1. beynəlxalq hüququn anlayişi və TƏNZİmetmə predmeti Plan: Beynəlxalq hüququn anlayışı

Beynəlxalq hüquqi adət

Beynəlxalq müqavilənin və beynəlxalq hüquqi adətin qarşılıqlı münasibəti

Hüququn ümumi prinsipləri

Məhkəmə qərarları

Beynəlxalq təşkilatların qətnamələri



Ədəbiyyat siyahısı
Алексидзе Л.А. Некоторые вопросы теории международного права: императивные нормы (jus cogens). Тбилиси.., 1982.
Дмитриева Г.К. Моралъ и международное право. М.., 1991.
Евинтов В.И. Провлема “общих принципов права” в современных западных концепциях // Идеи мира и сотрудничества в современном международном праве (Отв. ред. В.Н. Денисов). Киев: 1990. С. 156-168.
Лукашук И.И. Нормы международного права. М.., 1997.
Миронов Н.В. Международное право: нормы и их юридическая сила.
М..,1980.
Мовчан А.П. Кодификация м прогрессивное развитие международного право. М.., 1972.
Общепризнанные нормы в современном международном праве. Отв. ред.
Н.Н. Улъянова. Киев, 1984.
Талалаев А.Н. Общепризнанные принципы и нормы международного право (конституционное закрепление термина) // Вестник Московского университета. Сер. 11. Право. 1997. № 3.
Толстик В.А. Иерархия российского и международного права. М.., 2001.
Шестаков Л.Н. Императивные нормы в системе современного международного права. М.., 1981.
Даниленко Г.М. Обычай в современном международном праве. М..,
1988.
Гусейнов Л.Г. Международные обычаи в области прав человека // Актуалъные вопросы гуманитарных наук (Межвузовский сборник научных трудов). Новосибирск: 1999.
Лукашук И.И. Источники международного права. Киев, 1966.
Филимомова М.В. Источники современного международного права.
М..,1987.
Change and Stability in International Law-Making (A. Cassese and J.H.H. Weiler eds). 1988.
Danilenko G.M. Law-Making in the International Community. Dordrecht- Boston-London, 1993.
Degan V.D. Sources of International Law. Dordrecht-Boston-London, 1997. Mullerson R. On the Nature and Scope of Customary International Law
//Austraian Reviw of International and European Law. 1998. vol. 2. P. 341-360.
Simma B. and Alston P. The Sources of Human Rights Law: Custom, Jus Cogens and General Principles //Australian Yearbook of International Law. 1992. vol. 12. P. 82-108.
Wolfke K. Some Persistent Controversies Regarding Customary International Law //Netherlands Yearbook of International Law. 1993. vol. XXIV. P. 1-16

1. 
   Beynəlxalq hüquq normasının anlayışı. Beynəlxalq hüququn təbıətini bə əsas xüsusiyyətlərini açıqlayarkən biz gördük ki, bu anlayışın əsasında dövlətlərin və beynəlxalq hüququn digər subyektlərinin davranış modeli kimi çıxlş edən hüquq normaları dayanır. Bundan sonrakı mövzuların daha aydın başa düşülməsi üçün bu normaların anlayışını bə təsnifini şərh etməyə ehtiyac bardır.
   

Beynəlxalq hüquq normaları dövlətlər bə beynəlxalq hüququn digər subyektləri

arasındakı qarşılıqlı münasibətləri nizama salan ümumi məcburi qaydalara deyilir.
Beynəlxalq hüquq normalarını dövlətlərin öz qarşılıqlı münasibətlərində əməl etdikləri digər normalardan, o cümlədən hüquqi xarakter daşımayan beynəlxalq adət normalarından və nəzakət normalarından (diplomatik etik qaydalarıdan) fərqləndirmək lazımdır. Bu normalar dövlətlər üçün məcburi deyildir və onlara əməl olunmaması beynəlxalq hüquqi məsuliyyət doğurmur.
Beynəlxalq hüquq normasının məzmunu beynəlxalq hüquq subyektinin malik olduğu hüquqdan və digər subyektin (subyeklərin) həmin hüquqa uyğun olaraq öz üzərinə götürdüyü vəzifədən (öhdəlikdən) ibarətdir. Doğrudur, beynəlxalq hüquq və öhdəliklər təkcə beynəlxalq hüquq normalarından irəli gəlmir. Hər hansı beynəlxalq məhkəmənin və ya arbitraj məhkəməsinin qərarı, BTM Təhlükəsizlik Şurasının qətnaməsi və ya dövlətin birtərəfli qaydada verdiyi bəyanat da müvafiq öhdəliklər doğura bilər.
Beynəlxalq hüquq normaları, yuxarıda qeyd etdiyimiz kimi, prinsip etibarilə dövlətlərin qarşılıqlı razılığı əsasında yaranır. Lakin xüsusi vurğulamaq lazımdır ki, hər hansı ümumi beynəlxalq hüquq normasının, yəni dünyanın bütün dövlətləri üçün məcburi olan normanın yaranması üçün heç də bu dövlətlərdən hər birinin razılığı tələb olunur. Bununla bağlı olaraq, yeni yaranmış dövlət öz arzusu və iradəsindən asılı olmayaraq, ondan qabaq artıq təşəkkül tapmışvə hamılıqla qəbul edilmiş normadan imtina edə bilməz və ona riayət etməyə borcludur. Məsələn,dövlətimiz müstəqillik qazanan andan, hələ heç bir müvafiq beynəlxalq müqaviləyə qoşulmasa da, başqa dövlətlərə qarşı güc tətbiq edilməməsi, başqa dövlətlərin ərazi bütövlüyünə hörmət edilməsi, genosid aktının törədilməməsi və s. bu kimi öhdəlikləri artıq öz üzərinə götürmüş sayılırdı.

2.