355
ödə
niş
lə
rinin diskontlaş
ması yolu ilə
hesablanır.
Hesablamalar proqnozlaş
dırılan müə
yyə
n dövr (investorun ə
mlaka sabitlik
etdiyi dövr) üzrə
aparılır və
üç mə
rhə
lə
də
n ibbarə
tdir.
Birinci mə
rhə
lə
də
potensial ümumi gə
lirdə
ə
mə
liyyat xə
rclə
ri və
daş
ınmaz
ə
mlakın istismarı ilə bağlı itkilər çıxılmaqla, xalis əməliyyat gəliri qiymətləndirilir.
nvestorun il ə
rzində
aldığ
ı pul və
saitlə
rinin mə
bləğ
inin müə
yyə
nləş
dirilmə
si üçün
xalis ə
mə
liyyə
t gə
lirində
n borca xidmə
t göstə
rilmə
si ilə
bağ
lı xə
rclə
r çıxılır. Borca
xidmə
t göstə
rilmə
si üzrə
xə
rclə
rin mə
bləğ
i kreditin xüsusiyyə
tlə
ri, faiz norması, geri
qaytarılma müddə
ti və
şə
rtlə
ri, ödə
niş
lə
rin dövriliyi göstə
ricilə
ri ə
sasında
hesablanır. Sonra müvafiq diskontdan istifadə
etmə
klə
proqnozlaş
dırılan pul
axınlarının cari də
yə
ri müə
yyə
nləş
dirilir.
Ikinci mə
rhə
lə
də
daş
ınmaz ə
mlakın satılmasından ə
ldə
olunacaq pul
axınlarının cari də
yə
ri hesablanır. Bunun üçün gözlə
nilə
n satış
qiymə
tində
n satış
la
bağ
lı xə
rclə
r çıxılmaqla, satış
dan ə
ldə
olunan xalis gə
lir, sonra isə
bu göstə
ricidə
n
kreditin ödə
nilmə
miş
qalığ
ı çıxılmaqla, reversiyadan vergilə
r ödə
nilə
nə
də
k daxil
olacaq pul axınlarının cari də
yə
ri müə
yyə
nləş
dirilir.
Üçüncü mə
rhə
lə
də
gə
lə
cə
k pul axınlarının cari də
yə
ri, daş
ınmaz ə
mlakın
satış
ından ə
ldə
olunacaq mə
daxilin cari də
yə
ri və
ipoteka borcunun cari mə
bləğ
i
toplaqnılmaqla, daş
ınmaz ə
mlakın də
yə
ri qiymə
tlə
ndirilir.
Misal. Alıcı (investor) daş
ınmaz ə
mlakın ə
ldə
olunması üçün ayda 10%
ödə
mə
klə
30 il müddə
tinə
510000 şə
rti vahid ipoteka krediti götürmüş
dür. O, aldığ
ı
daş
ınmaz ə
mlakdan 12% gə
lir ə
ldə
etmə
k və
13 ildə
n sonra onu 710000 şə
rti vahidə
satmaq niyyə
tində
dir. Daş
ınmaz ə
mlakdan hə
r il 70000 şə
rti vahid xalis ə
mə
liyyat
gə
liri poqnozlaş
dırılır. 13 ildə
n sonra ipoteka borcunun ödə
nilmə
miş
mə
bləğ
i
382373,9 (53707 x 7,11963 ) olacaqdır. Bu daş
ınmaz ə
mlakı qiymə
tlə
ndirmə
k tə
lə
b
edilir.
Hə
lli.
I mə
rhə
lə
.
xalis ə
mə
liyyat gə
liri (şə
rti vahid)
70000
borca xidmə
t üzrə
illik xə
rc (şə
rti vahid )
(510000 ş
.v. x 0,00877577) x 12
- 53707
investorun illik pul gə
liri (şə
rti vahid)
16293
___________________________________________________
_
x
annuitet amili (12% 13 il)
6,42355
___________________________________________________
_
pul gə
lirlə
rinin cari də
yə
ri (şə
rti vahid )
104658,9
356
II mə
rhə
lə
.
satış
qiymə
ti (şə
rti vahid )
710000
13 ildə
n sonra borcun qalığ
ı (şə
rti vahid )
53707 ş
.v. x 7,11963
(17 il ,12%)
-382374
___________________________________________________
_
327626
x
reversiya amili (13 il, 12%)
0,229174
___________________________________________________
_
satış
dan ə
ldə
olunacaq gə
lirin cari də
yə
ri(şə
rti vahid)
75083,3
III mə
rhə
lə
.
investorun pul axınlarının cari də
yə
ri (şə
rti vahid) 104658,9
+
satış
dan ə
ldə
olunacaq gə
lirin cari də
yə
ri(şə
rti vahid)
75083,3
___________________________________________________
_
şə
xsi kapitalın cari dəyəri (şərti vahid )
179742,2
+
ipoteka kreditinin ilkin mə
bləğ
i (şə
rti vahid ) 510000
___________________________________________________
_
Ə
mlakın cari dəyəri (şərti vahid )
689742
Belə
liklə
, 3 mə
rhə
lə
də
n ibarə
t olan hesablamaları
aş
ağ
ıdakı düsturla ifadə
etmə
k olar:
V
= PV [(NO - DS), i%, n] + PV [(TG - BAL), i%n] + M.
Burada:
PV - şə
xsi kapitaldan gə
lir də
rə
cə
si üzrə
annuitetin cari
də
yə
ri amili;
NO - xalis ə
mə
liyyat gə
liri;
DS - borca xidmə
t göstə
rilmə
si üzrə
illik ödə
niş
lə
r;