1-Modul. Ekonometrika faniga kirish 1-ma’ruza. Ekonometrikaga kirish

amaliy modellar 
(iqtisodiy tahlil, prognozlash, boshqarish masalalrini 
yechishga qaratilgan) ga bo’linadi; 
b)
o’rganilayotgan iqtisodiy ob’ekt ko’lanmiga ko’ra iqtisodiy modellar: 
makroiqtisodiy modellar 
(xalqaro iqtisodiy tizimlar, mamlakat iqtisodiy 
tizimlari) hamda 
mikroiqtisodiy modellar
(hududiy iqtisodiyot tarmoqlari, 
korxona va firmalar iqtisodiyoti) ga bo’linadi. 
Tuzilmaviy modellar 
ob’ektlarning ichki tuzilishi, tarkibiy qismlari, ichki 
parametrlari va ular orasidagi o’zaro bog’liqliklarni ifodalaydi. Iqtisodiy 
modellashtirishda ko’pincha tuzilmaviy modellardan foydalaniladi. Chunki quyi 
tizimlarning o’zaro bog’lanishlarini ifodalashi muhim.
Determinarlangan 
modellar 
model 
o’zgaruvchilari 
orasida 
qat’iy 
bog’lanishlar borligini nazarda tutadi. 
Stoxastik modellar
tadqiq qilinayotgan ko’rsatkichlarga tasodifiy ta’sirlarni 
borligini e’tiborga oladi hamda ularni tasvirlashda ehtimollar nazariyasi va 
matematik statistika vositalaridan foydalaniladi. 
 Statik modellar
da
 
barcha bog’lanishlar vaqtning tayin payti yoki davriga 
tegishli deb qaraladi. 
2
Shodiev T.Sh. va boshqalar. Iqtisodiy-matematik usullar va modellar. O‘quv qo‘llanma. –T.: TDIU, 2010, 
8 b. 

---

Dinamik modellar 
iqtisodiy jarayonlarning vaqt bo’yicha o’zgarishini 
tasniflaydi. 
Ekonometrik model
– bu ehtimollik-stoxastik model. Bu model yordamida 
iqtisodiy ko’rsatkichlarni o’zgarish qonuniyatlarini matematik ko’rinishida 
tenglamalar, tengsizliklar va tenglamalar tizimi ko’rinishda ifodalash mumkin. 
Umumiy ko’rinishida ekonometrik model quyidagicha yoziladi:


n
x
x
x
f
Y
,...,
,
2
1

Ekonometrik modelda 
Y
– asosiy