169
Qiymətləndirmə obyekti ümumi sahəsi 2177,4 m
2
, tikinti həcmi 8150m
3
olan
inzibati binadır. Binanın ekspertizası zamanı mühəndis təminatı göstəriciləri sırasında
sanitar-elektrotexniki qurğuların mövcud olması müəyyənləşdirilmişdir ki, bunlara su
kəməri, kanalizasiya, mərkəzləşdirilmiş isitmə, elektrik işıqlandırılması, telefon və
cairəni aid etmək olar.
Binanın əsas tikinti konstruksiyaları dedikdə, özüllər, xarici divarın qalınlığı,
arakəsmələr, aşırımlar və örtüklər, qapılar, daxili tərtibat, xarici tərtibat, layihənin tipi
və sairə nəzərdə tutulur.
BD G sorğu sistemində analoqun düzgün seçilməsi üçün binanın bütün inşaat
xüsusiyyətlərinin və konstruksiyalarının dəqiq müəyyənləşdirilməsi zəruridir.
Binanın həndəsi parametrləri onun Texniki Pasportundan, layihə sənədlərindən
götürülə, yaxud ölçmə işlərinin yerinə yetirilməsi yolu ilə müəyyənləşdirilə bilər.
Qiymətləndirici obyektin ekspertizasını apararkən, bütün hallarda obyektin sənədlərinə
uyğunluğunu (yenidən planlaşdırılma işlərinin aparılması, əlavə elementlərin
quraşdırılması, konstruksiyaların dəyişdirilməsi və s. mümkündür) yoxlamalıdır.
Hesablamanın əsasını tikintinin 1m
3
baza dəyərini materialların və tikinti-
quraşdırma işlərinin bahalaşması dinamikasını əks edən müvafiq əmsala vurmaqla,
ardıcıl surətdə 1969-cu ilin qiymətləri səviyyəsindən (BD G bazası) 1984-cü ilin
qiymətlərinə, sonra 1991-ci ilin səviyyəsinə, daha sonra isə 2004-cü ilin səviyyəsinə
çevrilməsi metodikası təşkil edir.
Hesablamalar üçün bərpa dəyərinin iriləşdirilmiş göstəricilərinin 28 saylı,
“Yaşayış, ictimai və məişət xidmətinin kommunal binaları” toplusundan istifadə
olunur. Həmin toplunun 92-ci cədvəlinə əsasən həcmi 8000m
3
olan 4 mərtəbəli
binanın 1 m-
3
nin bərpa dəyəri 2-ci ərazi qurşağı (Azərbaycan, Bakı) üçün 28,7
manatdır.
1984-cü ilin qiymətləri səviyyəsinə keçid 1969-cu ilin səviyyəsindəki
qiymətlərin C
1969
SSR Dövlət Tikinti Komitəsinin 11.05.1983-cü il tarixli, 94 saylı
qərarında göstərilən məlumatlara əsasən qəbul olunan
1969/1984
dəyərin dəyişməsi
170
indeksinə hasil olunmaqla yerinə yetirilir. Qiymətləndirilən obyektin sahə mənsubiyyəti
və ərazi əmsalı nəzərə alınmaqla indeksin kəmiyyəti
1969/1984
= 1,15 olacaqdır.
C
1984
= C
1969
x
1969/1984
= 28,7 x 1,15 = 33,00 manat
1991-ci ilin qiymətləri səviyyəsinə keçid 1984-cü ilin qiymətləri səviyyəsinin
SSR Dövlət Tikinti Komitəsinin Qərarında göstərilmiş I
1984/1991
dəyərin dəyişməsi
indeksinə hasil olunmaqla yerinə yetirilir.
1984/1991
= 1,67
C
1991
= C
1984
x
1984/1991
= 33,0 x 1,67 = 55,11 manat
Qiymətləndirmə tarixindəki qiymətlərin səviyyəsinə keçid 1991-ci ilin
qiymətlərinin bina və qurğuların səciyyəvi konstruksiya sistemləri üzrə tikinti-
quraşdırma işlərinin qiymətlər indeksinin
1991/2004
qiymətləndirmə tarixindəki
vəziyyətinə hasil olunmaqla yerinə yetirilir. ndeksin kəmiyyəti yaşayış binalarının və
qurğularının vergiqoyma bazasının müəyyənləşdirilməsinə analoji qəbul edilir.
Konstruktiv həll baxımından qiymətləndirilən binaya analoji olan (inzibati bina)
obyektlər üçün Bakıda aparılan tikinti şəraitində ƏDV nəzərə alınmadan indeks
1991/2004
= 42700 olacaqdır. (bu əmsal AR NK-nin 110 saylı Qərarına əsasən tətbiq
edilmişdir). Qiymətləndirici nəzərdən keçirilən bölgədə podrat təşkilatlarının müqavilə
qiymətləri əmsalının tədqiqi yolu ilə bu indeksin orta kəmiyyətini özü müəyyənləşdirə
bilər. Qiymətlər hesablanarkən rubl/manat arasında 90-cı illərdə qəbul olunmuş 0,1
nisbəti nəzərə almaq lazımdır.
C
2004
= C
1991
x
1991/2004
x 0,1 = 235,36 manat
Alınan dəyəri binanın həcminə hasil edirik:
C
2004
= 235,36 x 8150 = 1918184 manat
Bu yolla alınmış kəmiyyətə əlavə olunur:
•
podratçının mənfəəti – 8 %;
•
ƏDV – 18 %.
nzibati binanın tam bərpa dəyərinin son kəmiyyəti (ƏDV nəzərə alınmadan)
2071639,0 min manat olacaqdır.
171
Inzibati binanın tam bərpa dəyərinin (yəni 2071639,0 manat) olduğunu nəzərə
alsaq onda, bu eynilikdən podratçının mənfəətini müəyyən etmək olar. Bunun üçün
binanın tam bərpa dəyərindən (ƏDV-siz) onun tikilməsi xərclərini (1918184 man)
çıxmaq lazımdır.
Beləliklə, podratçının mənfəəti (2071639,0 -1918184) 153455 manat təşkil
edəcəkdir.
Misal: Birmərtəbəli yaşayış binasının bərpa dəyərini BD G vasitəsilə müəyyən etmək
tələb olunur.
Qiymətləndirilən obyektin müxtəsər təsviri
Bina – 1 mərtəbəli, tikinti daşından
Ərazi qurşağı - 2
qlim bölgəsi - 4
Seysmiklik - 9 bal.
Obyektin adı (təyinatı) : Zirzəmisi olan yaşayış binası
Obyektin əsas parametrləri (T B-nun texniki pasportunun və obyektin tədqiqinin
məlumatlarına əsaslanır):
Mərtəbələrin sayı
1, zirzəmili,
Ümumi sahəsi
116,2 m
2
Xarici ölçü üzrə həcmi
320 m
3
Kapitallıq qrupu
2
stismara verildiyi il
1991
Ə
sas elementlərin konstruktiv həlli:
Özülləri
Daş, beton
Divarları
Tikinti daşından
Örtükləri
Taxta, dikt
Damı
Taxta
Dam örtüyü
Polad təbəqə
Döşəmələrin əsas tipi
Taxta, diktlə üzlənmiş
Binanın xarici tərtibatı
Suvanmışdır
Mühəndis avadanlığı və abadlaşdırma
•
sitmə sobası ilə (qaz sobası)