1 QİYMƏTLƏNDİRM
Yüklə 2,38 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 3.4. Bazar d əy əri v ə onun qiym ətl əndirm ə bazası kimi üstünlükl əri 3.5. nventar d əy ərin hesablanması
40 5. Qiymətləndirmə fəaliyyətinin obyektləri nədir? 6. Qiymətləndirmə fəaliyyətinin subyektləri kimdir? 7. Qiymətləndirmə fəaliyyətinin hansı növləri təsnifləşdirilir? 8 .Mütləq (məcburi) və könüllü qiymətləndirmə nədir? 9.Bazar riski nədir, onun neçə növü vardır? 10.Bazar riskinin növləri necə hesablanır? 11. nfilyasiya nədir, o qiymətləndirmədə nəzərə alınırmı? 12.Dünya təcrübəsində qiymətləndirmədə tətbiq olunan yanaşmalar hansılardır? 13. Qiymətləndirmədə ekspert yanaşması hansı hallarda tətbiq olunur? 41 Mövzu 3. Əmlakın dəyəri və onun əsas növləri
3.1. Qiymətləndirmədə dəyər anlayışı və onun səciyyəvi xüsusiyyətləri 3.2. Qiymətləndirmə dəyərinin tipləri və növləri 3.3. Qiymətləndirmə dəyərinə təsir edən amillər 3.4. Bazar dəyəri və onun qiymətləndirmə bazası kimi üstünlükləri 3.5. nventar dəyərin hesablanması Qiymətləndirmədə dəyər anlayışı əmlakın növləri və tipləri üzrə müxtəlif məna kəsb etmək xassəsinə malikdir. Standartların daşınmaz əmlakın qiymətləndirilməsinə aid olan hissəsində bu məsələnin araşdırılmasına standartların tətbiqinin əhatəsi, dəyəri qiymətləndirilən daşınmaz əmlakın təsnifləşdirilməsi və bir də, qiymətləndirmə bazasının dəqiq müəyyən edilməsi baxımından yanaşılmasına böyük əhəmiyyət verilir. Bunların şərhinin nəzərdən keçirilməsi məqsədəuyğun olardı. Daşınmaz əmlakın dəyərinin qiymətləndirilməsində tətbiq edilən standartların ə hatə dairəsi iki mühüm qrupa bölünür. Bunlardan birincisinə torpaq sahəsində mühəndis infrastrukturu və əlverişli şəraitlə təminata görə avadanlıqların quraşdırılmasının real vəziyyəti, ikinciyə isə bina və qurgular, onların normal fəlaiyyətinə imkan verən daxili mühəndis sistemi aiddir. Daşınmaz əmlakın qiymətləndirilməsinə standartların müvafiq əsasnamə və tövsiyyələrində bu standartların digər daşınmaz əmlak növlərinin qiymətləndirilməsində tətbiqinə ciddi məhdudiyyətlər qoyulmur. Çünki, daşınmaz əmlak növlərinin çoxsaylı tipləri mövcuddur. Daşınmaz əmlakın dəyərinin qiymətləndirilməsi üzrə stnadratlarda rəhbər tutulması lazım bilinən digər cəhətlərdən biri də, onların dəqiq təsnifləşdirilməsidir ki, bu da, əsasən ixtisaslaşdırılmış və ixtisaslaşdırılmamış daşınmaz əmlak novləri üzrə tövsiyyə olunur.
42 Həmin standartlarda əks etdirilən əsas və ən vacib məsələlərdən biri qiymətləndirmə bazasının müəyyən edilməsidir. Çünki, hər bir konkret qiymətləndirmə halları üzrə seçilən qiymətləndirmə bazası qiymətləndirmənin məqsədinə, daşınmaz ə mlakın növlərinə və tiplərinə müvafiq gəlməlidir. Həmin standartlara müvafiq olaraq, bazar və qeyri bazar qiymətləndirmə bazaları mövcuddur. Birinci bölgüyə daşınmaz ə mlakın bazar dəyəri və mövcud istifadə şəraitində bazar dəyəri aid edilir. Daşınmaz əmlakın dəyərinin qiymətləndirilməsi qeyri bazar bazası dedikdə isə, qalıq dəyəri, satış dəyəri, məhdudlaşdırılmış satış dəyəri, sığorta dəyəri, vergitutma dəyəri, girov dəyəri, util (istifadə) dəyəri və sair. nəzərdə tutulur. Həmin standartların mühüm prinsiplərini rəhbər tutaraq qiymətləndirmə dəyərinin həm ümumi və həm də, xüsusi səciyyəvi xassələrinin nəzərdən keçirilməsinə, habelə şərhlərin verilməsinə ehtiyac vardır. Dəyər – alıcının hər hansı bir əşyaya, yaxud obyektə dəyişdirməyə hazır olduğu pul ekvivalentidir. Dəyər qiymətdən və xərclərdən fərqlənir. Qiymət - konkret şəraitdə baş tutmuş sövdələşmə nəticəsində mülkiyyətə (əmlaka) görə pul vəsaitlərinin ödənildiyini bildirən faktiki göstəricidir. Real qiymətin bazar dəyərini nə dərəcədə əks etdirdiyini yalnız təhlil aparmaqla müəyyənləşdirmək mümkündür. Xərclər – qiymətləndirilən daşınmaz əmlak obyektinə və ya ona bənzəyən obyektin yaradılması üçün zəruri olan məsrəflərin ölçüsüdür. Aparılan faktiki qiymətləndirmə tarixində xərclər yüksək, orta yaxud aşağı ola bilər. Beləliklə, xərclər bazar dəyərinə təsir göstərsə də, onu müəyyənləşdirmir. Bahalı obyekt faydalılığının aşağı olması səbəbindən aşağı dəyərə malik ola bilər. Məsələn, təcrübədə öyrənilmişdir ki, adi və ya tipik layihə əsasında inşa olunmuş mənzildə aparılan super təmir onun dəyərini çəkilmiş xərclərin 20-30 %-i məbləğində artıracaqdır. Bu da inkar edilməyən bir həqiqətdir ki, hər bir əmlak müəyyən dəyərə malikdir. Bu dəyər əmlakın müxtəlif xüsusiyyətlərindən irəli gəlir. Əmlakın dəyərini şərtləndirən ə sas amil onun inşasına, yaradılmasına çəkilən xərclərlə bağlıdır. Digər tərəfdən isə, ə mlak, xüsusilə daşınmaz əmlak və əsas fondlar gəlir gətirmə xassəsinə malikdir. Yüklə 2,38 Mb. Dostları ilə paylaş:
|