[]
Yüklə 6,32 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- DÖVLƏT MÜDAFĠƏ KOMĠTƏS ĠNĠN ĠCBARĠ QƏRARI
336
La kin hə min müsabiqənin nəticə ləri barədə hələ lik mə lu mat aşkar edilmə mişdir. İkinci dəfə isə Cü mhuriyyət Höku məti 1920 il yanvarın 30-da Dövlət himn i və gerbi ilə yanaşı, Dövlət möhürünün də layihəsini hazırlamaq barədə qərar qəbul etdi. Qə rara əsasən, bu məsələ ilə bağlı müsabiqə elan olunması xalq maarifi na zirinə həvalə olundu. Xa lq maa rifi nazirliyi müsabiqə barədə qəzetlərdə verdiyi elan larda Dövlət himn i, gerbi və möhürü üçün müsabiqəyə təqdim o lunacaq layihələrin həmin il mayın 1-nə qədər mə xfi zərflə rdə xa lq maa rifi nazirliyin in dəftərxanasına göndərilməsini xahiş edirdi. Müsabiqənin nəticələri A zərbaycan İstiqlalın ın ikinci ildönümünə, yəni 1920 il may ın 28-nə qədər e lan olun malı id i. 1920 il aprelin 27-də Azərbaycanın Sovet Rusiyası tərəfindən işğalı müsabiqənin başa çatmasına imkan ve rmədi (ba x Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin dövlət rəmzlərı). Əd.: Aзepбaйджанская Демократиская Pecnублика (1918-1920), Законодательные акты (сборник документов), Б., 1998;
ilə bağlı o laraq ö lkənin müdafiəsi məqsədilə yarad ılmış xüsusi hərbi quru m. 1919 il mayın a xırla rında Şimali Qa fqazı v ə Dağıstanı tutan Denikin ordusu Azərbaycan sərhədlərinə yaxınlaşdı. Azərbaycan Xalq Cü mhuriyyəti xarici təcavüz təhlükəsi qarşısında qaldı. Bu va xt Cü mhuriyyət Parla mentin in bir neçə iclasında hökumət in sədri Nəsib bəy Yusifbəylin in iştirakı ilə Den ikin ordularının A zərbaycana hücumu məsələsi mü zakirə olundu. 1919 il iyunun 5-də parlamentin 45-ci iclasında mü xtəlif fraksiyaların ü zvləri Məhəmməd Əmin Rəsulzadə, Əh məd Cövdət Pepinov, Səməd ağa Ağamalıoğlu, Əsədulla Əh məd zadə, Abdulla bəy Əfəndizadə, Qara bəy Qarabəyov, V.Bakradze və b. çıxış edərək, partiya və fraksiya mənsubiyyətlərindən asılı olmayaraq, Pa rla ment üzvlə rin in və xa lqın bütün qüvvələrinin Denikin o rdusuna qarşı mübarizəyə səfərbər olunmasının zə ruriliy ini vurğuladılar. Bununla bağlı iyunda "Müsavat" partiyası ilə sosialistlər blo ku Ba kıda Denikinə qarşı izd ihamlı mit inq - küçə yürüşü keçirdilər. Denikin təhlü kəsi ilə bağlı Parla ment Höku mət da xilində ölkən in müdafiəsini təşkil edə biləcək işlək heyətin yaradılması barədə qərar qəbul etdi. Beləliklə, 5 nəfər Höku mət ü zvündən ibarət DMK yaradıldı. A zərbaycan Xalq Cü mhuriyyəti Hö ku mətinin 1919 il 9 iyun tarixli qərarı ilə yaradılmış həmin ko mitənin tərkibinə Nazirlər Şurasının sədri, hərbi nazir, yollar naziri, xa ric i işlər naziri və ədliyyə naziri da xil id ilə r. DMK 1919 il iyunun 11 -də A zərbaycanın bütün ərazisində hərbi vəziyyət elan etdi. DM K-n ın d igər qəra rına əsasən, hakimiyyətə və hakimiyyət nümayəndələrinə qarşı cinayət əməlləri, dövlətə xəyanətlə bağlı bütün işlər ü mu mi məh kə mə lərdən a lınaraq, hərbi məhkə məyə verildi. Sentyabrın 13-də Ba kı müdafiə rayonunun rəisi və zifəsi təsis olundu və o, həm də əvəzç iliklə Bakı hərb i general-qubernatoru vəzifəsini tuturdu. Ba kı şəhər rə isliy inin əra zisi və şəhər rəisinin ö zü hərbi general-qubernatora, Ba kı müdafiə rayonunun rəisi isə hərbi nazirə tabe id i. 1919 il oktyabrın 26-da Bakı şəhər rəisliyi ərazisindəki bütün yerli polis orqanları, o cü mlədən əksinqilab la mübarizənin təşkili Bakı müdafiə rayonunun rəisinə tabe edilmişdi. Təşkilat i tədbirlərlə yanaşı, Ko mitənin bütün qalan tədbirlə ri də hə m Denikin ordusu, həm də bolşeviklər tərə- findən gözlən ilən təhlü kəyə qarşı respublikanın müda fiə qabiliyyətinin möhkə mləndirilməsinə yönəldilmişdi. Bu məqsədlə Azərbaycanın şimal sərhədləri möhkə mləndirildi, Bakıya dənizdən gözlən ilən hücu ma qarşı a rtille riya müdafiəsi quruldu. Əd.: Azərbaycan Xalq Cümhuriyy əti (1918-1920). Parlament (Stenoqrafik hesabatlar), c.2, B., 1998; Aзepбaйджанская Демократическая Pecnублика (1918-1920), Парламент (стенографические отчеты), Б., 1998; Aзepбaйджанская Демократиская Pecnублика (1918-1920), Законодательные акты (сборник документов), Б., 1998; Aдpec-календары Aзepбaйджанской Pecnублики нa 1920 r., B., 1920;
Cü mhuriyyəti ərazisində hərbi vəziyyət elan olun ması haqqında 1919 il 11 iyun tarixli qərarı. A zərbaycan sərhədinə doğru irə liləyən Denikin qoşunlarının təcavüz təhlükəsinin qarşısını almaq məqsədilə verilmişdi. Qəra ra əsasən, Azərbaycan Xalq Cü mhuriyyətinin bütün ərazisində hərbi vəziyyət elan olunur və müvəqqəti olaraq bir sıra məhdudiyyətlər tətbiq edilirdi. Hərbi vəziyyətlə ə laqədar bir sıra c inayət ə məlləri (dövlət hakimiyyətinə qarşı qiya m, silah lı müqavimət, Azərbaycan Parla menti və Höku mət i üzv lərinin həyatına sui-qəsd, hərbi hissələrə və hərbi qarovullara basqın, dəmir yollarına, rab itə əhəmiyyətli tikililərə ziyan vurmaq və s.) ü mu mi təhqiqatdan alınaraq, hərbi məhkəmən in icraatına verilird i. Hakimiyyət tərəfindən ra zılıq verilmə miş kütləv i, siyasi mitinqləri təşkil və onla rda iştira k et mə k, odlu silah, sursat və partladıcı maddələ rdən istifadə, onların saxlanılması və ticarəti qadağan olunurdu. Silah sa xlanılması ilə əlaqədar əvvəllər verilmiş icazə lər qüvvədən düşmüş hesab edilir və silahı olan şə xslərdən üç gün ərzində onları ya xınlıqdakı hərbi hissəyə və ya polis orqanına təhvil vermək tələb olunurdu. Qərarla müəyyən edilmiş məhdudiyyətlərin icra olun ması ilə bağlı daxili işlər nazirliyinə, qubernatorlara, polis orqanlarına müvafiq səlahiyyətlər də verilmişdi. Əd.: Aзepбaйджанская Демократическая Pecnублика (1918-1920), Армия (документы и материалы), Б., 1998; Süleymanov M., Azərbaycan ordusu (1918-1920), B., 1998.
Yüklə 6,32 Mb. Dostları ilə paylaş:
|