1 QİYMƏTLƏNDİRM
Yüklə 2,38 Mb. Pdf görüntüsü
|
104 Qiymətləndirmə fəaliyyəti üzərində vahid hüquqi və metodoloji nəzarət Azərbaycan Respublikası qtisadi nkişaf Nazirliyi tərəfindən təmin edilir. Qanunun qəbulu respublikada özəlləşdirmə proseslərini sürətləndirmiş və səmərəliyini artırmış, dünya standartlarının tələblərinə cavab verən sivil əmlak bazarının yaranmasına kömək etmişdir. “Qiymətləndirmə fəaliyyəti haqqında” Qanunun ən başlıca əhəmiyyəti, qiymətləndirmə fəaliyyətinə müstəqil və peşəkar bir fəaliyyət olaraq kompleks baxışın təmin edilməsidir. Yəni, bu qanunla əmlakın qiymətinin “müəyyən edilməsi”, onun mexaniki müəyyən edilməsi yolundan bazar münasibətləri şəraitində əmlakın düzgün və obyektiv şəkildə qiymətləndirilməsi yoluna keçidin əsası qoyuldu, əmlak bazarının qiymətləndirmə fəaliyyətinə olan ehtiyacının ödənilməsi üçün hüquqi şərait yarandı. Bununla da, qiymətləndirmə fəaliyyətinin müstəqil, intellektual fəaliyyət növü olaraq normativ hüquqi bazasının formalaşması, digər fəaliyyət növləri ilə qarşılıqlı əlaqəsinin və fərqli cəhətlərinin müəyyən edilməsi istiqamətində əsas addım atılmış oldu. Azərbaycanda qiymətləndirmə fəaliyyətini tənzimləyən qanunvericilik “Qiymətləndirmə fəaliyyəti haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununa istinad edir. Ötən illər ərzində icra hakimiyyəti orqanları tərəfindən normativ bazanın möhkəmləndirilməsi istiqamətində ardıcıl iş aparılmış və bir sıra qanun qüvvəli aktlar qəbul edilmişdir. “Qiymətləndirmə fəaliyyəti haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununun tətbiq edilməsi barədə” Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 1998-ci il 28 sentyabr tarixli 774 saylı fərmanı, Nazirlər Kabinetinin 2000-ci il 20 aprel tarixli 90 s saylı sərəncamı, Nazirlər Kabinetinin 2000-ci il 27 iyun tarixli 107 saylı qərarı və s. sənədlər bu qəbildəndir. Qanunun icrası ilə bağlı bu hüquqi sənədlərin qiymətləndirmə fəaliyyətinin inkişafına təsiri olduqca böyükdür. Belə ki, 2000-ci il 20 aprel tarixli 90s saylı sərəncamda qiymətləndirmə standartlarının və normalarının hazırlanmasının təşkili və əlaqələndirilməsi, layihələrin ekspertiza edilməsi və digər əlaqədar işlərin aparılması üçün təşkilati məsələlərin görülməsi nəzərdə tutulurdu. Sərəncamda qeyd olunan müddəaları həyata keçirən işçi qrup təklif və tövsiyələri, beynəlxalq təcrübəni qısa zamanda ümumiləşdirdi və görülən işlərin nəticəsi olaraq Nazirlər Kabineti 105 tərəfindən “Qiymətləndirmə standartları və normaları, peşəkar qiymətləndiricilərin hazırlanması Qaydaları”nın təsdiq edilməsi barədə qərar qəbul edildi. Qərara görə qiymətləndirmə standartları və normalarının hazırlanması ilə bağlı xərclərin dövlət büdcəsinin vəsaiti hesabına maliyyələşdirilməsi müəyyən edilmişdir. Bu da əsasən 50- yə qədər qiymətləndirmə standartları və normalarının işlənməsi və təsdiq edilməsi zərurətindən irəli gəlmişdir. Qərarda peşəkar qiymətləndiricilərin hazırlanması barədə Azərbaycan Respublikasının Təhsil Nazirliyinə də müvafiq tapşırıqlar verilmişdir. Hazırda Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabineti tərəfindən qiymətləndirmə fəaliyyətinin ayrı-ayrı tərəflərini tənzimləyən bir sıra normativ hüquqi aktlar da qəbul edilmişdir. Bu sənədlərə aşağıdakıları misal göstərmək olar: 1) Fiziki şəxslərin mülkiyyətində olan binaların inventar dəyərinin hesablanması Qaydaları (Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 1999-cu il 28 iyun tarixli 110 saylı qərarı ilə təsdiq edilmişdir); 2) Binalar üzrə əmlak vergisinin hesablanması Qaydaları (Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2001-ci il 23 fevral tarixli 46 saylı qərarı ilə təsdiq edilmişdir); 3) Özəlləşdirilən dövlət müəssisələrinin (obyektlərinin) ilkin qiymətinə tətbiq edilən əmsallar (Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2001-ci il 24 yanvar tarixli 23 saylı qərarı ilə təsdiq edilmişdir); 4) Azərbaycan Respublikasında torpaqların normativ qiymətinin müəyyən edilməsi barədə Əsasnamə (Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 1998-ci il 23 iyul tarixli 158 saylı qərarı ilə təsdiq edilmişdir); 5) Özəlləşdirilən müəssisə və obyektlərin yerləşdiyi torpaq sahələrinin normativ qiyməti haqqında Əsasnamə (Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 1998-ci il 27 aprel tarixli 93 saylı qərarı ilə təsdiq edilmişdir); 6) «Azərbaycan Respublikasının gömrük ərazisinə gətirilən və bu ərazidən çıxarılan malların gömrük qiymətləndirilməsi sisteminin tətbiqi Qaydaları» haqqında Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin Qərarı (12 yanvar 1998-ci il, N 7);
106 7) “Müsadirə edilmiş, sahibsiz qalmış, vərəsəlik hüququ əsasında dövlət mülkiyyətinə keçən əmlakın və dəfinələrin uçotu, qiymətləndirilməsi və saxlanılması, istifadəsi və satışı barədə Əsasnamə (Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2002-ci il 18 aprel tarixli 69 saylı qərarı ilə təsdiq edilmişdir). Azərbaycan Respublikasının prezidenti və Nazirlər Kabineti tərəfindən qəbul edilən müvafiq fərmanlar, sərəncamlar və qərarlara uyğun olaraq müvafiq əmlak növlərini (o cümlədən torpağı) idarə edilməsi səlahiyyəti almış icra hakimiyyəti və yerli özünüidarə orqanları Azərbaycan Respublikasının qiymətləndirmə haqqında qanunvericiliyinin tələblərini rəhbər tutaraq əmlak bazarının daha ahəngdar inkişafına nail olunmasını təmin edən müvafiq təlimatlar və tövsiyyələr hazırladılar. Beləliklə, müstəqil qiymətləndiricilərin tərtib etdikləri hesabatlara əsaslanaraq qiymətə və ya icarə haqqının miqdarına dair təkliflərin verilməsi formasına görə açıq fəaliyyət göstərən auksionlar şəklində hərracların keçirilməsi zamanı daşınmaz əmlakın (eləcə də torpaq sahəsinin) ilkin dəyərini və ya icarə haqqının başlanğıc məbləğini, onların yüksəldilmə kəmiyyətini (buna bəzən auksion addımı da deyirlər), verilməli olan miqdarını və hərracın keçirilməsinə dair bildirişlərin dərc ediləcəyi kütləvi informasiya vasitələrinin müəyyən edilməsi yönümündə təcrübələrə nail olundu. Ölkədə sahibkarlıq mühitinin daha da əlverişli olması, dövlət orqanları tərəfindən sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan şəxslərin fəaliyyətinə müdaxilənin qarşısının alınması və bu fəaliyyətin günün tələbləri çərçivəsində yenidən tənzimlənməsi məqsədi ilə 2002-ci ildə ölkə prezidenti tərəfindən “Bəzi fəaliyyət növlərinə xüsusi razılıq (lisenziya) verilməsi qaydalarının təkmilləşdirilməsi haqqında” 2 sentyabr 2002-ci il tarixli 782 saylı və “Azərbaycan Respublikasında sahibkarlıq fəaliyyətinin tənzimlənməsinin bəzi məsələləri haqqında” 2 may 2003-cü il tarixli fərmanlar verilmişdir. Bazar iqtisadiyyatının tərəqqisində əldə edilən nailiyyətlər, bu sahədə cəmiyyətdə baş verən psixoloji hazırlıq son dövrlərdə qiymətləndirmə fəaliyyətini həyata keçirmək üçün dövlət tərəfindən xüsusi razılığın (lisenziyanın) tətbiq edilməsi zərurətini azaltdı.
Yüklə 2,38 Mb. Dostları ilə paylaş:
|