13. Yeni sənaye ölkələrinin beynəlxalq iqtisadiyyatları
Yüklə 333,52 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
Cənubi Koreyada müxtəlif dövrlərdə Üdm-nin artan xəttlə inkişafı müşahidə edilmiş, lakin yalnız 90-cı illərdə baş verən iqtisadi böhran nəticəsində adı çəkilən göstərici aşağı düşmüşdür. ÜDM-nin yüksələn xəttlə artım tempi adaçbaşına düşən real gəliri hər 10-12 ildən bir 2 dəfəyədək artırır. Aydındır ki, iqtisadiyyatın bu cür sürətlə inkişaf etməsi infilyasiyadan da yan keçə bilməzdi. Bu, hökümətin bir sıra anti-infilyasiya tədbirlərinə əl atmasına səbəb oldu. Bunun nəticəsində ölkədə köklü sturktur dəyişiklikləri oldu. Həyata keçirilən bu tədbirlər nəticəsində 1960-2000-ci illərdə ÜDM-də kənd təsərrüfatının payı 40%-dən 7%-ə endirilərkən sənayenin payı 30%-dən 43%-ə qaldırıldı. İnfiliyasiyanın aradan qaldırılması üçün xarici ssuda kapitakından və eyni zamanda beynəlxalq bankların köməyindən istifadə edildi.
Yüksək iqtisadi inkişafa səbəb olan əsaas amillərdən biri də xarici texnologiyaların alınmasıdır. Bu yola ilk öncə sənayeləşmə proqramından başlanılmışdlr. Xaricdən yüksək texnolagiyalı avadnlıqlarn gətirilməsi, ilk dövrlərdə onların öyrənilməsi və yerli istehsalda tətbiqi baxımından müəyyən çətinliklər törətməsinə baxmayaraq, daha sonralar bu, yüksək texnologiyalı məhsulların istehsal edilməsinə, eyni zamanda yeni-yeni sənaye sahələrinin yaradılmasına səbəb oldu. Belə ki, bunun nəticəsində ölkədə atom energetikasının əsası qoyuldu. Hazırda Cənubi Koreyda istehsal olunan elektrik enerjisinin 54%-ni verən 10 atom enerjisi stansiyası fəaliyyət göstərir.
Cənubi Koreya iqtisadi inkişaf modelini bəzi iqtisadçılar Yapon modelinə bənzədirlər. Bəli, onların arasında meəyən qədər oxşarlıq olsa da, iqtisadiyyatın idarə edilməsi baxımından bu modellər bir-birindən köklü surətdə fərqlənir. Belə ki, Yapon modelindən fərqli olaraq C. Koreya modelində daha çox diktator tədbirlərindən istifadə edilirdi. Məsələn, 1978-ci ildə bir sıra firmalar öz xarici borclarını verə bilmədikləri zaman ölkə prezidentinin qərarı ilə həmin firmalar daxili investorlara olan faizlərin ödənilməsindən və borcların qaytarılmasından azad edildilər. Cənubi Koreyanın iqtisadi inkişafını ümumi xarakteristikasını verərəkən onu da qeyd etmək lazımdır ki, müasir dövrdə ölkədə keçirilən iqtisadi siyasətin xüsusiyyətlərinə həmçinin orta və kiçik sahibkarlığın inkişafına yardım göstərmək, kredit sahəsində xüsusi kapitalın rolunu artırmaq, uçot stavkalarının idarə onulmasında dövlətin rolunu azaltmaq və s. daxildir. Ölkədə eyni zamanda müxtəlif təyinatlı məhsulların istehsalına və ixracına da xüsusi önəm verilir. Belə ki, bunun nəticəsində hazırda Cənubi Koreya firmaları müxrtlif məhsullarla dünya bazarında uğurla çıxış edirlər (məsələn: texstil məhsullarına görə 7.0%, gəmiçiliyə görə 15%, personal komyuterlərə görə 1.3% və s.). lakin ixracda üstünlük baxımından əsas yerləri müxtəlif sənaye avadanlıqları, xammal və ərzaq məhsulları ixracı təşkil edir.
Yüklə 333,52 Kb. Dostları ilə paylaş:
|