1. Założenia przyjęte przeze mnie podczas tłumaczenia: 1. Założenia przyjęte przeze mnie podczas tłumaczenia: - traktowanie MRF - pełne wydania UKD w języku polskim i ich aktualność - źródła terminologii fachowej - słowniki przekładowe2. Źródła przyjętych założeń3. Studium przypadku: 7.07 Zawodowy stosunek do sztuki4. Typowe problemy napotkane podczas tłumaczenia działów: 7.01/.09 Poddziały specjalne do działu 7 Sztuka 78 Muzyka5. Sprawy do rozwiązania i ustalenia
1. Jest to pierwszy etap prac, końcowa redakcja nastąpi później. 1. Jest to pierwszy etap prac, końcowa redakcja nastąpi później.2. Maksymalna wierność MRF, nawet kosztem poprawności stylistycznej (maksymalna dosłowność przekładu).3. Tam, gdzie jest to możliwe, wykorzystać odpowiednik z wydania pełnego w j. polskim (PP = Pełne Polskie [wydanie]): - wykorzystać, ale nie przejmować mechanicznie, - weryfikować sformułowania podane przez PP (doprecyzowywać, uswpółcześniać zgodnie z MRF) - redakcja odpowiednika w PP nie jest istotna (PP jest tłumaczeniem niemieckiego wydania pełnego a MRF jest adaptacją angielskiego wydania pośredniego) - ważne jest wystąpienie w PP merytorycznej zgodności z MRF
4. Punktem wyjścia dla tłumaczenia są tablice pełne w języku 4. Punktem wyjścia dla tłumaczenia są tablice pełne w języku polskim: wyd. 1 (FID 327) wyd. 2 – tylko niektóre działy (FID 607) 41 zeszytów 13 zeszytów 2 zeszyty 1959 –1972 1981–1989 1996 i 1998
5. Same tablice pełnego wydania 5. Same tablice pełnego wydaniaUKD w j. polskim nie wystarczą.Koniecznie uwzględniać zmianyi uzupełnienia wprowadzane do pełnego wydania UKD w języku polskim ogłoszone w czasopiśmie„UKD zmiany i uzupełnienia”.Opierać się na ostatniej ogłoszonej przez IINTE wersji danego działuUKD (zestaw symboli, brzmienieodpowiedników słownych).76 zeszytów w latach 1964 – 1982dalej: ‘Z+nr ogólny’ (obok: Z66)
Dlaczego jest to tak istotne? – jest szansa, że nie było dalszych Dlaczego jest to tak istotne? – jest szansa, że nie było dalszych zmian i zaktualizowane symbole odpowiadają MRF, przykład:PP:Z66:
6. „Wykaz zmian i uzupełnień 6. „Wykaz zmian i uzupełnień wprowadzonych do UKD” jest mniej przydatny przy tłumaczeniu,ponieważ nie podaje żadnych odpowiedników słownych.Daje jednak pełną informację o: - symbolach nowych - symbolach skreślonych - symbolach ze zmienionym odpowiednikiem słownym7 zeszytów (1983-1989), potemw „Bibliotekarzu”: 3 wykazy zmian(1991-1993) i 2 ogólne komunikaty
7. Jeżeli odpowiednik w j. polskim nie zgadza się z MRF, lub w PP i Z brak danego symbolu, próbować ustalić, czy symbol w MRF jest zupełnie nowy czy też został przeniesiony z innego miejsca tablic. Źródła danych: 7. Jeżeli odpowiednik w j. polskim nie zgadza się z MRF, lub w PP i Z brak danego symbolu, próbować ustalić, czy symbol w MRF jest zupełnie nowy czy też został przeniesiony z innego miejsca tablic. Źródła danych: - ‘annual cancellations and relocations’ ogłaszane (razem z nowymi symbolami) w czasopiśmie „Extensions and Corrections to the UDC” (E&C+rok), dla danych od 1994 r. dostępne jako plik tekstowy na stronie Consortium UDC: http://www.udcc.org/index.php/site/page?view=cancellations - „Wykaz zmian i uzupełnień wprowadzonych do UKD” ogłaszany w latach 1983 – 1993
przykłady: przykłady:MRF 780.6 Musical instruments and accessoriesPP /1969/ brakE&C 2003 UDC NUMBER: 681.81 DESCRIPTION: Musical instruments in general REPLACED BY: 780.6 PP /1971/ 681.81 Instrumenty muzyczne ogólnieMRF 7.016.4 Motifs. Enrichment by motifsPP /1969/ brakE&C 1996 UDC NUMBER: 72.016.4 DESCRIPTION: Motifs. Enrichment by motifs REPLACED BY: 7.016.4 PP /1969/ brakZ66 /1980/ + 72.016.4 Motywy, wzbogacanie przez motywy, np. z natury (roślinne itd.)
8. Pozostawiać redakcję MRF (liczba mnoga, język terminów, ilość i kolejność wyliczonych elementów, przykładów etc.). 8. Pozostawiać redakcję MRF (liczba mnoga, język terminów, ilość i kolejność wyliczonych elementów, przykładów etc.).9. Nie dodawać elementów precyzujących kontekst, znaczenie, także zaczerpniętych z odpowiedników symboli nadrzędnych (wyjątki tylko w uzasadnionych przypadkach).10. Wydanie pośrednie UKD w języku polskim (4 tomy z lat 1974 – 1979, FID 502) traktować dwojako: - dla działów ogłoszonych w 2 wyd. pełnym lub w „UKD zmiany i uzupełnienia”: - jako źródło pomocnicze - dla pozostałych działów:
11. Polską terminologię fachową przejmować w kolejności z: 11. Polską terminologię fachową przejmować w kolejności z: - „Nowa encyklopedia powszechna” bordowa, 8-tomowa (termin może być samodzielnym hasłem lub tylko występować w treści innego hasła) - gdy brak, szukać w „Wielkiej encyklopedii” (32-tomowa) - gdy brak, szukać w encyklopediach i słownikach dziedzin - pomocny może się też okazać słownik języka polskiego NEP 1997 NEP 2004 WEP
12. Korzystać z najnowszego dużego słownika angielsko-polskiego (Oxford), jednak w przypadku wątpliwości sięgać także do „starego” słownika Jana Stanisławskiego. 12. Korzystać z najnowszego dużego słownika angielsko-polskiego (Oxford), jednak w przypadku wątpliwości sięgać także do „starego” słownika Jana Stanisławskiego. Stanisławski pozwala też zrozumieć pewne decyzje PP i Z (zob. dalej: komentarz do tłumaczenia 7.072)13. Słownictwo naukowe i techniczne weryfikować w najnowszym „Słowniku naukowo-technicznym angielsko-polskim”.
Źródła internetowe i na nośnikach optycznych Źródła internetowe i na nośnikach optycznych14. Encyklopedię PWN dostępną online traktować pomocniczo (wyszukiwanie wystąpień terminu w treści innych haseł w przypadku braku samodzielnego hasła) powód – aktualizowana na bieżąco = brak stałej wersji15. Wikipedię także traktować tylko pomocniczo i w ostateczności (wersje językowe haseł jako słownik przekładowy terminów, definicje w językach obcych) z powodu nieznanego stopnia wiarygodności haseł i powiązań między wersjami językowymi.16. „Indeks Wielkiej encyklopedii PWN” dołączony do niej na płycie CD także traktować jako wyszukiwarkę wystąpień danego terminu w treści haseł.
17. Wzajemny stosunek NEP, WEP i Encyklopedii PWN online NEP zawiera 82 tysiące hasełWEP zawiera 140 tysięcy haseł (40 tysięcy biogramów, 22 tysiące haseł geograficznychObjętość Encyklopedii online jest nieznana.Encyklopedia online jest aktualizowana na bieżąco, nie ma więcniezmiennej treściowo wersji, tak jak to ma miejsce w przypadkuencyklopedii drukowanych.Jeżeli prace nad tłumaczeniem MRF będą trwały kilka lat,weryfikacja przekładu i doboru terminologii oraz ostatecznaredakcja tekstu odpowiedników słownych powinny opierać się na utrwalonych źródłach (tekst drukowany), inaczej będzie chaos.
17. Wzajemny stosunek NEP, WEP i Encyklopedii PWN online 17. Wzajemny stosunek NEP, WEP i Encyklopedii PWN onlineZdarza się, że Encyklopedia online zawiera hasła nieodnotowanew NEP (jest to zrozumiałe) oraz w WEP (dziwne, niepokojące):gruchawka: NEP brak WEP brak online instrument muz, idiofon; często jako zabawka dziecięca; wewnątrz glinianej lub drewnianej kuli osadzonej na trzonku znajdują się kamyczki, twarde nasiona itp. grzechotka: NEP brak WEP brak online instrument muz., idiofon; często jako zabawka dziecięca; drewniany języczek przeskakuje po zębach koła, wydając trzaskające dźwięki
17. Wzajemny stosunek NEP, WEP i Encyklopedii PWN online 17. Wzajemny stosunek NEP, WEP i Encyklopedii PWN onlineZdarza się jednak rzecz odwrotna:hasło występuje w NEP, ale brak go w WEP i Encyklopedii online.780.621.32 Tablastabla: online brak WEP brak NEP indyjski instrument muzyczny z grupy membranofonów; para drewnianych, glinianych lub miedzianych kociołków; gra się na nich kiściami dłoni lub palcami; membrany obu naciąga się rzemieniami. […] Tabla towarzyszy wraz z innymi instrumentami (sitar, sarod, saranga) klasycznym indyjskim śpiewom i tańcom lub jest traktowana jako instrument solowy.
1. Rozdział XII „Opracowanie edytorskie tablic UKD” w: 1. Rozdział XII „Opracowanie edytorskie tablic UKD” w: Olgierd Ungurian Wprowadzenie do uniwersalne klasyfikacji dziesiętnej Wyd. 3 popr. i uzup. zgodne ze stanem UKD w dniu 1.I.1977 (FID 554). Warszawa : Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1978.2. Analogia do metodyki opracowywania rekordów wzorcowych haseł formalnych i przedmiotowych (źródła informacji i ich hierarchia)
Rozdział XII „Opracowanie edytorskie tablic UKD” Rozdział XII „Opracowanie edytorskie tablic UKD” s. 284praca wydawcy najczęściej sprowadza się do przetłumaczenia na język ojczysty autoryzowanego wydawnictwa zagranicznegoi uzupełnienia go wszystkimi zmianami, które w międzyczasie wprowadzono do UKD. Praca ta na pozór bardzo łatwa, w rzeczywistości jest bardzo skomplikowana i wymaga dużej uwagi i precyzji.
s. 285-286 Rodzaje wydań tablic UKD (typy tablic) s. 285-286 Rodzaje wydań tablic UKD (typy tablic)Ponieważ wszystkie wydania pełne muszą być w zasadzie identyczne (z uwzględnieniem oczywiście zmian w międzyczasie wprowadzonych do UKD), uznano je za międzynarodowe. […]Wydanie pełne właściwie należałoby nazwać „wydaniem międzynarodowym w języku …”, zaznaczając tym samym, że wszystkie wydania są treściowo identyczne i różnią się jedynie językiem, w którym są opublikowane
s. 286-288 s. 286-288 Przebieg prac wydawniczych:a) skompletowanie materiału źródłowego,b) przetłumaczenie materiałów źródłowych na język polski,c) weryfikacja przekładu,d) Przekazanie tekstu do autoryzacji FID.ad a)Za kompletny i aktualny materiał źródłowy można uznać […] wydanie wzorcowe UKD […] uzupełnione wszystkimi zmianami wprowadzonymi do UKD […].
s. 287 – 288 s. 287 – 288 Tłumaczenia skompletowanych materiałów na język polski powinni w zasadzie dokonywać specjaliści danej dziedziny.Należy pamiętać, że bardzo często tłumaczenie poszczególnych działów powinno być raczej adaptacją tekstu obcojęzycznego, zgodną z zasadami języka polskiego i przyjętą terminologią branżową.Przez adaptacją należy tu rozumieć jak najdokładniejsze podanie takich polskich odpowiedników określeń obcojęzycznych, które by dokładnie odpowiadały ich zakresowi i treści.
Często w wyniku tłumaczenia-adaptacji zamiast Często w wyniku tłumaczenia-adaptacji zamiast jednowyrazowego terminu obcego otrzymujemy kilka polskich terminów lub gdy brak polskiego odpowiednika, wielowyrazowe zdanie opisujące dane hasło. Należy zawsze pamiętać o tym, że zakres i treść polskiego tekstu nie mogą być szersze niż zakres i treść tekstu obcojęzycznego.np. 620.191.355.05 Oberflächenprüfgerät – Przyrząd do sprawdzania chropowatości powierzchni W trakcie adaptacji można również tak zmieniać przykłady podawane przy odpowiednikach słownych symboli, aby były bardzie przydatne dla polskiego użytkownika: [przykład pomijam]
Przy tłumaczeniu należy zwracać baczną uwagę na pojęcia Przy tłumaczeniu należy zwracać baczną uwagę na pojęcia nadrzędne, oznaczone symbolami wyższego stopnia, które często wyjaśniają znaczenie haseł podrzędnych.W niektórych przypadkach, które tłumacz uważa za uzasadnione, można do haseł podrzędnych wprowadzić niektóre terminy z pojęć nadrzędnych. Pozwoli to uniknąć wielu błędów w procesie klasyfikowania.Odpowiedzialność za poprawność tłumaczenia ponosi wydawca.
ad c) ad c) Weryfikacji przekładu z punktu widzenia językowej poprawności tekstów słownych i adekwatności nazw polskich dokonywać wybitni specjaliści naukowcy (najlepiej samodzielni pracownicy naukowi wyższych uczelni).Pozwala to na wyeliminowanie terminów zaczerpniętych z żargonu zawodowego, często używanych przez tłumaczy.ad d)[procedurę autoryzacji przez FID pomijam]
s. 296 X wydanie międzynarodowe (publ. FID 327) w języku s. 296 X wydanie międzynarodowe (publ. FID 327) w języku polskim opracowane przez IINTE.Wydanie to rozpoczęto w roku 1959 zeszytem zawierającym dział 53. Intensywne prace rozpoczęły się w roku 1963, w którym ukazały się 3 zeszyty, w roku 1964 ukazało się 7 zeszytów, w roku 1965 – 10 zeszytów. Ostatni 41 zeszyt obejmujący dział 61 ukazał się w roku 1972.Od tego czasu ukazują się tylko dodruki i uaktualizowane przedruki poszczególnych działów. Wydanie to jest systematycznie uzupełniane i aktualizowane przez czasopismo „UKD – Zmiany i Uzupełnienia”, wydawane przez IINTE od roku 1964 (publ. FID 364).
s. 296 X wydanie międzynarodowe (publ. FID 327) w języku s. 296 X wydanie międzynarodowe (publ. FID 327) w języku polskim opracowane przez IINTE.Pełne wydanie w języku polskim było osiągnięciem IINTE na skalę światową: było to pierwsze kompletne powojenne wydaniepełne na świecie.----- ----- ----- ----- ----- ----- ----- ----- ----- ----- [moje uzupełnienie:][ W latach 1981 – 1989 ukazało się 13 zeszytów 2 wydania pełnego w j. polskim – wybrane działy (FID 607).][ W roku 1996 i 1998 ukazały się 2 dalsze zeszyty tego wydania: ▪ UDC – P007 (FID 607) poddziały wspólne języka i dział 8 ▪ UDC – P029 (FID 607) dział 9.]
zmiany w: ! 7.07 ! 7.071 ! 7.071.5 ! 7.071.52 ! 7.072 ! 7.073 ! 7.074 ! 7.075 ! 7.078 nowy symbol: + 7.077
MRF: Occupations and activities associated with the arts and entertainment MRF: Occupations and activities associated with the arts and entertainmentPP:Z66:Tłumaczenie: Zajęcia i działalności związane ze sztuką i rozrywką
MRF: Creative and interpretative occupations. Professional artists, performers, players MRF: Creative and interpretative occupations. Professional artists, performers, playersPP:Z66:Tłumaczenie: Zajęcia twórcze i interpretacyjne. Zawodowi artyści, wykonawcy, zawodnicy
MRF: Creative artists. Professional artists (e.g. painters, sculptors, composers) MRF: Creative artists. Professional artists (e.g. painters, sculptors, composers)PP:Z66:Tłumaczenie: Artyści tworzący. Profesjonalni artyści (np. malarze, rzeźbiarze, kompozytorzy)
MRF: Performing, interpretative artists. Performers, players MRF: Performing, interpretative artists. Performers, players Incl. Directors. Conductors. Instrumentalists. Singers. Dancers. ActorsPP:Z66:Tłumaczenie: Artyści odtwarzający, interpretujący. Wykonawcy, zawodnicy Incl. Reżyserzy. Dyrygenci. Instrumentaliści. Śpiewacy. Tancerze. Aktorzy
MRF: Copyists. Restorers. Arrangers, adapters, transcribers. Translators MRF: Copyists. Restorers. Arrangers, adapters, transcribers. TranslatorsPP:Z66:Tłumaczenie: Kopiści. Konserwatorzy. Autorzy aranżacji, adaptacji, transkrypcji. Tłumacze
MRF: Teachers. Instructors. Lecturers MRF: Teachers. Instructors. LecturersPP:Z66:Tłumaczenie: Nauczyciele. Instruktorzy. Wykładowcy
MRF: Training and education MRF: Training and education Incl. Visits, excursions, study toursPP:Z66 (zmiany dotyczą tylko odsyłaczy):Tłumaczenie: Ćwiczenie i kształcenie Incl. Wizyty, wycieczki, objazdy studyjne
MRF: Expertise MRF: ExpertisePP:Z66:Tłumaczenie: Znawstwo [nie „Ekspertyzy”, bo te są w 7.072.5]Stanisławski: expertise ekspertyza [Z66 nie mogło inaczej?]Stanisławski: expertness 1. znawstwo 2. mistrzostwoOxford: expertise (skill) biegłość; kompetencje; (knowledge) znajomość; znawstwo; (practical) wprawaOxford: experts report ekspertyza
MRF: Study of art MRF: Study of art Incl. Art historians, scholars, theoristsPP:Z66:Tłumaczenie: Badania nad sztuką Incl. Historycy sztuki, uczeni, teoretycy
MRF: Art criticism MRF: Art criticism Incl. Art writers, critics, reviewersPP:Z66:Tłumaczenie: Krytyka sztuki Incl. Piszący o sztuce, krytycy, recenzenci
MRF: Art judges and judging. Art juries MRF: Art judges and judging. Art juriesPP:Z66:Tłumaczenie: Oceniający sztukę i ocenianie. Jury artystyczne
MRF: Expert opinions, reports (technical etc.). Scientific experts MRF: Expert opinions, reports (technical etc.). Scientific expertsPP:Z66:Tłumaczenie: Ekspertyzy, raporty (techniczne itp.). Eksperci naukowi
MRF: Appreciation MRF: Appreciation Incl. Arts lovers. Sports lovers. Enthusiasts, fans. Audiences. SpectatorsPP:Z66:Tłumaczenie: Miłośnictwo Incl. Miłośnicy sztuki. Kibice. Entuzjaści, fani. Słuchacze. WidzowieOxford: 1. (gratitude) wdzięczność 2. (recognition) uznanie3. (avareness) świadomość 4. (understanding) zrozumienie; music ~(in community) kultura muzyczna, wyrobienie muzyczne 5. (enjoyment)upodobanie 6. ocena, analiza 7. wzrost; wzrost wartości
MRF: Collecting and collectors MRF: Collecting and collectorsPP:Z66:Tłumaczenie: Kolekcjonerstwo i kolekcjonerzyKwestia stylistyczna: „Kolekcjonowanie” czy „Kolekcjonerstwo”?
MRF: Commercial management MRF: Commercial management Incl. Agents. Dealers. Managers. Producers. Impresarios. PromotersPP:Z66:Tłumaczenie: Kierowanie działalnością komercyjną Incl. Agenci. Marszandzi. Menedżerowie. Producenci. Impresaria. Promotorzy
MRF: Amateur participation and participants (creative, performing etc.) MRF: Amateur participation and participants (creative, performing etc.)PP (brak symbolu)Z66 (dodanie symbolu):Tłumaczenie: Uczestnictwo amatorów i amatorzy (twórcze, odtwórcze itp.)
MRF: Patronage. Sponsorship. Encouragement MRF: Patronage. Sponsorship. EncouragementPP:Z66:Tłumaczenie: Mecenat. Sponsorowanie. Popieranie
Stanisławski: Stanisławski:patronage: 1. patronat; opieka; orędownictwo; poparcie sponsorship: 3. handl finansowanie reklamy encouragement: 1. zachęta 2. poparcie Oxford:patronage: 1 patronat, mecenatsponsorship: 1 sponsorowanie, sponsoring 2 sponsorowanie; patronat, mecenat; protektorat 3 patronat 4 poręczenieencouragement: 1 (support, inducement) zachęta 2 (heartening) otucha 3 (stimulating) popieranie; poparcie
1. Liczba mnoga – czy zawsze jest konieczne jej zachowanie? 1. Liczba mnoga – czy zawsze jest konieczne jej zachowanie? PP w dziale 78.082/.086 Formy utworów instrumentalnych wszystkie nazwy podaje w liczbie pojedynczej.Jest to o tyle wygodne, że nie wszystkie nazwy form i tańców mają polskie odpowiedniki lub polskie odpowiedniki nie są mocno utrwalone w piśmiennictwie.Zdarza się, że Słownik języka polskiego proponuje polską nazwę, ale w praktyce i tak używa się nazwy oryginalnej.Stosowanie takich terminów w oryginalnej pisowni w l. poj. bywa uciążliwe, a co dopiero operowanie l. mn., którą nie zawsze wiadomo, w jaki sposób utworzyć (MRF ma łatwo: -s).
„Kłopotliwe” nazwy obce dla form muzycznych i tańców: „Kłopotliwe” nazwy obce dla form muzycznych i tańców: MRF l. poj. oryg. l. mn. oryg. l. mn. (SJP) Divertimenti diverimento divertimenti divertimenta Moments musicaux moment musicau moments musicau ? Capriccios capriccio capricci capriccia a. ndm Berceuses berceuse berceuses ? Scherzos scherzo scherzi scherza Impromptus improptu impromptus ndm Potpourris pot-pourri ? ndm Gigues gigue ? ndm a. giga Intermezzos intermezzo intermezzi intermezza Może warto przejąć rozwiązanie z PP i dzisiaj również nazwy form muzycznych i tańców podawać w liczbie pojedynczej?
A może liczbę poj. zastosować także dla nazw instrumentów A może liczbę poj. zastosować także dla nazw instrumentów muzycznych? Niektóre nazwy są bardzo egzotyczne: Buzuki Naqara Ukulele Santir Tabla Koto Santur Tambura K'in Sitar Tsuzumi Zanza (lub canca, sansa, insimbi)W tej chwili nie ma jednolitości. Jedne nazwy są w l. mn., inne wpoj. Zastosowanie l. poj. pozwoliłoby zachować konsekwencję.MRF nie jest konsekwentny. L. poj. pojawia się w 780.614.11:Bouzouki. Cobza. Mandolin. Sitar. Tambura. Theorbos. Uti
2. Oboczność pisowni w polskich źródłach - które źródło wybrać?: 2. Oboczność pisowni w polskich źródłach - które źródło wybrać?: pawana (NEP, SJP) – pavana (EM) passodoble (online) – paso doble (SJP) viola (NEP, EM) – wiola (SJP) prahistoria (NEP) – prehistoria (SJP)3. Terminy nieodmienne – nie można utworzyć l. mnogiej: paso doble ukulele banjo k'in
4. Wersja językowa terminu – którą wersje wybrać?: 4. Wersja językowa terminu – którą wersje wybrać?: hasło NEP – wariant terminu z definicji capriccio – kaprys kołysanka – berceuse art brut – sztuka dzika, nieokrzesana arte povera – sztuka świadomego ubóstwa, sztuka biedna body art – sztuka ciała land art – sztuka ziemi mail art – sztuka poczty minimal art – minimalizm łuczyzm – rajonizm (skrajność: 7.038.12 Rayonnism)
5. Terminologia synonimiczna – którą wersje wybrać?: 5. Terminologia synonimiczna – którą wersje wybrać?: hasło NEP – wariant terminu z definicjikrosna malarskie – blejtram (SJP: blejtram)podobrazie – podłoże malarskie (SJP: podłoże)zaprawa – grunt (SJP: grunt)abstrakcjonizm – sztuka abstrakcyjnaArt Déco – Art Décoratifbarbizończycy – École de Barbizon, szkoła barbizońskaorfizm – kubizm orficzny
5. Terminologia synonimiczna – którą wersje wybrać?: 5. Terminologia synonimiczna – którą wersje wybrać?: hasło NEP – wariant terminu z definicji secesja – Styl 1900, fr. Art Nouveau, niem. Jugendstil, Sezessionsstil, ang. Modern Style, wł. Stile floreale, Stile libertyMRF: 7.035.93 Art Nouveau. JugendstilPP: 7.035…93 „Art Nouveau”. „Jugendstil”. „Młoda Polska”Czy w związku z taką definicją (w oparciu o NEP) powinienemdać w tłumaczeniu tylko „Secesja”, czy pozostać przy MRF?
6. W jednym odpowiedniku zawarte są określenia synonimiczne 6. W jednym odpowiedniku zawarte są określenia synonimiczne i bliskoznaczne – problem z dobrym przekładem:7.078 Patronage. Sponsorship. Encouragement Mecenat. Sponsorowanie. Popieranie7.025.4 Repair. Restoration. Renovation. Renewal. Cleaning. Other technical measures Naprawa. Restauracja. Renowacja. Odnowienie. Czyszczenie. Inne środki techniczne
7. Jednemu terminowi angielskiemu odpowiadają różne terminy w j. polskim (dla różnych desygnatów): 7. Jednemu terminowi angielskiemu odpowiadają różne terminy w j. polskim (dla różnych desygnatów):780.6.022 Sound boxes. Soundboard bridges. Soundboards Pudła rezonansowe. Podstawki przy płytach rezonansowych. Płyty rezonansoweang. ‘bridge’ = mostek (fortepian) i podstawek (skrzypce)NEP milczy, EM ujednolica do „podstawka”, lit. fach. rozróżnia W tłumaczeniu dać „Podstawki” czy „Podstawki i mostki”?
8. W różnych symbolach znajdują się różne terminy angielskie, które nie są rozróżniane w j. polskim (odpowiada im ten sam termin) – w jaki sposób zróżnicować je w przekładzie? 8. W różnych symbolach znajdują się różne terminy angielskie, które nie są rozróżniane w j. polskim (odpowiada im ten sam termin) – w jaki sposób zróżnicować je w przekładzie?780.622.1 Orchestral and band = Bębny orkiestrowe i drums zespołowe incl. Kettledrums = Kotły 780.622.11 Timpani = Kotły
9. Różnice w metodologii, systematyce, periodyzacji… 9. Różnice w metodologii, systematyce, periodyzacji…w 7.03 Okresy i fazy artystyczne. Szkoły, style, wpływy pomiędzy 7.034 Renesans. Barok. Rokoko. Styl kolonialny a 7.036 Kierunki sztuki nowoczesnej (od schyłku XIX w.). Realizm, impresjonizm i dalsze kierunki XX w.występuje: 7.035 Post-Renaissancez rozbudową: 7.035.1 Istniejące style narodowe i przejściowe 7.035.2 Klasycyzm. Odrodzenie stylu klasycznego i stylu archaicznego 7.035.3 Mediewalizm. Odrodzenie gotyku. Inne wpływy średniowieczne 7.035.4 Powroty do sztuki renesansu, baroku i rokoka 7.035.5 Eklektyzm 7.035.7 Trendy symbolistyczne 7.035.9 Powrót do tradycyjnych (narodowych i lokalnych) form. Tradycjonalizm o elementach współczesnychJak widać, nie ma tu „romantyzmu”. „Romanticism” nie występuje w MRF.I co zrobić z „postrenesansem”, który słabo funkcjonuje w polskiej terminologii?
10. Brak odpowiedniego terminu w j. pol.: 780.622.13 Gong drum 10. Brak odpowiedniego terminu w j. pol.: 780.622.13 Gong drumang. gong drum, niem. Gongtrommel wielki bęben lubEnc. muz.: bęben: 1) bęben wielki – bęben obciągnięty z obu stron skórą […]Sł. terminolog. zabytków: bęben wielki – bęben jedno- lub dwumembranowyLeks. współcz. perkusji: gong drum – dość płaski wielki bęben, tylko o jednej membranie, używany głównie w anglosaskich zespołach marszowych i orkiestrach dętychIle membran ma wielki bęben i czy ‘Gong drum’ to po prostu wielki bęben?
11. Sprzeczność w polskiej terminologii 11. Sprzeczność w polskiej terminologii780.633 Shaken idiophones Incl. Jingles. Rattlesgruchawka: NEP, WEP marakasy (maraca), rodzaj gruchawki Encyklopedia muzyki gruchawka ; marakasy → maraca maraca, rodzaj gruchawki Enc Instr Muz Świata grzechotka (s. 90, 94) marakasy, pojedynczy marakas [!] (s. 137) Słownik Jęz. Pol. grzechotka [w znaczeniu 1.] – zabawka grzechocząca przy potrząsaniugrzechotka: NEP, WEP brak NEP online grzechotka Encyklopedia muzyki grzechotka Enc Instr Muz Świata terkotka Słownik Jęz. Pol. grzechotka [w znaczeniu 2.] – instrument, rączka z obracającą się wokół niej ramką
7.021.32 Painting in the strict sense (with liquid medium) 7.021.32 Painting in the strict sense (with liquid medium) Malowanie w ścisłym znaczeniu (za pomocą płynnego środka) In watercolour. Aquarelle Farby wodne. Akwarela In oils Malarstwo olejne7.021.33 Special painting techniques Specjalne techniki malarskie Painting in lacquer LakiDałem odpowiednie terminy w mianowniku (zgodnie z PP),ponieważ w polskiej terminologii oznaczają one zarówno farbę,technikę malarską jak i obraz wykonany tą techniką.
7.021.34 Painting, pigmenting, with solid (stick) medium 7.021.34 Painting, pigmenting, with solid (stick) medium Malowanie, nanoszenie pigmentu za pomocą środka stałego (pałeczka) With lead pencil. Silver point Ołówek. Ołówek srebrny With charcoal Węgiel7.023.3 Pigments applied in solid form Pigmenty stosowane w formie stałej With chalk Kredka With lead pencil. Silverpoint Ołówek. Ołówek srebrnyDałem odpowiednie terminy w mianowniku (zgodnie z PP),ponieważ w polskiej terminologii oznaczają one zarówno farbę,technikę malarską jak i obraz wykonany tą techniką.
7.071.3 Copyists. Restorers. Arrangers, adapters, transcribers. 7.071.3 Copyists. Restorers. Arrangers, adapters, transcribers. Translators7.071.3 Kopiści. Konserwatorzy. Autorzy aranżacji, adaptacji, transkrypcji. TłumaczeO ile „adaptatorzy” (PP i Z66) brzmią jeszcze całkiem dobrze,o tyle ewentualni „aranżerzy” czy „transkrybenci / transkryptorzy” – jakby mniej.Stąd – już na tym etapie – dokonałem ingerencji stylistycznej,proponując: „Autorzy aranżacji, adaptacji, transkrypcji”
780.616.432 Fortepianos 780.616.432 Fortepianos780.616.433 Pianofortes (upright pianos, grand pianos) 780.616.432 Fortepiany historyczne780.616.433 Fortepiany współczesne (pianina, fortepiany) Oxford: fortepiano: Mus Hist fortepian pianoforte: Mus fml fortepian fml = formal piano: Mus fortepian; (upright) pianino grand piano: Mus fortepianW j. polskim jest tylko jedno określenie: „fortepian”, natomiast„pianoforte” oznacza dawny fortepian (odwrotnie niż w MRF).Dlatego w tłumaczeniu dodałem przymiotniki.
1. Przebieg prac nad tłumaczeniem i ostateczną redakcją (etapy, osoby odpowiedzialne). 1. Przebieg prac nad tłumaczeniem i ostateczną redakcją (etapy, osoby odpowiedzialne).2. Kto weryfikuje przekład?, kto ostatecznie redaguje?, udział tłumacza w ostatecznej redakcji.3. Sposób odnotowywania problemów i wątpliwości napotkanych podczas pierwszego tłumaczenia i redagowania odpowiednika.4. Źródła terminologii i kryteria wyboru terminu preferowanego.5. Jak dokumentować i komu zgłaszać zauważone błędy i nieścisłości w MRF?6. Tłumaczyć, czy adaptować do polskich warunków?7. Co robić z wariantami (potencjalne terminy indeksowe)?
Dostları ilə paylaş: |
