1-Amaliy mashg‘ulot. Ish qobiliyatini tiklash vositalarining turlari. Ishning maqsadi: S

---

1-Amaliy mashg‘ulot. Ish qobiliyatini tiklash vositalarining turlari . 
 
Ishning maqsadi: S
portda ish qobilyatini tiklash vositalarini qo'llanilishi 
Ishning borishi: 
Qayta tiklash jarayonlarini tezda tiklash maqsadida katta 
yuklanishlar va musobaqalar davomida ovqatlanish kaloriyasini o'ylab chiqarilgan 
normativlarga nisbatan 5-10%, suyuklikni esa 0,5-1 litrdan oshirish lozim. tiklanish 
davrida ozuqa bilan oqsil moddalarini ist'emol qilinishiga katta ahamiyat beriladi. 
ozuqani oksil tarkibini 50-60 % go'sht, baliq, jigar, so'zma, sut tashkil qiladilar. 
Oqsil moddalar tarkibiga kiruvchi aminokislotalar , glyutamin (sutki bug'doyni 
oqsillari) lipoproteinlar (sut, jigar, mol go'shtli oqsil moddalarni va xolin )mol 
jigarida , tilda, tuxum sarig'ida , no'xatda qayta tiklanishi ta'minlanadi. 
Yog' va uglevodlar – tiklash jarayonlarida katta rol o'ynaydilar. Yog' 
maxsulotlari 20-25% dan oshmasligi lozim va uglevodlarni miqdorini oshirish 
lozim. jigar va mushaklarda glikogen zapaslarini oshirishda yuklanishlardan 24-28 
soat o'tgandan keyin sportchilarni ozuqa tarkibini uglevodlar bilan boyitilishi lozim. 
bular bir sutkali kaloriyasini 60% tashkil etishi kerak. Qayta tiklash davrida 
uglevodlar tarkibi: 64% kraxmal va 36% oddiy qandlardan iborat bo'lishi kerak. 
Tiklanishni ta'minlashda oson yengil suriluvchi uglevodlar (masalan asal), ho'l 
mevalar va sabzavotlar katta yuklanishlar davrida bir sutkali ratsionini 15-20% 
tashkil qilishlari lozim. 
Tiklanish jarayonlarini – kaltsiy, fosfor, natriy, magniy, temirga boy meneral 
moddalar tezlashtiradi. bu moddalar mushaklar, bosh miya, miokardda almashinuv 
jarayonlarini boshqarishi, fermentlarni va vitaminlarni organizmda o'zlashtirilishi, 
kislorodni tashuvchi xususiyatlarini, suyak to'qimalarini mustahkamlanishida katta 
rol o'ynaydi. 
Issiq sharoitda mashq davomida ko'p terlash natijasida tiklanish davrida ozuqa 
ratsionida osh tuzini miqdorini sutka davomida 5-7 
g
ko'paytirish mumkin, 
mushaklarni tirishishida sportchilarga maxsus tuzli tabletkalarni berish kerak. 
Tiklanish davrining boshlanishida organizmda ishqorlik moddalar mineral 
suvlar, ho'l mevalar va sabzavotlar bilan ta'minlash kerak. ichaklarni faoliyatini 
yaxshilashda qatiq, kefir va apelьsinlarni ovqatlanish rejimiga kiritish lozim. 
Kun davomida 3-4 marta ovqatlanish tavsiya etiladi (mashg'ulotlar va 
musobaqalardan 1,5-2 soat o'tgandan keyin). tiklash muammolarida vitaminlar 
alohida o'rin egallaydi. katta yuklanishlarda vitaminlar yetishmovchiligi yuzaga 
kelishi mumkin. zamonaviy sportda kompleksli vitaminli preparatlar qo'lla-niladi. 
shular qatorida kompleksli preparatlar (uglevodlar meniral tuzlar mikroelementlar 
va vitaminlar yig'indisi yoki oqsil moddalarni yig'indisi) keng qo'llaniladi.