[]



Yüklə 6,32 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə246/282
tarix08.03.2018
ölçüsü6,32 Mb.
#30849
1   ...   242   243   244   245   246   247   248   249   ...   282

410 

 

çətinliklərlə qarşılaşsa da, ermənilərin törətdikləri cinayətlər haqqında çoxlu faktiki  materiallar toplamağa  müvəffəq olmuş 



Fövqəladə Təhqiqat Komissiyası Azərbaycan xalq ının azadlıq uğrunda apardığı mübarizə tarixində şərəfli yer tutur. 

Fövqəladə Təhqiqat Komissiyasının  materialları S.Şau myanın başçılıq etdiyi erməni-daşnak rejimin in Azərbaycan 

xalq ına qarşı törətdiyi kütləvi soyqırımı cinayətlərini sübut edən təkzibolun maz ilk mənbələrdir. 

 

Əd.: 

Paşayev A., Açılmamış səhifələrin izi ilə, B., 2001.

 

 

"FRANS A-QAFQAZ"  KOMĠTƏSĠ  - Azərbaycanın və   Gürcüstanın Fransa tərəfindən tanın ması üçün fəa liyyət 

göstərmiş  qeyri-höku mət  qurumu.  "Fransa-Qafqaz"  ko mitəsi  Azərbaycan  və  Gürcüstanla  iqtisadi  əlaqələr  yatarmaqda 

marağı  o lan  "Aique  Navale  Frans anse"  cəmiyyətinin  tərkibində  yaran mışdı.  Ko mitənin  sədri  Fransa  parlamentinin  ü zvü, 

keçmiş ticarət naziri de Monzye Qafqaz respublikaları  ilə,  xüsusilə Azərbaycanla əlaqələrə böyük əhəmiyyət verird i.  Onun 

fikrincə,  müsəlman  ö lkəsi  o lan  Azə rbaycan  bütün  İslam  dünyası  ilə  ə laqələrin  in kişafında  mühüm  rol  oynaya  bilərdi. 

Ko mitənin ü zvü  Labri  1919  il avqustun 27-də A zərbaycan və gürcü nümayəndələrilə  keç irilən ic lasda Rusiyadan ayrılmış 

millət lərin  müdafiə edilməsinin  zəruriliyini bildird i. A zərbaycan nümayəndələrindən Məhəmməd Məhərrə mov, Mir  Yaqub 

Mehdiyev,  Ceyhun bəy  Hacıbəyli,  gürcülərdən  Qobeçia,  knyaz  Su mbatov  və  knyaz  Avalov  "Fransa-Qafqaz"  ko mitəsinin 

işinə cəlb edilmişdilər.  Ko mitənin avqustun 27-də keçirilən iclasında de Monzye Azərbaycan və Gürcüstan barəsində Fransa 

parla mentində  çıxış  etməyə  ra zılıq  verdi.  Avqustun  28-də  Azərbaycan  və  Gürcüstan  nümayəndə  heyətlərinin  sədrləri 

ko mitənin ü zvü  Labri  ilə  görüşüb de Monzyenin parla ment çıxış ının  forma və  xara kterini  müza kirə etdilə r.  Bundan əlavə, 

de  Monzye  Fransa  rəsmi  dairə lərinin  Qafqa z  respublika larına,  o  cü mlədən  Azərbaycan  və  Gürcüstana  münasibəti  barədə 

Fransa  xa ric i  işlər  na zirliyinə  deputat  sorğusu  ilə  müraciət  etdi.  Sorğuya  cavabdan  aydın  oldu  ki,  Fransa  hökumət i 

Azərbaycanla  iqtisadi  əlaqə lər,  o  cü mlədən  ticarət  münasibətləri  yarat mağa  meyl  göstərir.  Lakin  bu,  Fransa  hökumət inin 

rəsmi  və  qəti  mövqeyi  de mə k  deyildi,  çünki  "Fransa-Qafqa z"  ko mitəsinin  səylərinə  ba xmayaraq,  Fransa  hökumət inin 

Qafqaz mandatına sahib olmaq niyyəti o lmamışdır. 



 

Əd:. 

Həsənov C, Azərbaycan beynəlxalq münasibətlər sistemində (1918-1920-ciillər), B.,1993



 

"FÜQƏRA  FÜYUZATI"  (1920-21)  -  ədəbi,  elmi,  ictimai-siyasi,  şəkilli  toplu,  A zərbaycan  Hərbi  inqilab 

ko mitəsinin orqanı (Ba kı).  Nəşri iki həftədə bir dəfə nəzərdə tutulmuşdu. Lakin cə mi üç, 1920  ildə (I.IX,  I.XI) 2, 1921 ildə 

(28.IV)  1  nö mrəsi  çıxmışdır.  Ağababa  Yusifzadənin  müdirliy i  və  Məmməd  Səid  Ordubadinin  baş  redaktorluğu  ilə  nəşr 

olunurdu.  "Füqəra  füyuzatı"  Nəriman  Nərimanovun  şəkli  və  "Ko mmun izm  nə  verəcəkd ir?"  məqaləsilə  açılırd ı.  Jurnalın 

məqsəd  və  mə ra mı  məsul  müd irin  "Füqəra  Füyuzatı"  nə   edəcəkdir?"  və  baş  mühərririn  "Pə rdə  eniyor,  pərdə   qalxıyor" 

məqa ləsində  şərh  olunmuşdur.  A.Yusifzadə  jurna lın  pro letar  ədəbiyyatı  yaratmaq  mə ra mını  aç ıqlayaraq  yazırdı: 

"Məcmuəmizin  başlıca  məqsədlərindən  biri  də  mə mləkət  içrə  qeyri-mütəşəkkil  halda  bulunan  üdəba  və şüəranı  bir  yerdə 

toplayaraq,  füqəra  nəfinə  olmaq  şərtilə  onların  qələmlərindən  tərşih  edən  abdar  kəlamlardan  istifadə  etməkd ir.  İştə  təqib 

etdiyimiz  məra m,  iştə  məc muə miz!"  "Pərdə  eniyor,  pərdə  qalxıyor"  məqaləsi  ilə  1907  ilin  noyabrında  fəaliyyətini 

dayandıran  "Füyuzat"  jurnalı  ilə  yenicə  nəşrə  başlayan  "Füqara  füyuzatı"  arasında  əlaqələri  aydınlaşdıran  Məmməd  Səid 

Ordubadi yazırdı: "ünvanımızda yazd ığımız "Pərdə eniyor, pərdə qalxıyor"  kəlmələri gərək  ki, qarelərimizi əvvəlcə b ir az 

düşündürmüşdür. Ona görə də bir neçə kəlmə  izahat vermək  istiyoruz. "Pərdə eniyor, pərdə qalxıyor" dedikdə,  zənginlərin 

tamaşagah ədəbiyyatımızdakı nüfu zların ın pərdəsi en ib, ədəbiyyatın füqəra öhdəsində olaraq, bütün aləm füqərasına tamaşa 

göstərəcək  teatronun  pərdəsi  qalxıyor  demək  istiyoruz.  Əvət,  "Füyuzat"  kimi  böyük  bir  ədəbiyyatı  havi  o lan  zəngin  bir 

məc muə   zənginlə r  xahişinə   məhku m  o lduğu  üçün,  onun  mühəniri  kə mali-məyusiyyətlə  "Pərdə  eniyor"  de məyə   məcbur 

olacaq  idi...  İndiki  halda  mövqeyi-intişara  qoyduğumuz  "Füqəra  füyuzatı"nın  adını  fəqət  bir  kəlmə  olaraq  "Füyuzat" 

qoymaqla da  ikt ifa  edə b ilə rdik. La kin  "Füqəra füyuzatı" na mını vermə klə Əli bəy cənabla rına, ya xud Əli bəy ədəbiyyatına 

həvəskar  olan  zatlara  b ildirmək  istiyoruz  ki,  bu  "Füyuzat"  əvvəlki  kimi  zənginlə r  nüfuzunda  olan  "Füyuzat"  olmay ıb, 

"Füqəra füyuzatı"dır. Yən i, füqarə öz ədəbiyyatına sərbəstanə bir surətdə malik olmuş və ö z vücuda gətirdiyi, fəqət sonraları 

zənginlə r mühit inə girən ədəbiyyatını a zad elə mişdir" ("Füqəra füyuzatı" jurna lı, 1920, № l). 

"Füqəra  füyuzatı"  geniş  bir  proqramla  nəşr  olunurdu.  Jurnalda siyasətə,  ədəbiyyata,  tarixə,  pedaqogikaya,  coğra-

fiyaya, qadın problemlərinə dair məqalələr dərc ed ilirdi. 

 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

Məmməd   Sə id  Ordubadinin  və  Dadaş  Bünyadzadənin  siyasətə  ("Bir  sənəlik  siyasət",  "İcmasi-siyasi",  " Bütün 

dünya Şərq hesabına yaşamaq istəmiş"), Salman Mü mtazın ədəbiyyat tarixinə ("Azərbaycan şairi - Nəşə", "Sultan-üşşüəra 

Həbibi"),  Sultan məcid  Qənizadənin  pedaqogikaya  ("Körpə  uşaqların  tərbiyəsi"),  Q.R.M irzə zadənin  coğrafiyaya 

("Azərbaycan  coğrafiyası"),  Ş.Əfəndizadənin  qadın  hüququna  ("Bəşəriyyətin  nəşvü-nüması",  "Şərq  qadınları")  və  sair 

məqa lələ r möv zu aktuallığı və mündərəcəsinin dolğunluğu ilə seçilirdi. "Füqəra füyuzat ı"nın ədəbiyyat rubrikasında Hüseyn 




Yüklə 6,32 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   242   243   244   245   246   247   248   249   ...   282




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə