1 QİYMƏTLƏNDİRM
Yüklə 2,38 Mb. Pdf görüntüsü
|
73 Yəni, təklif bazarda mövcud qiymətlərlə satılan və ya satışda olan obyektlərin (əmlakın) miqdarını, tələb isə alıcıların (müştərilərin) almaq istədikləri qiymətlə ehtiyac duyulan obyektin (əmlakın) miqdarını əks etdirir. Ona görə də, sivil əmlak bazarında investorlar bu amili daha dəqiq və müntəzəm izləyir, proqnozları öz biznes fəaliyyətlərində nəzərə almağa cəhd göstərirlər. Rəqabət prinsipi. Rəqabət prinsipi investorların mənfəət uğrunda yarışıdır. Daha doğrusu, kapital yalnız əlavə mənfəət arxasınca qaçmağa meylli olur. Bir sahədə mənfəət çox olduqda oraya yeni subyektlər istiqamətlənir. Bu da, rəqabətə səbəb olur. Bazarda mənfəət artdıqca, bazarın cəlbediciliyi də artır. Rəqabət ş
bazarında rəqabət güclüdürsə, onda bu bazara yeni daxil olmaq istəyən şəxslər üçün ciddi çətinliklər olacaqdır. Beləliklə, rəqabət ədalətli bazar dəyərinin formalaşmasına təsir göstərən amillərdən birinə çevrilir. Dəyişkənlik prinsipi. Heç nəyin daimi olmadığını iddia edənlər yanılmırlar. Çünki, bütün sosial və təbii şərait dəyişir və istənilən əmlak üzərində bu dəyişikliyin təsiri hiss edilir. Əmlak bazarında da, hadisələrin və proseslərin gedişi istər-istəməz vaxtaşırı olaraq dəyişir. Hər bir obyektin həyat silsiləsi özünün yaranma, inkişaf etmə, sabitləşmə və nəhayət tədricən tənəəzzül mərhələlərindən ibarətdır. Bundan başqa konkret biznes istiqamətinin özündə də tərəqqi və durğunluqlar dövri mövcud olaraq onlar tədricən bir-birini əvəz edirlər. Bunun başlıca səbəbini isə bir-biri ilə üzvi surətdə bağlı olan sosial-iqtisadi, ictimai-siyasi, habelə konkret texnoloji məna daşıyan amillərlə izah etmək olar. Bu da, əmlak bazarına münasibətin, bazar şəraitinin və son nəticədə isə əmlakın qiymətinin dəyişməsinə gətirib çıxarır. Ə
dəyəri bütün mənalarda onu təmin edə bilən obyekti tapa bilməsindədir. Alıcı obyekti əldə edərək ona oxşar obyektlərə çəkilən xərclər, gəlirlər və satış qiymətləri barədə məlumatlar əldə edir və onu bu obyektlərlə müqayisə edir. Bu da alıcının seçim imkanlarını genişləndirir. 74 Daha səmərəli istifadə prinsipi. stənilən əmlakdan daha yaxşı və səmərəli istifadə etmək üçün mövcud istifadə variantları digər mümkün variantlarla müqayisə edilir. Bu əmlakın elə istifadəsidir ki, bu gün və gələcəkdə daha çox gəlir ə
səmərəli istifadəsi müəyyən edilərkən, ayrı-ayrılıqda torpaq sahələrinin boş qalmış hissəsindən və tikintidən istifadənin səmərəliliyi variantları əsas götürülür. Bu zaman bir sıra amillər (ehtimal edilən istifadə müddəti, ətraf mühitin reaksiyası, kapital qoyuluşunun həcmi və s.) nəzərə alınır. Səmərəli istifadə variantları seçilərkən yalnız qanunla yol verilən istifadə imkanlarının üzərində dayanılmalı və fiziki imkanlar da nəzərə alınmalıdır. Burada zona məhdudiyyətləri və sahibkarın əmlak hüquqlarının xarakteri də (mülkiyyət və s.) nəzərdən qaçırılmamalıdır. Vaxt ötdükcə optimal istifadə haqqında təsəvvürlər baş verən dəyişikliklər nəticəsində yenidən formalaşa bilər. Məsələn, bağlanmış texniki xidmət mərkəzi ərzaq dükanı kimi istifadə edilə bilər. Boş torpaq sahəsində tikinti aparılarkən həmin ərazidə hansı tikintinin aparılmasının dəqiq müəyyənləşdirilməsinə böyük ehtiyac yaranır. Azalan və artan məhsuldarlıq prinsipi. Sahibkarlar daşınmaz əmlakdan ə
istehsal vasitələrinin dəyişilməsi və s.) görürlər. Lakin, aparılan yaxşılaşdırma işlərinin artımına çəkilən xərclərin ödənilməsi və ya mənfəətin artımına nisbəti də nəzərdən qaçırılmamalıdır. Bu müqayisə nəticəsində məhsuldarlığın artması və azalması müəyyən edilir. Geriləmə prinsipi. Eyni rayonda bahalı və ucuz daşınmaz əmlaklar yerləşirsə, onda daha cəzbedici və bahalı daşınmaz əmlakın dəyəri ucuz qiymətli “qonşulara” görə aşağı düşür. Əgər uyğunluq prinsipi qiymət səviyyəsini saxlayırsa, geriləmə prinsipi qiymətin düşməsini şərtləndirir. Ona görə də, əraziyə uyğunluq hər vəch ilə gözlənilməli və həm də, bunun üçün sahibkarlara memarlıq cəhətdən təkliflər verilməlidir. Yüklə 2,38 Mb. Dostları ilə paylaş:
|