3
G İ R İ Ş
Biz öz milli mənəvi dəyərlərimizlə, dini dəyərlərimizlə, adət
ənənələrimizlə fəxr edirik.
Heydər Əliyev
Ulu öndər
Keçmişini, irsini, tarixini, mədəniyyətini qəlbinə hopdurmuş olan
əyilməz, sınmaz, dağılmaz bir gəminin yolçularıyıq. Bu gəmi çox
möhkəmdir. Dəmirağac möhkəmliyi, Laçın qayasının sərtliyi, nəsildən-
nəslə ötürülən güc, müdrik, qocaların nəsihətləri, Ağrı dağının ağırlığı
var bu gəmidə.
Nənələrin əl işi, babaların qoyduğu iz, özündəkilərini anlamaq,
sahib çıxmaq, əlindən alınmışları qaytarmaq, keçmişinin ruhaniyyətinin
xeyir-duası ilə yola çıxır bu gəmi.
Uzaq məmləkətdə min ilməli, min naxışlı bar xalı var.
Babalarımızın təri hopmuş bir saxsı qab var. Piltəsi itmiş bir çıraq, qulpu
sınmış bir cəhrə, yağı alınmış bir nehrə, yazılmış bir kitab var. Biz
sizinik deyir bu canlı tarixlər.
Onları özümüzünküləşdirmək üçün yola çıxır bu gəmi.
Azərbaycan məmləkətinin tozunu, torpağını müqəddəs bilən bir
nəsildir bu gəminin yolçuları. Azərbaycanı dünyaya sevdirmək və bu
məmləkətə xidmət etmək üçün yola çıxır bu gəmi.
Uzunəsrlik tariximizin varisi olaraq insanlığın səadəti üçün, fitnə-
fəsad törədənlərə qarşı islahedici bir düşüncənin sahibidir bu gəminin
yolçuları. Bu düşüncəyə sahib olan insan “vətən” deyib oturar, “vətən”
deyib qalxar...
4
Ulu öndər Heydər ƏLİYЕV: Biz öz milli dəyərlərimizlə fəxr
etməliyik. Bizim milli dəyərlərimiz əsrlər boyu xalqımızın həyatında,
yaşayışında formalaşıbdır. Milli dəyərləri olmayan millət həqiqi millət,
həqiqi xalq ola bilməz... Biz heç vaxt öz milli dəyərlərimizi unutmamalıyıq.
Onu yaşatmaq, ondan bəhrələnmək, ruhlanmaq həyatımızın əsas
istiqaməti, gələcək işlərimizin zəmanətidir.
Qədim dövlətçilik tarixinə malik olan Azərbaycan xalqı hər zaman milli
dəyərlərinə sadiq qalaraq bu dəyərləri əsrlərlə yaşatmış və inkişaf etdirmişdir. Milli
dəyərlərimizin qorunması və gələcək nəsillərə çatdırılması bu gün də öz
aktuallığını qoruyub saxlayır. Çünki milli dəyərlərimizin Azərbaycan xalqının
formalaşmasına
təsiri
böyük
olduğu
kimi,
milli
dövlətçiliyimizin
möhkəmləndirilməsində də xüsusi rolu vardır.
Milli dəyərlərimizə, adət-ənənələrimizə biganə münasibət gələcəyimiz üçün
yaxşı heç nə vəd etmir. Tarixdən məlumdur ki, öz soykökünə, tarixinə, milli
dəyərlərinə, inanclarına dönük çıxan millətlər və dövlətlər müəyyən zaman
kəsiyində “əriyib” yox olmuş və tarix səhnəsindən birdəfəlik silinmişlər. Hər hansı
bir xalqı, dövləti məhv etmək üçün onu milli dəyərlərindən ayırmaq kifayətdir.
Bəs milli dəyərlər deyəndə nə başa düşülməlidir? Milli ideologiya, milli tarix, milli
dil, milli mədəniyyət və incəsənət, milli ədəbiyyat, milli özünüdərk, ailə, dahi
şəxsiyyətlərimiz, milli musiqimiz, muğamlarımız, folklorumuz: hansı ki bura bizim
yaddaşımız – fərd yaddaşı, etnos yaddaşı, millət, xalq yaddaşı daxildir. Bir sözlə,
milli olan bütün nailiyyət və keyfiyyətlərimiz milli dəyərlər sisteminə aiddir.
Milli dəyərlərimizin qorunması və inkişafı ulu öndərimiz Heydər Əliyevin
adı ilə bağlıdır. Milli dəyərlərimizə, soykökümüzə qayıdışın, milli hisslərimizin
oyanışının xalqımız üçün gərəkliliyini nəzərə alan, hər zaman bu sahəni diqqət
mərkəzində saxlayan ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin Azərbaycana
rəhbərliyinin birinci dövründə xalqımızın milli oyanışının əsası qoyulmuşdur.
Ümummilli lider Heydər Əliyev milli dəyərlərimizi təkcə milli varlığımızın
yox, həm də siyasi varlığımızın – dövlət quruculuğu prosesinin mühüm atributu
5
kimi dəyərləndirirdi. Mənsub olduğu xalqın tarixi keçmişinə, mədəni irsinə və
milli dəyərlər sisteminə sönməz məhəbbət duyğularıyla yanaşan ulu öndər deyirdi:
“Bizim hamımızı birləşdirən, həmrəy edən Azərbaycançılıq ideyasıdır.
Azərbaycançılıq öz milli mənsubiyyətini, milli-mənəvi dəyərlərini qoruyub
saxlamaq, eyni zamanda onların ümumbəşəri dəyərlərlə sintezindən,
inteqrasiyasından bəhrələnmək və hər bir insanın inkişafının təmin olunması
deməkdir”.
Milli dəyərlərimizə dərindən bələd olan ümummilli lider xarici ölkələrə
səfərləri zamanı soydaşlarımızla görüşlərində onlara harada yaşamalarından asılı
olmayaraq Azərbaycançılıq ideologiyasına sadiqliyi, xalqımıza xas olan adət-
ənənələrimizi yaşatmağı, təbliğ etməyi tövsiyə edirdi: “Bizim hamımızın bir
Vətəni var – bu, Azərbaycandır. Azərbaycanlı hər yerdə yaşaya bilər, ancaq
azərbaycanlılığını, öz dilini, milli ənənələrini unutmamalıdır. Onun qəlbi daim
doğma Azərbaycanla bir vurmalıdır”.
Məlumdur ki, dinimiz bizim milli-mənəvi dəyərlərimizin ən önəmli
ünsürlərindən biridir. Xalqımız 70 il kommunist rejimdə ateist təbliğatın aparıldığı
bir şəraitdə yaşasa da öz dini dəyərlərini unutmamış, onları gizli də olsa
yaşatmışdır. Lakin bununla belə o dövrdə dini dəyərlərimizin zədə aldığı da bir
reallıqdır. Təsadüfi deyildir ki, Sovetdən əvvəl Azərbaycanda neçə min məscid,
mədrəsə, təkkə olduğu halda müstəqilliyimizi yenidən əldə edəndə cəmi 17
məscidimiz vardı. Bu, Sovet rejiminin dinlə mübarizəsinin nə qədər amansız
olduğunu göstərir. Dini ibadətgahlarımızın və abidələrimizin bərpası və yenidən
inşası da Ulu Öndərin müstəqil Azərbaycanın prezidenti olduğu dövrə təsadüf edir.
Məhz bu dövrdə yüzlərcə ibadətgah inşa və yaxud da bərpa edilmiş, dini
dəyərlərimiz yenidən canlanmışdır. Xalqımızın əsrlərcə ziyarət yeri olan, lakin
Sovet rejimi tərəfindən dağıdılan Bibi Heybət məscidi və ziyarətgahinın Heydər
Əliyevin əmri ilə dövlət hesabına yenidən inşa edilməsi onun bu sahədəki
xidmətlərinin bir göstəricisidir. Belə misalların sayı olduqca çoxdur. Heydər
Əliyev İslamı bizim milli-mənəvi kimliyimizin ayrılmaz bir hissəsi kimi qəbul
edirdi. “Dinimiz xalqımızın milli-mənəvi sərvətidir” sözləri onun dinə baxışını çox
gözəl bir şəkildə xülasə edir. Ulu Öndər dinimizin ilahi əxlaqi dəyərlər sistemi
olaraq mənimsənilməsinin xüsusilə gənçlərin formalaşmasında müsbət bir funksiya
icra edəcəyini düşünürdü.