462
39-cu süvari alayın ın Əmbə rçay ətrafındakı
zastavalarını da geri çəkilməyə məcbur etdilər.
Ġyunun 13-də strateji əhəmiyyətli BaĢ Göynük kəndi
də üsyan qaldırdı və kənd qırmızı qüvvələrdən
təmizləndi. Bölgədə hərbi təĢəbbüs bütünlüklə
üsyançı qüvvələrin əlinə keçdi və onlarını döyüĢ
fəallığ ı nəticəsində 11 -c i Qırmızı ordunun 7-ci
süvari diviziyasının vəziyyəti xeyli mü rəkkəbləĢdi.
Bu d iviziyanı tamamilə məhv o lmaqdan xilas etmək
üçün bölgəyə 58-ci piyada briqadası, 27-ci zirehli
dəstə və ko mmun istlərdən təĢkil ed ilmiĢ dəstədən
ibarət əlavə qüvvələr göndərildi. Əlavə qüvvələr
iyunun 16-da bölgəyə yetiĢdilər və iyunun 17-də
bütün cəbhəboyu üsyançı qüvvələrin üzərinə hücum
təĢkil ed ild i. Ço xsaylı hərb i te xn ikaya və üstün
qüvvələrə malik o lan 11-ci Qırmızı ordu hissələri
gün ərzində üsyançıların ı müqavimətini qırmağa nail
oldular. Zaqatala -ġə ki Ģose yolu və digər strateji
məntəqələr yenidən onlarm ə linə keçd i. Ġyunun 18-də isə 11-c i Qırmızı ordunun hiss ə və bölmələ ri Zaqatalaya da xil oldula r
və burada sovet hakimiyyəti yenidən bərpa edildi. Bölgə əhalisinə qanlı divan tutuldu.
Əd.: A zərbaycan tarixi. 7 cilddə, c.6, B., 2000; Qaffarov T., A zərbaycan tarixi. 1920-1991, B., 1999.
"ZARYA" - gündəlik siyasi-ictimai, ədəbi qəzet. Müsəlman sosialistlərinin, hü mmətçi-menĢeviklərin, müsəlman
sağ eserlərin orqanı. 1919 ildə Bakıda rus dilində nəĢr edilmiĢdir. 1-ci nömrəsi yanvarın 29-da, sonuncu 109-cu nömrəsi
sentyabrın 15-də buraxılmıĢdır. Qəzet bəzi məsələlərdə bolĢeviklərə qarĢı çıxıĢlar da etmiĢdir. "Zarya"nın səhifələrində
S.Ağamalıoğlunun, Ġ.Əbiləvun və M.Musəvinin xalqın ın ağır vəziyyətinə, inq ilab i mübarizəyə dair yazıları dərc olunurdu.
Azərbaycan Xalq Cü mhuriyyətinə qarĢı pozuculuq təbliğatı apardığı üçün nəĢri dayandırılmıĢdı.
ZEYNALLI Mə mmədhənəfı (Hənəfı) Baba oğlu (1896, Ba kı, Mərdəkan - 13.10.1937, Bakı) - ədəbiyyatĢünas «
alim, folklo rĢünas, tənqidçi. Mədrəsədə oxumuĢ, rus-müsəlman orta mə ktəbini b itirmiĢdir. 1916 ildə Moskva Ali Te xn iki
mə ktəbində (indiki Bau man adına Ġnstitut) təhsil almıĢ, tələbə hərəkat ında iĢtirakma görə
mə ktəbdən xa ric ed ilmiĢ (1917), Bakıda və qəzala rda siyasi iĢ aparmıĢdır. A zərbaycan Xalq
Cü mhuriyyəti Parlamentinin 1919 il 1 sentyabr tarixli xüsusi qərarı ilə dövlət hesabına hüquq
təhsili a lmaq üçün Ġstanbul Un iversitetinə göndərilmiĢdir. Lakin A zərbaycanda sovet hakimiyyəti
qurulduqdan sonra 1920 ilin iyu lunda Türkiyədən geri qayıtmıĢ, 1922-27 illərdə Azərbaycan
Tibb Universitetində oxu muĢdur. Azərbaycanda Sovet hakimiyyəti qurulduqdan sonra Göyçay,
Salyan, ġa ma xı qə zala rında partiya və sovet orqanlarının təĢkilində iĢtira k et miĢ, ġuĢa qəza
partiya ko mitəsinin kat ibi iĢlə miĢdir.
Azərbaycan Dövlət NəĢriyyatının təĢkilatçılarından və baĢ redaktoru (1924-29)
olmuĢdur. Azərbaycan Pedaqoji Ġnstitutunun Azərbaycan ədəbiyyatı kafedrasında dosent,
Azərbaycan Elmi Tədqiqat Ġnstitutunda ədəbiyyat bölməsin in elmi iĢçisi o lmuĢ, folklor qrupuna
rəhbərlik et miĢdir. 1923 ildə "Azərbaycan ədib və Ģairlər ittifaqı" rəyasət heyətinin sədr müavin i, "Azərbaycanı Tədqiq və
Tətəbbö Cəmiyyəti" folklor ko missiyasının sədri seçilmiĢdir. 1934 ildən e lmi fəaliyyətini SSRĠ EA-nın A zərbaycan fı-
lialında davam etdirmiĢdir. A zərbaycan ədəbiyyatının tədqiqi, klassik ədəbi irsin, fo lklor nü munələrinin toplan ması,
araĢdırılması və nəĢri sahəsində fəaliyyət göstərmiĢdir.
Zeynallı ədəbiyyat tarixçisi kimi, əsasən, 19-20 əsrlər A zərbaycan ədəbiyyatını tədqiq etmiĢ, Mirzə Fətəli
Axundzadə, Sey id Əzim ġirvani, Xu rĢidbanu Natəvan, Ġsmay ıl Naka m, Cə lil Mə mmədquluzadə, Hüseyn Cavid, Sü ley man
Sani A xundov, Cəfə r Cabbarlı və baĢqaları haqqında məqalələ r yazmıĢdır. "M.F.A xund zadənin əsərlərində ideologiya",
"Azərbaycanda M.F.Axundzadə əsri", "AĢıq Pəri haqqında bir neçə söz", "Molla Nəsrəddin", Hüseyn Cavidin dra mla rı
("ġey x Sənan", "Peyğəmbər" və s.) haqqında məqalələri 20 əsrin 20-30-cu illər ədəbiyyatĢünaslığının uğurlarından sayılır.
Zeynallın ın Ģifahi xalq ədəbiyyatının tədqiqi sahəsində xid məti də diqqətəlayiqdir. O, "Azərbaycan atalar sözü"
(1926), "Azərbaycan tapmaca ları" (1928) kitablarını nəĢr et miĢ, "Ağız ədəbiyyatı", "Azə rbaycan folkloru" və s. məqa lələ r,
habelə Əlabbas Müznibin, Sa lman Mü mta zın, Hü mmət Əlizadənin xa lq ədəbiyyatı nü munələrindən ibarət kitabla rına
müqəddimə yazmıĢdır. Ədəbiyyatın elmi-nəzəri və metodoloji məsələləri ilə maraq lan mıĢ, bu problemə "Sənət nə
üçündür?", "Sənət və ədəbiyyatın ictimai həyatla əlaqələri", "Ədəbiyyat tədqiqində metod", "Həyat və sənət", "Xəvas və
avam ədəbiyyatı" kimi dəyərli yazılar həsr et miĢdir.
1937 ilin oktyabrında saxta ittihamlar əsasında həbs edilmiĢ və güllələn miĢdir.
Ə s ə r i: SeçilmiĢ əsərləri. B.. 1983.
Əd.: Qurbanova N.. Hənifə Zeynallı. B.. 1989.