı  qarnizonunun  rəisi  vəzifəsi  həvalə  olun muşdu.  Bakı 

şəhərinin  ko mendantı  isə  podpolkovnik  A zad  Vəzirov  təyin  edilmişdi  (1919  il  iyulun  9-da  ona  polkovnik  rütbəsi 

verilmişdi). 

Bakıda  hərb i  hissələrin  sayının  artması  və  hərbi  strukturların  genişlən məsi,  həmçinin,  şəhərin  paytaxt  kimi 

əhəmiyyəti nəzərə alınaraq hərbi nazirin  1919  il  7 avqust tarixli əmri  ilə ko mendant vəzifəsinə general-mayor statusu 

verild i. İstefada olan general-mayor Firidun bəy Vəzirov  Bakı  ko mendantı təyin edildi və Aprei işğalına (1920) qədər 

bu vəzifən i daşıdı. Əvvəlki ko mendant polkovnik Azad Və zirov müavin vəzifəsində saxlanıldı. 

1919  il avqustun 16-da  İkinci piyada diviziyasının  ko mandiri general-mayor  İbrahim ağa Usubov Bakı hərb i 

qarnizonunun rəisi təyin edildi. 1919  il sentyabrın 9-da Bakı İstehka mçılar h iss əsinin rəisi təyin edilmiş general-mayor 

Murad  Gəray  Tle xas, eyni  za manda,  Ba kı qarn izonunun rəisi oldu. Hə min  il dekabrın  10-dan  isə Ba kı  İstehkamç ıla r 

hissəsinin və Ba kı qarn izonunun rəisi vəzifəsi general-mayor  Həbib bəy  Səlimova həvalə  edildi.  1920  ilin  fevra lında 

həm də Ba kı İstehka mçılar hiss əsinin rəisi təyin  

 

 



 

 



Yüklə 6,32 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   127   128   129   130   131   132   133   134   ...   282




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə