1 QİYMƏTLƏNDİRM

294 

 

- 

сащибкар 

мянфяяти..........................................................................

 

40000 

 

 

Йекуну:  

 

 

 

 

 

 

 

320000 

Сатышдан дахил олан халис эялирин мябляьи: 

30х25000-320000=430000 

 

4  ил  ярзиндя  халис  эялирин  бярабяр  олараг  дахил  олмасы  вя 

10%  сямяря  нормасы  нязяря  алынмагла  торпаг  массивинин 

щягиги дяйяри. 

430000:4х3,1699=340760 

бурада, 3,1699 – щягиги аннуитет дяйяри ямсалдыр. 

Торпаг  цчцн  галыг  техникасы  методундан  бош  торпаг 

сащяляринин  сатышы  щаггында  мялуматлар  олмадыгда  истифадя 

едилир.  Торпаг  сащясинин  дяйярини  мцяййян  етмяк  цчцн 

бинанын  дяйярини,  бцтцн  дашынмаз  ямлакдан  халис  ямялиййат 

эялирини,  торпаг  вя  бина  цчцн  капиталлашдырма  ямсалларыны 

билмяк  лазымдыр.  Бинанын  дяйяри    ян  йахшы  вя  даща  сямяряли 

истифадяни  нязярдя  тутан  йени  вя  йа  лайищяляндирилян  обйектин 

пайы  кими  мцяййян  едиля  биляр.  Торпаг  цчцн  галыг 

техникасынын  тятбигиндя  яввялжя  ян  йахшы  вя  даща  сямяряли 

истифадяни  нязярдя  тутан  йахшылашдырмалар  мцяййян  едилир. 

---

295 

 

Икинжи  мярщялядя  базар  ижаря  щаггы  вя  ещтимал  олунан 

ямялиййат  мясряфляри  щаггында  мялуматлар  ясасында  бцтцн 

дашынмаз  ямлакын  халис  ямялиййат  эялири  мцяййян  едилир. 

Цчцнжц  мярщялядя  ися  халис  ямялиййат  эялиринин  бинайа  аид 

едилян  щиссяси  щесабланыр.  Йалныз  бундан  сонра  эялирин 

торпаьа аид едилян щиссяси капиталлашдырылмасы йолу иля торпаьын 

дяйяри мцяййян едилир.  

Мисал:  Ян  йахшы  вя  даща  сямяряли  истифадяси  бизнес 

мяркязинин тикинтиси сайылан сащянин дяйярини мцяййян етмяк 

тяляб олунур. Тикилинин дяйяри    500000-я бярабярдир, проноза 

эюря  халис  ямялиййат  эялири  120000  гиймятляндирилир, 

капиталлашдырма ямсаллары торпаг цчцн вя бина цчцн мцвафиг 

олараг 8 вя 10%-дир. 

Бинайа аид едилян ямялиййат эялири щиссяси тикинтинин дяйяр 

кямиййяти  вя  бина  цчцн  капиталлашдырма  ямсалы  ясасында 

мцяййян едилир: 

500000х0,1=50000 

Торпаьа аид едилян халис ямялиййат эялири: 

120000-50000=70000 

Торпаьын дяйяри: 

70000:0,08=875000 

 

---

296 

 

10.6. Azərbaycanda torpağın müxtəlif məqsədlərlə qiymətləndirilməsi 

 

 

Ümumi qəbul olunmuş təcrübəyə əsasən torpağın bazar dəyəri üç 

metodoloji  yanaşma  –  gəlirlik,  xərclər  və  müqayisə  -  mövqelərindən  

müəyyənləşdirilir.  Bu  yanaşmaların  hər  birinin  çərçivəsində  torpaqdan 

istifadənin istənilən tipinə tətbiq oluna bilən metodlar işlənilib hazırlanmışdır. 

Metodun  seçilməsi  qiymətləndirilmənin  məqsədlərindən,  qiymətləndirilən 

obyektin  tipidən,  onun  təyinatından,  informasiya  təminatından  və  digər 

şərtlərdən as

ılıdır.    

 

Torpağın  bazar  dəyəri  qiymətləndirməyə  üç  mövqedən  yanaşmaya 

əsaslanan aşağ

ıdakı metodlarla müəyyənləşdirilir (sxem2.2).   

 

Kommersiya  məqsədləri  üçün  istifadə  olunan  torpaq  sahələrinin  bazar 

dəyəri  əsasən  gəlirlik  mövqeyindən  yanaşmaya  istinad  edən  metodlarla 

qiymətləndirilir. Bu metodlar potensial alıcının torpaq sahəsindən əldə etmək 

ümidində olduğu gəlirlərin müəyyənləşdirilməsinə əsaslanır. 

 

    

   

 

Torpağın qiymətləndirilməsi 

 

metodları

 

 

 

Gəlirlik 

mövqeyindən 

yanaşma

 

 

 

 

Xərclər 

mövqeyindən 

 

Yanaşma

 

 

 

 

Satışların müqayisəsi 

mövqeyindən 

 

yanaşma

 

 

Pul axinlarinin 

diskontlaşdirilmasi 

metodu

 

 

 

Ayırma metodu 

 

 

Satişlarin müqayisəsi 

metodu

 

 

Torpağın icarə 

haqqının birbaşa 

kapitallaşdırılması 

metodu

 

 

Mənimsənilmə 

xərclərinin 

müəyyənləşdirilməsi  

metodu

 

 

 

Köçürmə metodu

 

 

 

 

 

  

Torpaq sahəsinə 

düşən gəlirin qalığı 

texnikası

 

 

 

 

 

 

 

SXEM 10.3. TORPAĞIN BAZAR DƏYƏRININ 

QIYMƏTLƏNDIRILMƏSI METODLARI 

 

---