1 QİYMƏTLƏNDİRM



Yüklə 2,38 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə136/147
tarix14.09.2018
ölçüsü2,38 Mb.
#68569
1   ...   132   133   134   135   136   137   138   139   ...   147

374 

 

faktiki  gəlirlər  arasındakı  bu  fərq  riskin  mənbəyidir.  Risk  faktiki  gəlirliyin 

gözlənilən  gəlirlik  səviyyəsindən  aşağı  olması  ehtimalına  əsaslanır.  Buna  görə 

də,  ehtimalların  paylanması  riskin  ölçülməsi  üçün  əsas  rolunu  oynayır. 

Ehtimalların  paylanması  baş  vermə  ehtimalları  göstərilməklə  mümkün 

nəticələrin  çoxluğunu  əks  etdirir.  Əgər  tədqiq  olunan  paylanma  birdən  çox 

mümkün nəticəyə malikdirsə, onda risk mövcud olur.Ehtimalların paylanması 

diskret  və  kəsilməz  ola  bilər.  Diskret  paylanmanın  müəyyən  sayda  nəticələri 

mövcud olur. Hər bir nəticənin onun baş vermə ehtimallarına olan hasillərinin 

cəmi orta çəkili nəticəni göstərir. Bu göstərici riyazi gözləmə və ya gözlənilə

nəticə  adlanır.  nvestisiya  layihəsində  nəticələr    gəlirlikdirsə,  onda  gözlənilə

gəlirlik (k) aşağıdakı kimi hesablanır: 

                                             

=



=

n

i

i

P

i

k

k

1

                                                        



Burada, k

i

 – i-ci mümkün nəticə

P



– i-ci nəticənin ehtimalı, 

1

1 1



=

=



n

i

P



          n – nəticələrin sayı. 

Qeyd  etmək  lazımdır  ki,  gözlənilən  gəlirliklə  yanaşı  investor  aşağıdakı 

amilləri  nəzərə  nəzərə  almalıdır.  Birincisi,  mümkün  gəlirlik  gözləniləndə

fərqlidirsə,  onların  gözlənilən  gəlirə  nisbətən  səpələnməsi  paylanma 

dispersiyası  (yaxud  standart  kənarlaşma)  göstəricisinə  əsasən  müəyyə

olunur.  Mümkün  gəlirlik  səviyyələrinin  gözləniləndən  kənarlaşması  (sap-

ması)  nə  qədər  yüksəkdirsə,  dispersiya  da  bir  o  qədər  yüksək  olur. 

Dispersiya 

gözlənilə

kəmiyyətə 

nisbətə

mümkün 

nəticələrin 

səpələnməsinin ölçüsü kimi çıxış edir və aşağıdakı kimi hesablanır: 

                                              

i

P

n

i

k

i

k

=



=

1



)

(

2



σ

                                                    

Göründüyü 

kimi, 

dispersiya 

orta 

gözlənilə

kəmiyyətdə

kənarlaşmaların kvadratlarının cəminə bərabərdir.  


375 

 

Bir  çox  hallarda  dispersiya  göstəricisindən  istifadə  məqsədəuyğun 

olmur.  Məsələn,  “faizin  kvadratı”  anlayışının  izahı  çətindir.  Buna  görə  də

standart  kvadratik  kənarlaşma  göstəricisindən  istifadə  edilir  ki,  bu  da 

aşağıdakı kimi hesablanır: 

i

P

n

i

k

i

k

=



=

=



1

)

(



2

σ

σ



 

 Adətən gözlənilən gəlirlik yüksək olduqda, orta  kvadratik  kənarlaşma 

da böyük olur. Buna görə də, yalnız orta kvadratik kənarlaşma əsasında risk 

haqqında təsəvvür əldə etmək çətin olur. Bu məqsədlə variasiya əmsalından 

istifadə edilir. Variasiya əmsalı aşağıdakı kimi hesablanır: 

k

CV

σ

σ



σ

σ

=



=

=

=



 

Bu  göstərici  orta  kvadratik  kənarlaşmanın  gözlənilən  nəticənin 

(gözlənilən  gəlirliyin)  kəmiyyətinə  nisbəti  kimi  hesablanır.  Variasiya  əmsalı 

gəlirliyin bir vahidinə düşən riski ifadə edir.  

Qeyd  etmək  lazımdır  ki,  yuxarıdakı  göstəricilər  əsasən  gələcə

proqnozlar əsasında  hesablanır. Bununla yanaşı  keçən  dövrün  məlumatları 

ə

sasında  da  hesablama  aparmaq  olar.  Onda  gəlirliyin  orta  kəmiyyəti  (



k



aşağıdakı kimi hesablanır: 

                                                   

n

n

t

t

k

k

=



=

1

                                                           



Burada, 

t

k

 – t   ilində gəlirlik; 

               n – illərin sayı. 

Keçən illərin göstəriciləri əsasında dispersiya aşağıdakı kimi hesablanır: 

                                                  

1

1



2

)

(



2



=

=



n

n

t

k

t

k

σ

                                                   




Yüklə 2,38 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   132   133   134   135   136   137   138   139   ...   147




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə