1 QİYMƏTLƏNDİRM
Yüklə 2,38 Mb. Pdf görüntüsü
|
372 - xarici iqtisadi fəaliyyətə: ticarətə və əmtəələrin və kapitalın hərəkətinə məhdudiyyətlərin qoyulması mümkünlüyü; - ölkədə və ya regionda siyasi vəziyyətin qeyri-müəyyənliyi, əlverişsiz sosial-siyasi dəyişikliklər; -
bazar konyunkturunun, qiymətlərin, valyuta məzənnələrinin və s. tərəd- düdləri; -
təbii iqlim şəraitinin qeyri-müəyyənliyi, təbii fəlakətlərin mümkünlüyü; -
istehsal-texnoloji itkilər (qəzalar, istehsal zayları və s.). Risk, investisiya layihəsinin reallaşdırılması gedişində əlverişsiz vəziyyətlərin meydana çıxması, eləcə də qabaqcadan görünməyən mənfi nəticələrin başlanması mümkünlüyü ilə bağlı qeyri-müəyyənlik səviyyəsinin adekvat səciyyəsidir. Bu baxımdan, investisiya layihəsi ilə bağlı risk - layihə qərarının qəbul edilməsinə uyğun olaraq onun iştirakçıları tərəfindən ə
ekoloji) alınmaması (əldə edilməməsi) ehtimalıdır. nvestisiya layihələrində riskin təhlili aşağıdakı 2 əsas istiqamətdə aparırlar: 1. Riskin qiymətləndirilməsi. Buraya riskin mənbələrinin aşkara çıxarılması və təhlili, investisiya layihəsinin reallaşdırılmasının müxtəlif şəraitlərində risklərin səviyyəsinin müəyyən edilməsi daxildir; 2. Riskin idarə edilməsi. Buraya investisiya layihəsi ilə bağlı risklərin qəbul edilən səviyyəyə qədər aşağı salınmasına yönəldilmiş situasiyaların təhlili, tövsiyə və ya tədbirlərin işlənib hazırlanması aiddir. Riskin idarə edilməsi özündə həm layihənin reallaşdırılması zəruriliyi haqqında prinsipial qərarın qəbul edilməsi prosesində, həm də onun həyata keçirilməsi strategiyası və taktikasının formalaşması zamanı riskin mövcudluğunun uçotunu birləşdirir. 373 Beləliklə, layihə risklərinin təhlili kompleks xarakter daşıyır və onun vacibliyi təkcə risklərin tədqiqinin zəruriliyində deyil, həm də aşkara çıxarılmış layihə risklərin səviyyəsinin aşağı salınması ilə əlaqədar tədbirlərinin işlənib hazırlanmasında və dəyərcə qiymətləndirilməsində, daha doğrusu, risklərin idarə edilməsi sisteminin yaradılmasındadır. Hadisələrin (E) başlanması ehtimalı (P) mümkün əlverişli nəticələrin sayının (K) bütün mümkün nəticələrin ümumi sayına (M) nisbəti ilə müəyyən edilir: M K E P =
( (1.20) Hadisənin başlanması ehtimalı 0 ≤ P(E) ≤1-dir. Bu isə o deməkdir ki, ehtimal nə qədər vahidə yaxındırsa, bu hadisənin baş vermə ehtimalı bir o qədər böyükdür. Ehtimalın müəyyən edilməsinin obyektiv metodu həmin hadisənin baş verdiyi tezliyin hesablanmasına əsaslanır. Subyektiv metod isə müxtəlif ehtimallara əsaslanan subyektiv meyarların istifadəsinə əsaslanır. Belə fərziyyələrə qiymətləndiricinin mülahizələri, onun şəxsi təcrübəsi, ekspert qiymətləndirməsi, maliyyə məsləhətçisinin fikirləri və s. aiddir. Variasiyanın genişliyi (amplitudası) (R) - bu, tədqiq edilən amillərin maksimum (X max ) və minimum (X min ) kəmiyyətləri arasında fərqdir: R = X max – X min Onun köməyi ilə riskin son dərəcə qeyri-dəqiq qiymətləndirilməsini almaq olar. Çünki bu göstərici yalnız ədədi sıranın kənar hədlərindən asılıdır. nvestisiya qoyuluşu prosesində investorlar yaradılacaq obyektin fəaliyyət (və ya əldə edilən maliyyə alətinə və əmlaka sahiblik) müddətində müəyyən gəlirlər əldə etməyi planlaşdırırlar. Müəyyən müddət ərzində alınan faktiki gəlirlər gözləniləndən əhəmiyyətli şəkildə fərqlənə bilər və gözlənilən gəlirlə Yüklə 2,38 Mb. Dostları ilə paylaş:
|