1 QİYMƏTLƏNDİRM
Yüklə 2,38 Mb. Pdf görüntüsü
|
133 • anlayışların, qiymətləndirmə xidmətlərinin təsnifatının, qiymətləndirmə metodlarının beynəlxalq standartlara uyğunlaşdırılması; • standartlaşdırma vasitələri və metodlarının köməyi ilə Rusiya Federasiyasının qanunvericiliyinə əməl olunmasına təsir göstərilməsi. «Qiymətləndirmə fəaliyyəti subyektləri tərəfindən məcburi qaydada tətbiq olunan qiymətləndirmə standartları» Rusiya Federasiyası Hökumətinin 6 iyul 2001-ci il tarixli 519 saylı Qərarı ilə təsdiq edilmişdir. Göstərilən standartlarda qiymətləndirmə obyektinin dəyərinin əsas növlərinin açıqlanması, qiymətləndirməyə yanaşmalar və qiymətləndirmə metodları müəyyənləşdirilir. Burada həmçinin qiymətləndirilən obyektin bazar dəyərindən fərqlənən dəyər növlərinin də izahı verilir. Bu növlərə aşağıdakılar aid olunmuşdur: • satış bazarları məhdud olan qiymətləndirmə obyektinin dəyəri; • qiymətləndirilən obyektin əvəzolunma dəyəri; • qiymətləndirilən obyektin bərpa dəyəri; • mövcud istifadə davam etdirildikdə obyektin dəyəri; • qiymətləndirilən obyektin investisiya dəyəri; • obyektin vergitutma məqsədləri üçün dəyəri; • qiymətləndirilən obyektin utilləşdirilmə dəyəri; • qiymətləndirilən obyektin likvid dəyəri. Standartlarda qiymətləndirməyə xərc, müqayisə və gəlirlilik mövqelərindən yanaşmanın izahı verilməklə bərabər, qiymətləndiricinin bu yanaşmalar çərçivəsində qiymətləndirmə metodlarını sərbəst seçmək hüququ təsbit olunmuşdur. Standartların üçüncü bölməsində qiymətləndirmənin keçirilməsinə əsas tələblər, onun mərhələləri, məlumatların toplanması və işlənməsi Qaydaları müəyyənləşdirilir. Bu Qaydalara əsasən qiymətləndirici «Qiymətləndirmə fəaliyyəti haqqında» Rusiya Federasiyasının Qanununun, habelə qiymətləndirmə standartlarının tələbləri barədə sifarişçiyə məlumat verməli və bunlar qiymətləndirmə aparılması haqqında bağlanılan müqavilədə əks olunmalıdır. Standartların 20-ci maddəsində qiymətləndirmə obyektinin dəyərinin yekun 134 kəmiyyətinin alqı-satqı əməliyyatlarının aparılması üçün 6 ay ərzində qüvvədə olması müəyyənləşdirilmişdir. Qiymətləndirmə Standartları üzrə Beynəlxalq Komitədə ( VSC) Rusiya Federasiyasını Rusiya Qiymətləndiricilər Cəmiyyəti (RQC) təmsil edir. Yeri gəlmişkən qeyd edək ki, Azərbaycan Qiymətləndiricilər Cəmiyyəti də MDB Qiymətləndircilər Birliyi Şurasının ən fəal üzvlərindən biri kimi bu istiqamətdə baş verən proseslərdən kənarda qalmır, mütəmadi olaraq əməkdaşlığını davam etdirir. Ə mlakın qiymətləndirilməsi və xidmətlərin sertifikatlaşdırılması prosesi üçün RQC tərəfindən 30-dan artıq standart və normativ sənəd hazırlanmışdır. RQC-nin standartlarına aşağıdakılar daxildir: • Rusiya Qiymətləndiricilər Cəmiyyətinin normativ sənədləri sistemi ; • Əmlakın qiymətləndirilməsi üzrə xidmətlərin təsnifatı; • Rusiya Qiymətləndiricilər Cəmiyyətinin Bəyannaməsi; • Peşə Etikası Məcəlləsi; • Qiymətləndirmənin ümumi anlayışları və prinsipləri; • Bazar dəyəri qiymətləndirmə bazası kimi; • Bazar dəyərindən fərqli qiymətləndirmə bazaları; • Maliyyə hesabatlarının və əlaqədar sənədlərin tərtib olunması üçün qiymətləndirmə; • Ssuda təminatının, girov
və borc
öhdəlikləri təminatlarının qiymətləndirilməsi; • Daşınmaz əmlakın qiymətləndirilməsi üzrə peşəkar fəaliyyət standartları; • stehsal vasitələri, maşın və avadanlıqların qiymətləndirlməsi; • Fəaliyyət göstərən müəssisənin dəyəri qiymətləndirmə bazası kimi; • Qeyri-maddi aktivlərin qiymətləndirilməsi; • Əqli mülkiyyət obyektlərinin qiymətləndirilməsi; • Mineral xammalın qiymətləndirilməsi; • Meşə ehtiyatlarının və meşə torpaqlarının qiymətləndirilməsi; • Qiymətləndirmə prosesində ətraf mühit amillərinin nəzərə alınması. 135
mlak bazarını sivil dünya ənənələrinə uyğun olaraq inkişaf etdirmək məqsədi ilə bir sıra vəzifələrin həyata keçirilməsinə ehtiyac vardır. Bunlardan biri də milli qiymətləndirmə standartları və normalarının hazırlanmasından ibarətdir. Milli standartların beynəlxalq standartlara uyğunlaşdırılması qaçılmaz bir prosesdir. Ölkəmizdə milli qiymətləndirmə standartlarının hazırlandığı bir zamanda, bu faktın unudulması iqtisadiyyatımız üçün olduqca böyük itkilərə gətirib çıxara bilər. Belə ki, ölkədə aparılmış qiymətləndirmə işlərinin xaricdə qəbul edilməsi məhz onların beynəlxalq təcrübəyə uyğun aparılmasından çox asılıdır. Bu bir həqiqətdir ki, hazırda beynəlxalq miqyas çərçivəsində inteqrasiya prosesləri gedir və bu proses həyatın bütün sferalarını əhatə etməkdədir. Ölkədə aparılan qiymətləndirmə işlərinin beynəlxalq standartların tələblərinə cavab verməsi ölkə iqtisadiyyatına xarici investisiyaların cəlb edilməsinə və bütövlükdə iqtisadiyyatın inkişafına şərait yaradan amillərdən biridir. Azərbaycanda qiymətləndirmə standartlarının hazırlanması çox mürəkkəb prosesdir. Bunun üçün həm beynəlxalq və Avropa qiymətləndirmə standartları, həm də, inkişaf etmiş bazar ölkələrinin (o cümlədən MDB dövlətlərinin) bu sahədəki fəaliyyətləri dərindən öyrənilməli, standartları hazırlayanların maariflənmələri təmin edilməlidir.
Azərbaycan Respublikasının qiymətləndirmə standartlarının və normalarının hazırlanması Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 20 aprel 2000-ci il tarixli 90s saylı sərəncamı ilə əlaqədar nazirlik və təşkilatların, ictimai birliklərin təmsil olunduğu işçi qrupa həvalə edilmişdir. Bu qrupun hazırladıgı «Qiymətləndirmə standartları və normaları, peşəkar qiymətləndiricilərin hazırlanması Qaydaları» Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 27 iyul 2000-ci il tarixli 107 saylı Qərarı ilə təsdiq edilmişdir. «Qiymətləndirmə fəaliyyəti haqqında» Azərbaycan Respublikası Qanununa üyğun olaraq hazırlanmış «Qaydalar» üç hissədən ibarətdir: «Qiymətləndirmə Yüklə 2,38 Mb. Dostları ilə paylaş:
|