1. kimyanin ilk qanunlari. Stexiometrik qanunlqar

Əks-spinli tək elektronların qoşalaşması ilə.

Donor-akseptor mexanizmi ilə.

Birinci halda kovalent rabitə atomların əks-spinli tək elektronlarının şərikləşdirilməsi yolu ilə yaranır və həmin proses elektron buludlarının qapanması kimi təsəvvür olunur. Bu halda əmələ gələn rabitələrin sayı şərikli elektron cütlərinin və yaxud hər bir atoma məxsus tək elektronların sayına bərabərdir. Həm eyni (s-s, p-p, d-d), həm müxtəlif (s-p, s-d, p-d) elektron orbitallarının qapanması nəticəsində kovalent rabitənin əmələ gəlməsi aşağıdakı şəkildə göstərilir. Həmin orbitalların qapanmasından müxtəlif enerjili kovalent rabitə yaranır. Kimyəvi rabitə yaradan hər elektron cütü bir valent xətlə (-) işarə olunur.

Rabitənin əmələgəlmə mümkünlüyünü göstərmək üçün atomdakı tək elektronların sayının və valentliyin müəyyən edilməsi vacibdir. Belə elektronlar bəzən atomun normal, bəzən də həyəcanlanmış vəziyyətində yaranır. Tək elektronların sayı Hund qaydasına və eyni kvant səviyyəsində vakant orbitalların olmasına əsasən müəyyən edilir.

₇N 1s² 2s² 2p¹_x p_y¹ p_z¹

₈O 1s² 2s² 2p²_x p_y¹ p¹_z

₉F 1s² 2s² 2p²_x p_y² p_z¹

Kovalent rabitə həm eyni (H₂, O₂, F_2, Cl₂ molekullarında, almaz kristalında), həm də müxtəlif atomlar (H₂O, HCl, NH₃) arasında yaranır.

Kovalnet rabitənin növləri
Elektron cütünün atomlar arasında paylanması xüsusiyyətinə görə kovalent rabitənin iki növünü ayrıd edirlər: qeyri-polyar və polyar- kovalent rabitə.
Elektromənfiliyi eyni olan atomlar (eyni növ qeyri-metal atomları) arasında ümumi elektron cütünün əmələ gəlməsi hesabına yaranan kovalent rabitəyə qeyri-polyar kovalent rabitə deyilir. Qeyri-polyar kovalent rabitə, əsasən çox atomlu bəsit maddələrdə yaranır..
Rabitəni əmələ gətirən ümumi elektron cütünün atomlardan birinə doğru çəkilməsi ilə yaranan kovalent rabitəyə polyar kovalent rabitə deyilir. Başqa sözlə müxtəlif qeyri-metal atomları arasında ümumi elektron cütü ilə yaranan kovalent rabitəyə polyar kovalent rabitə deyilir.
Tərkibində metal atomu olmayan mürəkkəb maddələrin (molekulunda karbonun sayı bir olan üzvi maddələr) hamısı polyar kovalent rabitəli birləşmələrdir. Məsələn: HF, HCl, HBr, HJ, CO, СО₂, SО₂, SО₃, NO, NО₂, N₂O₅, Р₂O₃, P₂O₅, H2S, H2O, (HNO₃), H₂SO₃, H₂CO₃, NH₃,

3.PAULİ PRİNSİPİ.MİNİMUM ENERJİ PRİNSİPİ VƏ KLEÇKOVİSKİ QAYDASI