1 QİYMƏTLƏNDİRM
Yüklə 2,38 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 5.5. Qiym ətl əndirm ənin aparılması m ərh əl əl əri, onun qayda v ə şərtl əri
116 • səriştəsizliyin və qeyri-səmimiliyin qarşısını almaqla, qiymətləndirmə sifarişçisi qismində çıxış edən dövlətə, hüquqi və fiziki şəxslərə xidmət göstərilməsinin müəyyən səviyyəsini təmin etmək, əmlakın qiymətləndirilməsi xidmətlərindən istifadə edən istehlakçıların hüquqlarını müdafiə etmək. Fəaliyyətinin səmərəliyini təmin etmək üçün Azərbaycan Qiymətləndiricilər Cəmiyyəti üç əsas məsələni həll edir: • müxtəlif vasitələrlə, o cümlədən qiymətləndirmə bazarının bütün iştirakçıları üçün bərabər şərait yaratmaqla qiymətləndirmə xidmətləri bazarının inkişafına və fəaliyyətinin sabitliyinə nail olmaq; • öz üzvlərinin qiymətləndirmə xidmətlərinin keyfiyyəti ilə bağlı olaraq, üçüncü şə xslərin qeyri-qanuni iddialarından müdafiəsini təmin etmək; • müxtəlif vasitələrlə, o cümlədən üzvlərinin peşəkarlıq səviyyəsini yüksəltməklə, qiymətləndirmə xidmətlərinin istehlakçılarının maraqlarının qorunmasını təmin etmək. Qiymətləndiricilərin ictimai birliklərinin bu sahədə fəaliyyətin tənzimlənməsi prosesindəki ə sas funksiyalarından biri
qiymətləndirmə standartlarını və qiymətləndiricilərin etik davranış qaydalarını işləyib hazırlamaqdır. Bu standartlar qiymətləndiricilərin fəaliyyətinin səmərəsini yüksəltməyə, tərtib edilən hesabatların məzmununu, strukturunu standartlaşdırmağa, sifarişçilərə göstərilən xidmətlərin keyfiyyətini artırmağa, onlarla uzunmüddətli işgüzar münasibətlər yaratmağa xidmət edir. Azərbaycan Qiymətləndiricilər Cəmiyyətinin fəaliyyətinin digər istiqaməti milli qiymətləndirmə standartlarının hazırlanmasıdır. Bu məqsədlə 2004-2006-ci illərdə 20- yə qədər milli qiymətləndirmə standartlarının (“Borc öhdəlikləri və ssudalar üzrə təminatın qiymətləndirilməsi”, “Əmlak və sair hüquqların qiymətləndirilməsi”, “ ntellektual mülkiyyətin qiymətləndirilməsi”, “Bazar dəyəri qiymətləndirmə bazası kimi”, “Qiymətləndiricilərin peşə etikası
kodeksi”, “Qiymətli kağızların qiymətləndirilməsi”, “Daşınmaz ə mlakın qiymətləndirilməsi”, “ nvestisiya proqramlarının qiymətləndirilməsi və s.) işlənməsini nəzərdə tutan fəaliyyət proqramı hazırlanaraq müvafiq dövlət orqanlarına təqdim edilmişdir. AQC nəzdində bu məsələ ilə məşğul olan, aparıcı qiymətləndirici-mütəxəssislərdən və iqtisadçılardan ibarət
117 təşəbbüs qrupu yaradılmışdır. Hazırda standartların işlənməsinin ilkin mərhələsi gedir, ə mlakın qiymətləndirilməsinin standartlaşdırılması sahəsində beynəlxalq təcrübə, habelə MDB ölkələrinin milli standartları dərindən öyrənilir və təhlil edilir.
Qiymətləndirmə fəaliyyətinin mahiyyətini daha dərindən başa düşmək üçün “fəaliyyət” anlayışını izah etmək maraqlı olardı. Mövcud ədəbiyyatda “fəaliyyət” anlayışı məntiqi cəhətdən bir-biri ilə bağlı olan hərəkətlərin ardıcıllığı sistemi kimi səciyyələndirilir. Həmin anlayışı qiymətləndirmə fəaliyyətinə tətbiq etsək, görərik ki, qiymətləndirmə fəaliyyəti əmlakın qiymətinin müəyyən edilməsinə yönəlmiş məqsədyönlü fəaliyyət olub, müəyyən mərhələlərdən keçən mürəkkəb bir prosesdir. Bu mərəhələlər qiymətləndirmə fəaliyyətinin tərkib hissəsi olmaqla, bir-biri ilə sıx surətdə ə laqədardır. Onların birini digərindən ayırmaq yalnız elmi və nəzəri baxımdan ə həmiyyət kəsb edir. Qiymətləndirmə fəaliyyətinin aşağıdakı mərhələlərini fərqləndirmək mümkündür: 1) qiymətləndirilən əmlaka (obyektə) baxışın keçirilməsi (hazırlıq mərhələsi); 2) qiymətləndirilən əmlakın (obyektin) sənədləri ilə tanışlıq (informasiyanın toplanması mərhələsi); 3) əldə edilən məlumatlar əsasında qiymətləndirmənin həyata keçirilməsi; 4) qiymətləndirmənin nəticələrinin qiymətləndiricinin hesabatında əks etdirilməsi. Göründüyü kimi, bu mərhələlər bir-biri ilə üzvi surətdə bağlıdır və onların sərhəddinin müəyyənləşdirilməsi bəzən mümkün olmur. Qiymətləndirici ardıcıllığı gözləməklə, eyni zamanda, həm qiymətləndirilən əmlaka baxış keçirir, həm də, qiymətləndirilən əmlakın sənədləri ilə tanış olur. Qiymətləndirmə fəaliyyətinin mərhələlərinin şərhinə keçməzdən öncə, bu fəaliyyətin həyata keçirilməsi üçün əsasları müəyyən etmək lazımdır. Başqa sözlə, qiymətləndirici qiymətləndirmə fəaliyyətinə o halda başlaya bilər ki, bu fəaliyyətin həyata keçirilməsi üçün əsaslar mövcud olsun. 118 Həmin əsaslar «Qiymətləndirmə fəaliyyəti haqqında Azərbaycan Respublikası qanunun 6-cı maddəsi ilə təsbit olunmuşdur. Müvafiq maddədə göstərilir ki,“qiymətləndirici tərəfindən obyektin qiymətləndirilməsi üçün əsas sifarişçi ilə bağladığı müqavilədir». Mülki qanunvericilikdə nəzərdə tutulmuş hallarda obyektin qiymətləndirilməsi məhkəmənin ekspertiza haqqında, o cümlədən təkrar ekspertiza haqqında qərarı ə sasında da aparıla bilər. Belə hallarda məhkəmə qiymətləndirici seçməkdə tam müstəqildir. Göründüyü kimi, qiymətləndirmə fəaliyyətinin başlanması üçün iki əsas mövcuddur. 1. tərəflər arasında bağlanan müqavilə; 2. məhkəmənin ekspertiza, o cümlədən təkrar ekspertiza haqqında qərarı. Deməli, Azərbaycan Respublikasının müvafiq qanunvericilik sənədlərində əks olunduğu kimi, qiymətləndirmə fəaliyyətinin həyata keçirilməsinin əsas şərti tərəflər arasında bağlanan müqavilədir. Müqavilənin bağlanması və ona qədər aparılan ə məliyyatlar hazırlıq mərhələsini təşkil edir. Qiymətləndirmənin aparılması üçün müqavilənin imzalanmasından əvvəl qiymətləndirici sifarişçi ilə qiymətləndirmənin məqsədini aydınlaşdırmalı, qiymətləndirmə obyektinə aid əsas sənədlərilə tanış olmalı, ə mlakın tərkibini və onun xüsusiyyətlərini müəyyən etməlidir. Sifarişçidə olan sənədlərin qiymətləndirmə üçün kifayət etməsi və ya əlavə informasiyalara ehtiyac olması məsələsi də aydınlaşdırılmalıdır. Beləliklə, mövcud əmlak üzrə qiymətləndirilmənin icrası müddəti, işin qiyməti və digər əsas şərtlər şifahi razılaşdırıldıqdan sonra Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyinə müvafiq olaraq, qiymətləndirmənin aparılması barədə rəsmi sənəd (müqavilə) imzalanır. Həmin müqavilə üzrə tərəflər - qiymətləndirici (qiymətləndirmə fəaliyyətini həyata keçirən) və sifarişçi (qiymətləndirmə fəaliyyətinin nəticələrindən istifadə edən hüquqi və fiziki şəxslər, sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olub- olmamasından asılı olmayaraq, hər bir mülkiyyətçilər) adlanır. Qüvvədə olan qiymətləndirmə fəaliyyəti haqqında qanunvericiliklə qiymətləndiricinin hüquq və vəzifələri müəyyən edilmişdir ki, bu da eyni zamanda digər tərəfin, yəni sifarişçinin hüquq və vəzifələrini şərtləndirir. Birinci halda, sifarişçi qiymətləndiricini seçməkdə Yüklə 2,38 Mb. Dostları ilə paylaş:
|