10 puan. Gai. Ins



Yüklə 30,98 Kb.
tarix27.03.2018
ölçüsü30,98 Kb.
#35241

2014-2015 I-C Roma Hukuku Sorular ve yanıtlar

Soru 1. Aşağıdaki metinde söz konusu olan sorumluluk ölçütlerini açıklayınız (10 puan).

Gai. Ins. 3.206:“…Ariyet aldığı şeyi kullanmasındaki menfaati nedeniyle, aynı şekilde gözetimle yükümlüdür.

Metinde sözleşmeler alanında geçerli olan iki sorumluluk ölçütünün de kullanıldığını görmekteyiz.

Fayda ve menfaat ilkesi (utilitas) gereğince, bazı sözleşmelerde, sözleşmeden daha fazla yarar elde eden tarafın sorumluluğu daha ağır takdir edilir. Ariyet sözleşmesinde ariyet alan, ücretsiz olarak bir malı kullanmak üzere aldığı için sözleşmeden yararı vardır ve Klasik Hukuk Dönemi’nde gözetimden sorumlu tutulmuştur (5 puan). Metinde söz konusu olan diğer sorumluluk ölçütü gözetim (custodia) sorumluluğudur. Roma sözleşmeler hukukunda Klasik Hukuk Dönemi’nin sonuna değin uygulanan gözetim sorumluluğu, kusursuz sorumluluğun sözleşmeler alanındaki görünüm biçimidir. Çünkü,custodia sorumluluğu, kast ve ihmal yanında, beklenmeyen hallerden de borçluyu sorumlu tutan, mücbir nedeni ise dışarıda bırakan bir sorumluluk ölçütüdür (5 puan).

Soru 2. B, C’nin Roma’daki arazisini A’ya 100.000 Sesterz’e satıyor ve mancipatio ile mülkiyetini devrediyor. A, bu arazi üzerine bir ev yapıyor ve evin duvarlarını mozaikle süslüyor. C, A’ya karşı mülkiyet davası açarak arazisini A’dan alıyor. Aşağıdaki soruları olaya göre yanıtlayınız.


  1. A’nın elinden arazinin malik C tarafından alınmasını, satım sözleşmesi bağlamında nitelendiriniz. A’nın satıcı B’ye karşı ileri sürebileceği bir talep hakkı var mıdır? Roma hukukundaki gelişim aşamalarını da dikkate alarak açıklayınız (25 puan).

A’nın elinden arazinin malik C tarafından alınması, satım sözleşmesi bağlamında tam zapttır(5 puan). Tam zapt, mülkiyeti alıcıya nakledilen malın üçüncü bir kişi tarafından mülkiyet iddiasına (malikin mülkiyet davası ile alıcının elinden malı alması) dayanılarak alıcının elinden alınmasıdır (5 puan).

Malın mülkiyeti alıcıya mancipatio ile devredildikten ve semen ödendikten sonra, bu mal asıl malik tarafından istihkak davasıyla (reivindicatio) talep edilmişse, alıcı satıcıya karşı dava açarak, kendisine karşı açılan davada yardım etmesini isterdi. Satıcı yardım etmez veya yardıma rağmen, alıcı davayı kaybederse, bu durumda alıcı satıcıdan ödediği semenin iki katını talep ederdi (5 puan).

Satılan mal resnecmancipi ise veya resmancipi olduğu halde, mancipatio yapılmayarak traditio ya da in iurecessio ile devredilmişse, bu durumda, alıcıyı zapta karşı korumak amacıyla alıcı ile satıcı arasında sözlü sözleşme yapılırdı (5 puan).

Zamanla mancipatio’nun işlevini kaybetmesi ve satım sözleşmesinin biriyiniyet sözleşmesi olması nedeniyle, satım sözleşmesinden doğan davanın zapt halinde de açılabileceği kabul edildi. Buna göre, satım sözleşmesinin konusunu oluşturan malın üçüncü kişi tarafından tamamen ya da kısmen zapt edilmesi halinde, alıcı, satım sözleşmesinden doğan davayı açarak uğradığı zararların tazminini talep edebilirdi (5 puan).



  1. Roma’daki arazi, Iustinianus Dönemi’ne değin geçerli olan temel mal ayırımı içinde hangi mal grubuna girer? Bu malların mülkiyetinin nakli işlemlerini sadece sayınız (10 puan).

Roma’daki arazi, Iustinianus Dönemi’ne değin geçerli olan temel mal ayırımını belirten resmancipiresnecmancipi ayırımı içerisinde, resmancipi mal grubuna girer (5 puan). Bu malların mülkiyeti nakil işlemleri mancipatio (terazi ve maden külçesi eşliğinde tanıklar huzurunda) ya da in iurecessio’dur (magistra huzurunda kurgusal dava biçiminde) (5 puan).

  1. A’nın C’nin arazisi üzerine yaptığı evin mülkiyeti kime aittir? Bu konuda geçerli olan ilkeyi de yazarak açıklayınız (10 puan).

A’nın C’nin arazisi üzerinde yaptığı evin mülkiyeti C’ye aittir (5 puan).Taşınırın taşınmazla birleşmesi söz konusudur. Bu durumda taşınmaz her daim ana mal olarak kabul edilir ve taşınmazın maliki kimse, “superficies solo cedit = üst arza/toprağa tâbidir” ilkesi gereğince birleşen taşınırın maliki de o olur (5 puan).

  1. A’nın evin duvarlarını mozaikle süslemesi, hangi masraf kategorisine girer? Açıklayınız (5 puan).

A’nın evin duvarlarını mozaikle süslemesi lüks masraf kategorisine girer (2,5 puan). Lüks masraf, zorunlu ve faydalı masraf dışında kalan, maldan ekonomik bir yarar teminine yönelik olmayıp; kişinin zevkine göre şeyin güzelleşmesi için, sırf süslemek amacıyla yapılmış olan harcamalardır(2,5 puan).

  1. A, evin duvarlarındaki mozaiği söküp alma hakkına sahip midir? (5 puan).

A, iyiniyetli zilyettir. İyiniyetli zilyet, lüks masrafları maldan söküp alma hakkına (iustollendi) sahiptir (5 puan).

  1. A, kendisine hiçbir yarar sağlamadığı halde, sırf C’ye zarar vermek için mozaikleri söküp alabilir mi? Bu durumda A’ya karşı hangi yasak ileri sürülebilir? Açıklayınız (10 puan).

Roma hukuku, lüks masraflar maldan sökülüp alınırken asıl malın zarar görmesi ve sökmenin sökene hiçbir yarar sağlamaması, sadece asıl malın sahibine bir zarar verilmesi durumunda, sökme hakkının kullanılmasını yasaklamıştır (5 puan). Bu koşulların varlığı durumunda A’ya karşı “hakkın kötüye kullanılması yasağı” ileri sürülebilir (5 puan).

Soru 3. Digesta 9.2.39. pr. (Pomponius): “QuintusMucius şöyle yazar: Gebe bir kısrak başkasının arazisinde otlarken, kovulduğu sırada düşük yaparsa, sahibi kovalayana karşı, LexAquilia’ya dayanarak dava açabilir mi sorusu yöneltilir. Çünkü düşüğe neden olmak suretiyle zarar vermiştir. Ona şiddetle vurduysa ya da vahşi bir şekilde kovaladıysa, LexAquilia’ya dayanarak dava açılacağı kabul edilir.” Aşağıdaki soruları metne göre yanıtlayınız.

  1. Metinde sözü edilen haksız fiili açıklayınız (5 puan).

Metinde sözü edilen haksız fiil, başkasına ait taşınır eşyaya hukuka aykırı olarak verilen zararı düzenleyenmala verilen zarardır (damnuminiuriadatum) (5 puan).

  1. Metinde sözü edilen haksız fiili düzenleyen LexAquilia’nın ilgili bölümü hakkında bilgi veriniz (5 puan).

Buradaki fiil LexAquilia’nın üçüncü bölümüne girmektedir. Bu bölümde, köle ve pecudes sınıfında yer alan dört ayaklı hayvanların yararlanması ile bunların dışında kalan diğer taşınır mallara, yakmak, kırmak ve koparmak/tahrip etmek suretiyle verilen hukuka aykırı zararlar düzenlenmiştir(5 puan).

  1. Metinde ilgili haksız fiilin hangi unsuru hakkında bilgi verilmektedir? Açıklayınız (5 puan).

Haksız fiilin kusur unsuruna ilişkindir. Hafif ihmalin varlığını saptamak amacıyla çeşitli ölçüler geliştirilmiştir. Gerekli özenin gösterilmemesi, yeteneksizlik, beceriksizlik, muziplik, fiziksel olarak güçsüzlük ve vahşilik örnek olarak verilebilir. Burada vahşilik ölçütü gereğince fiilin kusurlu olarak sayılması söz konusudur(5 puan).

  1. Gebe kısrağın başkasının arazisinde otlarken doğum yapmış olduğunu varsayarsak, bu durumda,

aa. Kısrağın yavrusu, hukuken hangi mal ayırımı içerisinde yer alır? (5 puan).

Kısrağın yavrusu doğal semeredir (2,5 puan). Doğal semereler, bir maldan doğal yapısı gereği, özüne zarar vermeksizin, belli dönemler içinde elde edilen ürünlerdir (2,5 puan).



bb. Kısrağın yavrusunun mülkiyeti kime ait olur? (5 puan).

Semerenin kazanılması ya esas mal üzerindeki bir hakka ya da semereyi iktisap etmeye hakkı olan kimseyle yapılan bir sözleşmeye dayanır. Asıl malın maliki, semerenin mülkiyetini, semere asıl maldan ayrıldığı ve bağımsız bir nitelik kazandığı anda, aslen kazanır (5 puan).



Sık Yapılan Yanlışlar:

1. Soru:

Gözetim sorumluluğu tüm kusurları kapsamına alır.



2. Soru:

a. şıkkı:

A’nın elinden malın C tarafından alınması maddî ayıptır.

A, B’ye karşı sebepsiz zenginleşme davası açar.

A ile B arasındaki satım sözleşmesi,başlangıçtaki imkansızlık nedeniyle geçersizdir.



c. şıkkı:

A’nın C’nin arazisi üzerine ev yapması vekaletsizişgörmedir.

A’nın C’nin arazisi üzerine yaptığı evin mülkiyeti C’ye aittir. Çünkü burada mülkiyetin mutlaklığı ilkesi geçerlidir.

A, sınırlı aynî hak olan üst hakkı sahibidir.



f. şıkkı:

A’nın mozaikleri yararı olmadığı halde söküp alması durumunda lexcommissoria yasağı uygulama alanı bulacaktır.



3. Soru:

b. şıkkı:

Gebe kısrağın düşük yapmasına yol açmış ve tayın ölmesine yol açmıştır. Bu nedenle 1. bölüme girer.



c. şıkkı:

Hukuka aykırılık unsuruna ilişkindir.

Zararın bedenden bedene verilmiş olması unsuruna ilişkindir.

Kasıt unsuruna ilişkindir.

d. şıkkı:

Kısrağın yavrusunun mülkiyeti, “üst arza tabidir” ilkesi gereğince arazi sahibine ait olur.

Kısrağın yavrusunun mülkiyeti, “zarara katlanan yararı da elde eder” ilkesi gereğince kısrağın malikine aittir.

Açıklama:

Harf notu atamada mutlak değil, bağıl değerlendirme tercih edilerek geçme notu 50’ye çekilmiştir. Bunun dışında, takdir yetkisi kullanılarak, sınırda olan -45 alan- ve 95 alan -100 alan olmadığı için- öğrencinin final notuna 5 puan eklenmiştir. Öğrencilerime derste ve sınavda gösterdikleri başarı için teşekkür ediyorum. Sevgiyle kalın…



Doç. Dr. Özlem Söğütlü Erişgin
Yüklə 30,98 Kb.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə