[]
Yüklə 6,32 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- HƏRBĠ DƏMĠRYOLÇULAR MƏKTƏBĠ
- HƏRBĠ-DƏNĠZ QÜVVƏLƏRĠ
450
siyasi şəraitlə əlaqədar ölkə vətəndaşları üçün bir sıra məhdudiyyətlər müəyyənləşdirilird i. Bəzi cinayət əməlləri (qətl, soyğunçuluq, talan, hakimiyyətə silahlı müqavimət göstərilməsi, qadın ların oğurlan ması və onlara təcavüz edilməsi, yaşayış binalarının yandırılması, dəmir yolunun, telefon və teleqraf xətlərin in xarab edilməsi və s.) ü mu mi təhqiqatdan alınaraq, müharibə dövrünün qanunları əsasında mühakimə olun malı idi. Bu cinayət əməllərini törədənlər hərbi-istintaq komissiyaları tərəfindən məsuliyyətə cəlb ed ilməli, təhqiqatın nəticələ ri hərbi məh kə mə lərə göndərilmə li idi. Bundan əlavə, aşağıdakı əməllərin törədilməsinə qadağa qoyulurdu: milli hissləri və əhalin in mü xtəlif təbəqələrini bir-birinə qarşı q ızışdıran yalan mə lu matla rın və şayiələrin yayılması; höku mətin fəaliyyəti və qəra rla rı, hə rbi hissələrin ə mə liyyatları haqqında yalan mə lu matla rın yayılması; hakimiyyət orqanların ın ra zılığı olmadan kütləvi yığıncaqla rın və mit inqlərin keç irilməsi; mü xtəlif odlu silahların, patronların, sursatın, partlayıcı maddələrin gəzd irilməsi, saxlan ması və ticarəti. Qərarın elan ed ilməsindən sonra iki həftə ə rzində vətəndaşlar malik olduqları silah-sursatı dövlət orqanlarına təhvil vermə li idilər. Qə rarın qarşıya qoyduğu tələbləri yerinə yetirməyənlərə qarşı cəza tədbirləri də müəyyənləşdirilmişdi. Əd: Süleymanov M., Azərbaycan ordusu (1918-1920), B„ 1998
Cü mhuriyyəti Nazirlər Şu rasının Hərb Dövrü Üçün Qanunların Tətbiqi Haqqında Qərara əlavə olaraq qəbul etdiyi sənədlər. Göstərilən sənədə iki dəfə əlavə qəbul edilmişdir. 1918 il iyulun 15-də imzalan mış birinci əlavə iki bənddən ibarətdir. 1-c i bənddə Hərb Dövrü Üçün Qanunların Tətbiq i Haqqında Na zirlə r Şurasının 23 iyun 1918 il tarixli qərarına əsasən, müharibə dövrünün qanunları görə mühakimə o lunan cinayət əməllərin in sırasına yeniləri də əlavə edilmişdi. Bura dövlət hakimiyyəti əleyhinə üsyan, dövləti xəyanət və güc tətbiq etməklə dələduzluq daxil id i. 2-ci bənddə Əlahiddə Azərbaycan korpusu məhkə məsinin fəaliyyət norma ları dəqiqləşdirilirdi: korpus məhkə məsinin ç ıxa rdığı hökm təsdiq üçün korpus ko mandirinə təqdim olun malı idi. Korpus ko mandirinə hökmü dəyişdirmə k, müəyyən edilmiş cə za ları yüngülləşdirmək və ya tamamilə ləğv etmək səlahiyyəti verilird i. Müttəhimlərin əfv ərizələrinə də ko rpus komandiri baxmalı idi. Nazirlə r Şurasın ın 1918 il iyulun 18-də qəbul etdiyi ikinc i ə lavədə isə inzibati qaydada cəzalandırılan şə xslərin sırası tamamlan mışdı. Bura ərzaq məhsullarının və ilkin tələbat mallarının qiy mətlərinin süni yolla qaldırılmasında, onların gizlədilməsində, satışının dayandırılmasında və ya yuxarıda göstərilən məhsulların satışından imt ina edilməsində günahkar bilinən şəxslər də da xil edilmişdi. Əd: Aзepбaйджанская Демократическая Pecnублика (1918-1920), Армия (документы и материалы), Б., 1998;
və qoşqu heyvanlarının bəslənilməsi, mühafizəsi, müa licəsi və bundan ötrü müəyyən edilmiş xid mətlərin icrasın ı təşkil edən orqan. Müstəqil struktur kimi 1919 ilin əvvəlində fəaliyyətə başladığı güman edilir. Hərbi-baytar idarəsi qoşun hissələrində baytar xid məti göstərirdi. Bu xid mətdən əsasən, süvari və topçu hissələrində, həmç inin p iyada və təchizat bölmələ rində istifadə olunurdu. 1919 ilin martından başlayaraq hərbi baytar idarəsinin rəhbərliyi ilə nalbəndlər hazırlayan 4 təlim dəmirçixanası açılmışdı. Həmin dəmirçixanalar 1-ci Tatar süvari alayında, 2-ci Qarabağ süvari alayında, 1-ci topçu briqadasında və nəhayət, 2-c i dağ topçu divizionunda fəaliyyətə başlamışdılar. Bunlardan başqa, hərbi-baytar idarəsinin tabeliyində baytar xəstəxanası da fəa liyyət göstərirdi. Hə rbi-baytar idarəsinə baytar həkimlə ri Ye rmonski və Kvitaşvili rəhbərlik et mişlə r. 1920 il martın 15-də hərbi nazirliy in digər təminat və təchizat strukturları kimi hərbi-baytar idarəsi də Azərbaycan ordusunun təchizat rə isinin tabeçiliyinə verildi.
tələblərə uyğun qurulması üçün mütə xəssislər hazırlayan təhsil müəssisəsi. Məktəbin açılması ilə bağlı təşkilati işlərə 1919 ilin yazında başlanılmışdı. Hərb i nazirlik strateji nəqliyyat vasitəsi kimi, bu sahənin təşkilinə xüsusi diqqət yetirird i. Həm də, dəmir yolu nəqliyyatında çalışanların əksəriyyəti qeyri-a zə rbaycanlılar olduğundan onların etibarlılığ ı şübhə doğururdu. Hərbi yüklə rin daşınmasında fasiləsiz iş rejiminə və sabit vəziyyətə nail olmaq üçün 1919 il avqustun 10-da hərbi dəmiryolçula r məktəbi təsis edildi. Baş ərk ani-hərbin rəisi Mə mməd bəy Su lkev için 1919 il 28 may tarixli məktubuna əsasən, praporşiklər məktəbinin 20 nəfər məzunu yeni ixtisasa yiyələnmək üçün hərbi dəmiryolçular məktəbinə göndərildi. Məktəbdə 120 nəfə r əsgərin təhsil alması plan laşdırılmışdı. Hə rbi na zirin ə mrinə əsasən, məktəb 1919 il sentyabrın 4-dən fəaliyyətə başladı. Məktəbin rə isi və zifəsi poruçik Qlu xova həvalə o lun muşdu.
qüvvələr növü. Cü mhuriyyət Hö ku məti obyektiv çətin liklər ü zündən hərbi-dəniz qüvvələrinin təşkilinə 1919 ilin sonlarında başladı. 1918 ilin sentyabrında Bakın ın "Sentrokaspi diktaturası" və ingilis müdaxiləçilərindən təmizlən məsi ərəfəsində buradakı əsas hərb gəmiləri - "Qars", "Ərdəhan" və "Astrabad" Petrovsk-Porta (Mahaçqala) aparılmışdı. 1918 ilin noyabrında Bakını zəbt edən ingilis hərb i qüvvələri ad ları çəkilən gəmiləri geri qaytarsa da, onları A zərbaycan Hö ku mətinə vermə miş, öz nə zarətində sa xla mışdı. Cü mhuriyyət Hö ku məti bir neçə dəfə hə min gə milərin A zərbaycana qaytarılması barədə vəsatət qaldırmışdı. Be lə ki, xarici işlə r naziri Mə mməd Yusif Cəfərov 1919 il avqustun 4-də Bakıdakı müttəfiq qoşunlarının ko mandanı, ingilis generalı D.Şatelvorta müraciət edərək, paytaxtın və dəniz sərhədlərin in mühafizəsi, dövlətin ərazi bütövlüyünün qorunması üçün bir neçə hərb gəmisinin Azərbaycana verilməsini xahiş etmişdi. Xəzərdəki hərbi-dəniz qüvvələrinin əsas hissəsi Denikin in tabeliy ində olsa da, silahları sökülmüş bəzi hərb gəmiləri, o cü mlədən "Qars", "Ərdə- han" və "Astrabad" 1919 il sentyabrın əvvəllərində Azərbaycan Höku mət inin sərəncamına keç mişdi.
Yüklə 6,32 Mb. Dostları ilə paylaş:
|