13-mavzu : Maktabgacha ta’lim tashkiloti tarbiyachisining rivojlanish markazlarida ta’limiy faoliyatga rahbarlik qilish metodlari

Bolalarni rivojlantirishning asosiy sohasi
Kichik rivojlanish sohalari
1. Jismoniy rivojlanish va sogʻlom turmush tarzining shakllanishi	yirik motorika mayda motorika sensomotorika sogʻlom turmush tarzi va хavfsizlik
2. Ijtimoiy-hissiy rivojlanish	«Men» konsepsiyasi hissiyotlar va ularni boshqarish ijtimoiylashuv, kattalar va tengdoshlar bilan muloqot
3. Nutq, muloqot, oʻqish va yozish malakalari	nutq vat il oʻqish malakalari qoʻl barmoqlari mayda motorikasi
4. Bilish jarayonining rivojlanishi	intellektual-anglash malakalari elementar matematik malakalar tadqiqiy-bilish va samarali refleksiv faoliyat
5. Ijodiy rivojlanish	dunyoni badiiy tasavvur etish badiiy-ijodiy qobiliyatlar

2. Umumiy guruh bo’lib tashkil etiladigan ta’limiy faoliyatlar.

“Jismoniy rivojlanish va sog‘lom turmush tarzini shakllantirish” sohasi kompetensiyalari. “Jismoniy rivojlanish va sog‘lom turmush tarzining shakllanishi” sohasidagi o‘quv-tarbiyaviy faoliyat yakunlanganidan so‘ng 6-7 yoshli bola: –o‘z imkoniyatlari va yoshi bilan bog‘liq jismoniy rivojlanish me’yorlariga mos ravishda jismoniy faollik ko‘rsatadi; – turli harakatchanlik faolligini uyg‘un ravishda va maqsadli bajarishni biladi; 67 – turli hayotiy va o‘quv vaziyatlarida mayda motorika ko‘nikmalaridan foydalanadi; – o‘z harakatlarini hissiyot va sezgi organlari yordamida boshqaradi; – shaxsiy gigiyena malakalarini qo‘llaydi; – sog‘lom turmush tarzi va ovqatlanish asoslarini biladi; – xavfsiz hayotiy faoliyat asoslari qoidalariga rioya qiladi

“Ijtimoiy-hissiy rivojlanish” sohasi kompetensiyalari. “Ijtimoiy-emotsional rivojlanish” sohasidagi o‘quv-tarbiyaviy faoliyat yakuniga yetganidan so‘ng 6-7 yoshli bola: –o‘z “Men”i va boshqa insonlarning hayotiy faoliyat muhitidagi roli to‘g‘risida tasavvurga ega bo‘ladi; –o‘z hissiyotlarini boshqaradi va ularni vaziyatga mos ravishda ifodalaydi; –o‘zgalarning hissiyotlarini farqlaydi va ularga mos ravishda javob beradi; –kattalar va tengdoshlar bilan vaziyatga mos ravishda muloqot qiladi; –murakkab vaziyatlardan konstruktiv chiqish yo‘llarini topadi.
“Nutq, muloqot, o‘qish va yozish malakalari” sohasi kompetensiyalari “Nutq, muloqot, o‘qish va yozish malakalari” sohasidagi o‘quvtarbiyaviy faoliyat yakuniga yetganidan so‘ng 6-7 yoshli bola: –nutqni eshitadi va tushunadi; –o‘z nutqida to‘g‘ri talaffuz, qulay grammatik shakllar va xilmaxil gap konstruksiyalaridan foydalanadi; –ikkinchi tilni o‘rganishga qiziqish namoyon qiladi; –ikkinchi tilni egallash bo‘yicha dastlabki bilimlarini ko‘rsatadi; –badiiy adabiyot asarlariga qiziqish namoyon qiladi; –so‘zning lug‘aviy, bo‘g‘inli va fonetik tuzilishi to‘g‘risida tasavvurga ega bo‘ladi; –turli ma’no shakllarini mustaqil ravishda tuzish va so‘zlab berishni biladi; –yozishning dastlabki malakalari va vositalaridan foydalanishni biladi.
“Bilish jarayonining rivojlanishi” sohasi kompetensiyalari. Bilish jarayonining rivojlanishi sohasidagi o‘quv-tarbiyaviy faoliyat yakuniga yetganidan so‘ng 6-7 yoshli bola: 68 –bilim olishga faol qiziqishni namoyon etadi; –‘quv va hayotiy faoliyat uchun axborotni mustaqil ravishda topadi va undan foydalanadi; –predmetlar, voqealar va ko‘rinishlar o‘rtasidagi oddiy aloqalarni tushunadi va ularni yaxlit bir butunlik sifatida idrok qiladi; – raqamlar, hisob-kitobni biladi va ularni hayotda qo‘llaydi; – makon, shakl va vaqtga mos ravishda ish tutadi; – elementar matematikhisoblashlarni amalga oshiradi; – atrof-muhitdagi voqea-hodisalar va ko‘rinishlarni kuzatadi hamda tadqiq qiladi; – atrof-muhitga nisbatan ehtiyotkorona va g‘amxo‘r munosabatni namoyon etadi
“Ijodiy rivojlanish” sohasi kompetensiyalari. “Ijodkorlik” sohasidagi o‘quv-tarbiyaviy faoliyat yakuniga yetganidan so‘ng 6-7 yoshli bola: –san’at va madaniyatga qiziqish namoyon qiladi; –milliy an’analarni qadrlaydi va ularni kundalik hayotning bir qismi sifatida idrok etadi; –san’atning muayyan turini afzal ko‘rishini mustaqil ravishda ifodalaydi; –lingan bilim va ko‘nikmalardan turli hayotiy vaziyatlarda o‘z ijodiy rejalarini tuzish va tatbiq qilish uchun foydalanadi; –insonning dunyoni o‘zgartirishdagi yaratuvchanlik rolini tushunadi.
Bolaning rivojlanishi faqat o‘quv faoliyatida emas, balki o‘yin tarzida ham amalga oshiriladi. Markazlardagi bolalarning o‘yin va kognitiv faoliyati davomida tarbiyachi bolalarning ishini kuzatib boradi, tavsiya etilgan materiallar bolalar uchun qanchalik qiziq, qulay va xavfsiz ekanligiga e’tibor qaratadi. Agar kerak bo‘lsa, tarbiyachi didaktik materiallarni to‘ldiradi yoki o‘zgartiradi. Tarbiyachi guruhdagi barcha bolalar besh kun davomida har bir markazga tashrif buyurishini ta’minlaydi. Kuzatish va tahlil asosida kutilayotgan natija, muammolar, yechimlar tarbiyachi har hafta oxirida bolalarning o‘z maqsadlariga erishgan yutuqlarini qayd etadi, agar shunday bo‘lsa, muammolar pedagogning va bolalarning va uning ota-onalarining shaxsiy ishi bilan belgilanadi. Shunday qilib, rivojlanish markazlarida to‘g‘ri tashkil etilgan ishlar har bir bolaga o‘ziga yoqadigan narsani topishga, uning kuchli va qobiliyatiga ishonishga, kattalar va tengdoshlar bilan o‘zaro munosabatlarni o‘rganishga, tushunishga imkon beradi va ularning his-tuyg‘ularini va xatti-harakatlarini baholashga imkon beradi va aynan shu rivojlanayotgan ta’lim asosida yotadi
Nazorat uchun savol va topshiriqlar
1. Ilk va maktabgacha yoshdagi bolalar rivojlanishiga qo‘yiladigan Davlat talablarining asosiy yo‘nalishlari nechta katta sohadan iborat?
2. “Ilk qadam” dasturi qaysi hujjat asosida ishlab chiqilgan?
3. Ilk qadam dasturining maqsadi....
4. Bolaning bilim, ko‘nikma, malaka va qadriyatlar yig‘indisi – bu……