16- bronßiyal karsinoid
Yüklə 112,2 Kb. Pdf görüntüsü
|
| Tan›sal ve Giriflimsel Radyoloji (2001) 7:359-365 T O R A K S R A D Y O L O J ‹ S ‹ T a n › s a l v e G i r i fl i m s e l R a d y o l o j i q
B ronşiyal karsinoid tümörler, küçük hücreli karsinom gibi bronş epitelinde bulunan nöroendokrin hücrelerden köken al›rlar. Kli- nik davran›şlar› ve histolojik farkl›l›klar›na göre yelpazenin bir ucunda selim davran›şl› tipik karsinoidler, diğer ucunda habis davran›ş- l› küçük hücreli karsinom bulunur; atipik karsinoid tümör ise bu iki uç aras›nda yer al›r (1,2). Tedavi ve prognozu farkl› olan bu iki tip karsi- noid tümörü, cerrahi öncesi birbirinden ve küçük hücreli karsinomdan ay›rt etmek önem taş›r. Bu retrospektif çal›şman›n amac›, karsinoid tü- mörlerin diğer akciğer tümörlerinden ay›r›c› tan›s›nda yararl› olabile- cek klinik ve radyolojik özellikleri araşt›rmakt›r.
Nisan 1995 ile Mart 2000 tarihleri aras›nda hastanemizde histopato- lojik olarak bronşiyal karsinoid tümör tan›s› konan 14 hastan›n, klinik, radyolojik ve patolojik bulgular› retrospektif olarak değerlendirildi. Hastalar›n tümü ameliyat edilmişti. Hepsinin iki yönlü göğüs röntge- nogram›, 11'inin bilgisayarl› tomografi (BT) ve ikisinin manyetik rezo- nans görüntüleme (MRG) tetkiki vard›. BT incelemeleri dokuz hastada konvansiyonel (Siemens Somatom HiQ, Erlangen, Almanya) ve iki hastada spiral BT (Siemens, Somatom Plus 4, Erlangen, Almanya) ci- haz›yla yap›lm›şt›. İntravenöz kontrast madde kullan›lmam›şt›. Kon- vansiyonel BT incelemelerinde kesit kal›nl›ğ› 10 mm, "increment" 1; spiral BT incelemelerinde de kesit kal›nl›ğ› 8 mm, "increment" 1 ve "pitch" 1’di. Görüntüler hem parankim hem de mediasten penceresin- de elde edilmişti. MRG tetkikleri 1T'lik MRG cihaz› (Siemens, Magne- tom Impact, Erlangen, Almanya) ile yap›lm›şt›; T1 ve T2 ağ›rl›kl› SE sekans› ile aksiyel ve koronal imajlar elde edilmişti. Hastalar›n klinik bulgular›, klinik kay›tlar›n› tutan, hastalar› ameliyat eden ve izleyen klinik hekimi taraf›ndan gözden geçirildi. Radyolojik incelemeler ise iki radyolog taraf›ndan birlikte değerlendirildi ve uz- laşma ile sonuca var›ld›. Tümörler yerleşim yerlerine göre, santral ve- ya periferik olarak s›n›fland›r›ld›. Ana, lobar veya segmental bronşa yerleşen tümörler santral; bunlar›n distalinde kalanlar ise periferik ka- bul edildi (1). Bronş lümeniyle ilişkisine göre tümörler lümen içi, lü- men d›ş› veya k›smen lümen içi yerleşimli olarak nitelendi. Radyolojik incelemelerde ayr›ca, tümörlerin görülüp görülemediği, boyutu, şekli, kalsifikasyon ve nekroz gibi iç yap› özellikleri değerlendirildi. Atelek- tazi, mukus t›kaç›, postobstrüktif pnömoni, hava hapsi gibi tümöre eş- lik eden diğer bulgular kaydedildi. Lenfadenomegali varl›ğ›, mediasten ve göğüs duvar› invazyonu araşt›r›ld›. Hastalar›n patolojik materyalle- ri bir patolog taraf›ndan yeniden gözden geçirildi. AMAÇ
GEREÇ VE YÖNTEM Histopatolojik olarak bronfliyal karsinoid tümör tan›s› konan dokuzu kad›n befli erkek 14 hastan›n, klinik, radyolojik ve patolojik bulgular› retrospektif olarak de¤erlendirildi. Hastalar›n hepsinin iki yönlü gö¤üs röntgenogram›, 11'inin bilgisayarl› tomografi (BT) ve ikisinin manyetik rezonans görüntüleme (MRG) tetkiki vard›. BULGULAR
Hastalar›n dokuzunda tipik, beflinde atipik karsinoid tümör mevcuttu. Tipik karsinoidli hastalar›n yafl ortala- mas› 36, atipik karsinoidli hastalar›n ise 49’du. Hepsi ortalama 28 ay süren solunum sistemi yak›nmalar› ile baflvurmufltu. En s›k görülen semptomlar öksürük, ne- fes darl›¤›, gö¤üs a¤r›s› ve hemoptiziydi. Atipik karsi- noid tümörlü ve karaci¤ere metastaz› bulunan bir has- tada ayr›ca karsinoid sendrom bulgular› vard›. Tümör- lerin hepsi santral yerleflimliydi. Gö¤üs röntgenogram- lar›nda tümörün kendisi hastalar›n sadece %29’unda görülebildi; di¤er hastalarda atelektazi, pnömoni ve mukus t›kac› gibi ek bulgular lezyonu gizliyordu. BT in- celemesi yap›lan 11 hastan›n tümünde tümör saptana- bildi ve dördünde gö¤üs röntgenogram›nda görülme- yen intratümöral kalsifikasyon odaklar› izlendi. Radyo- lojik olarak genellikle tümörlerin kenar› keskin ve düz- gündü. Tipik karsinoidlerin ortalama boyutu 2, atipik karsinoidlerin ise 3.4 cm idi. Karsinoid tümörlerin %93’ü (13/14) lümen içine büyüme gösteriyordu. Tipik karsinoidli hiçbir hastada mediastene invazyon veya uzak metastaz saptanmad›; atipik karsinoidli befl has- tan›n üçünde ise metastaz mevcuttu. SONUÇ
Bronfl lumeni içine yerleflmifl, s›n›r› çevre parankimden net olarak ay›rtedilebilen, düzgün kenarl› akci¤er kitle- lerinde, karsinoid tümör öncelikli olarak akla gelmeli- dir. Karsinoid tümörlerin gö¤üs röntgenogramlar›nda saptanmas› güçtür. BT ise karsinoid tümörün saptan- mas›nda, özelliklerinin ve bronflla iliflkisinin belirlen- mesinde duyarl› bir yöntemdir. Bronfliyal karsinoid tümörler: klinik ve radyolojik bulgular Zeynep Yaz›c›, U¤ur Topal, Cengiz Gebitekin, fiahsene Tolunay, Ercan Tuncel Z. Yaz›c› ( E ), U. Topal, E. Tuncel Uluda¤ Üniversitesi Radyoloji Anabilim Dal›, 16059 Bursa C. Gebitekin Uluda¤ Üniversitesi Gö¤üs Kalp ve Damar Cerrahisi Anabilim Dal›, 16059 Bursa fi. Tolunay Uluda¤ Üniversitesi Patoloji Anabilim Dal›, 16059 Bursa 17. Türk Radyoloji Kongresi’nde (27-30 Ekim 2000, ‹stanbul) poster olarak sunulmufltur. Gelifli: 19.01.2001 / Kabulü: 03.05.2001 A R A fi T I R M A Y A Z I S I 3 36 60 0 q E y l ü l 2 0 0 1 Bulgular Hastalar›n beşi erkek, dokuzu ka- d›nd› ve yaşlar› 20 ile 60 (ortala- ma±standart sapma: 41±10) aras›nda değişiyordu (Tablo 1). Histopatolojik incelemeye göre karsinoid tümör 9 hastada tipik, 5 hastada atipikti. Siga- ra içme öyküsü yaln›zca iki atipik ve bir tipik karsinoid olgusunda vard›. Hastalar›n tümü süresi bir ay ile 10 y›l aras›nda değişen (ortalama: 28 ay) öksürük, nefes darl›ğ›, göğüs ağr›s› ve hemoptizi gibi solunum sistemi yak›n- malar› ile başvurmuştu. Bir hastada ayr›ca ani s›cakl›k basmas›, k›zarma ve hipertansiyon gibi karsinoid send- rom bulgular› vard›. Atipik karsinoid tan›s› alan bu hastan›n idrar›nda, 5- hidroksiindolasetik asit araşt›r›lma- m›şt›; ancak radyolojik incelemelerin- de karaciğerinde metastaz olarak de- ğerlendirilen çok say›da nodül saptan- m›şt›. Karaciğerinde birden çok nodül saptanan başka bir atipik karsinoid tü- mörlü olguda ise, karsinoid sendrom bulgular› yoktu. Ateş ve halsizlik şi- kayeti bulunan üç hastada pnömoni mevcuttu. Hastalar›n tümünde tümör santral yerleşimliydi. Atipik karsinoidlerin hepsi üst lob veya ana bronş seviye- sindeydi; tipik karsinoidler ise yerle- şim olarak belirli bir dağ›l›m göster- miyordu; atipik tümörlerin ikisi, tipik- lerin de beşi sol akciğerde saptand›. Hastalar›n yedisinde lezyon bronş lü- meni içinde, alt›s›nda k›smen lümen içinde ve birinde lümen d›ş›ndayd› (Resim 1-4). Lümen içinde olan tü- mörlerden birisi intratrakeal yerleşim- li tipik karsinoiddi. (Resim 5) Hastalar›n dördünde (%29) tümör göğüs röntgenogram›nda görülüyordu (Tablo 2) (Resim 6). Görülemeyen lezyonlardan birisi intratrakeal yerle- şimli oland›; diğerleri ise atelektazi ve/veya konsolidasyon ya da mukus t›kac›ndan ayr› olarak seçilemiyordu. Tipik karsinoidli iki, atipik karsino- idli bir hastan›n (bu hastan›n MRG in- celemesi vard›) BT'si yoktu. BT'si bu- lunan 11 hastan›n dokuzunda kitleler BT’de aç›kca görülmekteydi; k›smen lümen içi yerleşim gösteren iki lezyo- nun s›n›rlar› eşlik eden atelektazi ne- deniyle baz› kesimlerde net olarak gö- rülemiyordu, fakat lezyonlar seçilebi- liyordu (Tablo 3). BT'si ve MRG’si bulunmayan ve göğüs röntgenogra- m›nda da kitlesi görülemeyen tipik karsinoidli iki hastan›n, cerrahi spes- menlerden yap›lan incelemede, biri lümen içi diğeri k›smen lümen içi yer- leşim gösteren, 2 cm ve daha küçük boyutta tümörleri olduğu saptand›. MRG’si bulunan iki hastan›n atipik karsinoidi vard›. Birisi lümen içine, diğeri lümen d›ş›na yerleşim gösteren bu lezyonlar, T1 ağ›rl›kl› görüntüler- de kas ile izointensti. T2 ağ›rl›kl› gö- rüntülerde ise kasa k›yasla intensitele- ri daha yüksekti (Resim 3). Lezyon- lardan birisinde BT ile saptanan kalsi- fikasyonlar, MRG ile gösterilemedi. Resim 1. Tipik karsinoid. Öksürük ve gö¤üs a¤r›s› flikayeti ile baflvuran 40 yafl›ndaki erkek hastan›n BT kesitinde, sol alt lob bronflunda kenar› düzgün, yuvarlak endolüminal kitle (><) görülüyor. Kitlenin lümende yapt›¤› obstrüksiyona ba¤l› olarak alt lobda atelektazi ve pnömonik konsolidasyon oluflmufl. Resim 2. Atipik karsinoid. Hemoptizi ve nefes darl›¤› flikayeti ile baflvuran 37 yafl›ndaki kad›n hastan›n BT kesitinde, sol üst lob bronflu lingular segmenti seviyesinde, k›smen lümen içi yerleflim gösteren ve kalsifikasyon odaklar› içeren kitleyle birlikte lingular atelektazi görülüyor. Tablo 1. Karsinoid tümörlerin klinik özellikleri Klinik özellikler Tipik karsinoid (n=9) Atipik karsinoid (n=5) Ortalama yafl 36±8 49±8
Kad›n/Erkek 4/5
5/0 Sigara öyküsü 1 2
- 1 Hemoptizi 1 3 Öksürük 6 4 Nefes darl›¤› 2 4 Gö¤üs a¤r›s› 4 1 Balgam ç›karma 2 - H›r›lt›l› solunum - 1 Atefl, halsizlik 3 -
T a n › s a l v e G i r i fl i m s e l R a d y o l o j i q
Radyolojik olarak gösterilebilen tü- mörlerin hepsinin kenar› keskindi ve biri hariç hepsinin kenar› düzgündü; onda da lobulasyon görülmekteydi. Tümörlerin boyutu 0.5 ile 4.2 cm ara- s›nda değişiyordu (ortalama±standart sapma: 2.5±1.3 cm). Tipik tümörlerde ortalama boyut 2±1.2, atipiklerde ise 3.4±0.9 cm’di. Tümörlerin 13’ü (%93) lümen içinde veya k›smen lü- men içinde büyüme gösteriyordu; sa- dece bir lezyon lümen d›ş›nda yerle- şimliydi. Lezyonlar›n hiç birisinde nekroz saptanmad›. BT'si bulunan ol- gular›n 4'ünde (%28.5), tümör içinde göğüs röntgenogram›nda görülmeyen noktasal tarzda kalsifikasyon odaklar› izlendi; histopatolojik incelemede de sadece bu dört lezyonda kalsifikasyon saptand›. Kalsifikasyon üç lezyonda santral, birinde periferik yerleşimliy- di. Bu tümörlerin boyutu 3.5 ile 4.2 cm (ortalama ± standart sapma: 3.9±0.3 cm) aras›ndayd›; kalsifikas- yon içermeyen tümörlerde ise ortala- ma boyut 1.9±1 cm’di. Mediastinal lenfadenomegali sapta- nan tipik karsinoidli hastalarda antibi- yotik tedavisiyle lenfadenomegaliler gerilemiş, atipik karsinoidli olguda ise gerileme olmam›şt›; bu olguda patolo- jik incelemede lenf noduna metastaz olduğu görüldü. Bir atipik karsinoidli hastada hem BT hem de MRG’sinde komşu mediastinal alana invazyon saptand› (Resim 3). Sekiz hastaya lobektomi, iki hasta- ya pnömonektomi ve dört hastaya tü- mör rezeksiyonu uygulanm›şt›. Medi- asten invazyonu ve karaciğer metasta- z› olan atipik karsinoid tümörlü üç hastaya ayr›ca kemoterapi verilmişti. Hastalar ortalama 36 ay (7-65 ay) bo- yunca takip edildi. Tipik karsinoidi olan olgularda tam iyileşme sağland› ve takip süresi içinde nüks saptanma- d›. Beş atipik karsinoidli hastan›n iki- si takip d›ş› kald›. Karaciğere metasta- z› olan ve takip edilebilen bir olgu te- daviye rağmen terminal döneme girdi. Diğer iki hastan›n ise 36.ve 55. aylar- da yap›lan son muayenelerinde genel durumlar› iyiydi; bunlardan birisi me- diastene invazyonu olan hastayd›. Resim 3. Atipik karsinoid. Nefes darl›¤› ve s›rt a¤r›s› flikayeti ile baflvuran 60 yafl›ndaki kad›n hastan›n A. BT kesitinde sa¤ üst lobda ekstralüminal yerleflimli, hafif düzensiz kenarl›, mediastene invazyon gösteren kitle izleniyor. B. T1 a¤›rl›kl› MRG kesitinde lezyonun kas ile izointens oldu¤u, C. T2 a¤›rl›kl› MRG kesitinde de kasa k›yasla intensitesinin yüksek oldu¤u görülüyor.
Kitlenin görülmesi 3 1
- - Atelektazi/pnömoni 6 3 Mukus t›kac› 1 - Hava hapsi 1 1 Lenfadenomegali 1 1
362 q E y l ü l 2 0 0 1 Tart›flma Tüm akciğer tümörlerinin %1-2'sini oluşturan karsinoid tümörler önceleri, yanl›ş bir tan›mlama ile 'bronşiyal adenom' olarak bilinmekteydi (1,3). Fakat bu tümörler, adenomlar gibi glandüler hücrelerden köken almazlar ve benign özellik göstermezler; küçük hücreli karsinom gibi bronş epitelinde yer alan ve nöroendokrin özellik gös- teren Kulchitsky hücrelerinden köken al›rlar (2,4). Histolojik olarak tipik ve atipik olmak üzere ikiye ayr›l›rlar. Atipik olanlar, daha fazla mitotik akti- vite, hücresel ve nükleer pleomorfizm gösterir (5,6). Histolojik özelliklerine göre tipik karsinoid ile küçük hücreli karsinom aras›nda yer alan atipik kar- sinoid tümörün, histolojik görünü- münde sergilediği çeşitlilik nedeniyle bu iki tümörden ay›rt edilmesi güçtür (7). Sitoloji veya ince iğne aspirasyon biyopsisi ile %50'ye varan oranda yanl›ş tan›ya gidildiği bildirilmektedir (7). Oysa tedavi ve prognozlar› farkl› olan bu tümörlerin cerrahi öncesi ay›rt edilmeleri önemlidir. Karsinoid tü- mörlerin klinik ve radyolojik özellik- leri ay›r›c› tan›da yard›mc› olabilir. Tipik karsinoidin literatürde bildiri- len ortalama görülme yaş› 45.5’tir; atipik karsinoidin ortalama görülme yaş› ise küçük hücreli akciğer karsino- mu ile hemen hemen ayn›d›r ve tipik karsinoidden bir dekad daha büyüktür (1,4,7). Bizim tipik karsinoidli olgula- r›m›z›n yaş ortalamas› 36, atipik kar- sinoidli olgular›n ise 49’du. Bu değer- ler literatürde bildirilen değerlere göre küçüktür, fakat her iki tümör aras›nda bir dekadl›k bir fark bizim serimizde de korunmaktad›r. Atipik karsinoidin yaş konusunda küçük hücreli karsino- ma gösterdiği benzerlik, etyolojide si- garan›n rol oynayabileceğini düşün- dürmüştür (4). Ancak, değişik çal›ş- malarda sigaran›n kesin bir predispo- zan faktör olduğu konusunda çelişkili sonuçlar mevcuttur (2,7,8). Bizim se- rimizde ise tipik karsinoidli 9 olgunun birinde, atipik karsinoidli 5 olgunun ise ikisinde sigara içme öyküsü vard›. Karsinoid tümörlerde erkek/kad›n oran›, akciğerin diğer pek çok primer malign tümörüne k›yasla düşüktür. Hatta geniş bir literatür taramas›nda bu oran 0.9:1 olarak tespit edilmiştir (1). Bizim hasta grubumuzda da ka- d›nlar çoğunluğu oluşturmaktayd› (%68).
Karsinoid tümörler yerleşim yerine göre klinik bulgu oluşturur. Santral yerleşimli tümörler, bronşu k›smen veya tamamen t›kayarak atelektaziye, enflamasyona ve mukus t›kac›na yol açabilir (1,9). Bu nedenle olgular ge- nellikle semptomatiktir. Öksürük, dispne, göğüs ağr›s› ve hemoptizi gi- bi yak›nmalar s›k görülür (1,10).
kitle ve B. Distalinde mukus t›kaç› ile birlikte hava hapsi izleniyor. Resim 5. Tipik karsinoid. Nefes darl›¤› flikayeti ile baflvuran 36 yafl›ndaki kad›n hastan›n BT kesitinde, trakea lümeni içine yerleflim gösteren kitle izleniyor. A B T a n › s a l v e G i r i fl i m s e l R a d y o l o j i q
Semptomlar uzun süreden beri devam ediyor olabilir. Periferik yerleşimli tü- mörler ise genellikle semptomsuz sey- reder ve rastlant›sal olarak saptan›r (1,8). Bizim serimizde de hastalar›n hepsi semptomatikti ve hepsinde tü- mör santral yerleşimliydi. Karsinoid sendrom olgular›n %2- 7’sinde görülür ve genellikle karaci- ğere metastaz› olan hastalarda ortaya ç›kar (1,8,11). Karaciğere metastaz› olan iki atipik karsinoidli hastam›zdan sadece birisinde karsinoid sendrom bulgular› vard›. Bronşiyal karsinoid tümörler etkin bir biçimde vazoaktif hormon salg›lamazlar. Bu nedenle, karsinoid sendromun ortaya ç›kabil- mesi için toplam tümör hacminin be- lirli bir büyüklüğe erişmesi gerektiği düşünülebilir (8). Olgular›m›zdan hiçbirisinde saptan- mamakla birlikte, bronşiyal karsinoid- lerin Cushing sendromuna yol açabil- dikleri bilinmektedir ve bu tümörler ektopik adrenokortikotropik hormon salg›lanmas›n›n en s›k sebebidir (1). Bronşiyal karsinoidli olgular›n yakla- ş›k %2’sinde Cushing sendromu gö- rüldüğü bildirilmektedir (1). Bronşiyal karsinoid tümörler ana, lobar veya segmental bronşlar ile iliş- kiliyse santral; subsegmental veya da- ha distaldeki hava yollar› ile ilişkili ise periferik olarak s›n›fland›r›l›r. Bron- şiyal karsinoidlerin %65-97’si santral yerleşimlidir (4). Atipik karsinoidlerin periferde görülme insidans› daha yük- sektir (1,7). Tüm hastalarda tümörle- rin santral yerleşim gösterdiği seri- mizde, atipik karsinoidler tipiklerden farkl› olarak sadece üst lob ve ana bronş seviyesine lokalizeydi. Choplin ve arkadaşlar›n›n atipik karsinoidli 27 olguluk serilerinde de, atipik tümörün daha çok üst loblara yerleşim göster- diği bildirilmektedir (7). Santral karsi- noid tümörler çoğunlukla k›smen en- dolüminaldir ve tümörün parankim içindeki (bronş d›ş›) kesimi genellikle daha büyüktür (2). Serimizde ise tipik karsinoid tümörlerin daha çok lümen içinde büyüdüğünü, atipik karsinoid- lerin ise daha çok lümen d›ş›na büyü- meye eğilim gösterdiğini saptad›k. Karsinoid tümörler genellikle yu- varlak veya oval şekillidir (1). Atipik karsinoidler tipik olanlardan s›kl›kla daha büyüktür. McCaughan ve arka- daşlar›n›n 124 olguluk serisinde, ati- pik karsinoidlerin ortalama boyutu 3.6, tipik karsinoidlerinki ise 2.3 cm olarak bildirilmektedir (8). Ayr›ca, boyutu 3 cm’den büyük olan lezyon- larda nüks oran›n›n da artt›ğ›n› sapta- m›şlard›r (8). Bizim olgular›m›zda da atipik karsinoidlerin ortalama boyutu 3.4, tipik karsinoidlerinki ise 2 cm’di. Göğüs röntgenogram› ile olgular›- m›z›n sadece %29’unda lezyon görü- lebildi. Tümörün distalinde gelişen atelektazi, obstrüktif pnömoni, mukus t›kac› gibi durumlar radyolojik görü- nüme hakim olup santral lezyonu giz- leyebilir; bu durumda özellikle göğüs röntgenogramlar›nda lezyonu sapta- mak güçtür. BT ise hem lezyonun gösterilmesinde hem de anatomik lo- kalizasyonunun belirlenmesinde üs- tündür (12,13). Karsinoidler zengin vasküler stro- Tablo 3. Karsinoid tümörlerin bilgisayarl› tomografi (BT) bulgular› BT bulgular› Tipik karsinoid (n=7) Atipik karsinoid (n=4) Lümen içi yerleflim 5 0
- 1 K›smen lümen içi yerleflim 2 3 Kalsifikasyon 2 2 Atelektazi/pnömoni 4 3 Mukus t›kac› 1 - Hava hapsi 1 1 Lenfadenomegali 3 1 Mediastene invazyon - 1
sol ana bronfl lümeni içinde kitle (><) ay›rt edilebliyor. B. BT kesitinde de sol ana bronfltan üst lob bronfluna do¤ru uzanan, kenar› lobülasyon gösteren kitle görülüyor. Üst lobda atelektazi ve pnömonik konsolidasyona ba¤l› dansite art›fl› mevcut. A B 364 q E y l ü l 2 0 0 1 BRONCHIAL CARCINOIDS: CLINICAL AND RADIOLOGIC FINDINGS PURPOSE: To investigate the clinical and radiologic features of bronchial carcinoids, which can be useful for differentiating them from other lung tumors. MATERIALS AND METHODS: Clinical, radiologic, and pathologic findings of 14 pati- ents (nine women, five men) with a histologically proved bronchial carcinoid tumor (nine typical, five atypical) were evaluated, retrospectively. In all patients, two view chest roentgenograms were available. Eleven of the patients had computed tomog- raphy (CT) examinations and two had magnetic resonance (MR) imaging. RESULTS: The mean age of the patients with typical and atypical carcinoids were 36 and 49 years, respectively. All patients had a history of pulmonary symptoms lasting for on average of 28 months. Cough, shortness of breath, chest pain, and hemopty- sis were the most frequently seen symptoms. One case of atypical carcinoid with he- patic metastasis also had the manifestations of the carcinoid syndrome. All tumors were located centrally. Chest roentgenograms showed the lesion in only 29% of the patients. In the others, the central lesion was obscured by the surrounding atelecta- sis, pneumonia, and mucoid impaction. CT demonstrated the tumors in all of the 11 patients and detected calcification in four of them, which was not evident on radi- ographs of the chest. Radiographically, carcinoids were usually well circumscribed masses with smooth contours. The average sizes of typical and atypical carcinoids were 2 cm and 3.4 cm, respectively. Thirteen (93%) of the 14 tumors exhibited comp- lete or partial endoluminal growth. Mediastinal invasion and distant metastases we- re present in three of the patients with atypical carcinoids, but not in those with typical carcinoids. CONCLUSION: In the presence of an endobronchial tumor with a well-defined and smooth margin, the diagnosis of bronchial carcinoid must be taken into considerati- on. It is difficult to detect carcinoids with chest roentgenograms. CT is a sensitive imaging method to detect and characterize the lesions. TURK J DIAGN INTERVENT RADIOL 2001; 7:359-365 maya sahiptir. Bu nedenle, kontrastl› tetkiklerde yoğun ve homojen olarak boyanabilirler (1,14). Çal›şmam›z ret- rospektif bir çal›şma olduğu ve rutin uygulamada her zaman kontrast mad- de kullan›lmad›ğ› için, hasta grubu- muzda boyanma özelliklerini değer- lendiremedik. Bronşiyal karsinoid tümörlerde kal- sifikasyon bulunabilir. İki çal›şmada bildirilen oranlar %26 ve 33’tür (15,16). Bu iki çal›şman›n sonuçlar› birleştirildiğinde periferal tümörlerde kalsifikasyon bulunma oran› %10 iken, santral tümörlerde %43’tür. Kal- sifikasyon, boyutu büyük olan tümör- lerde daha çok görülür (16). Hasta grubumuzda, ortalama tümör boyutu kalsifikasyon içeren tümörlerde yakla- ş›k 4 cm’ken, kalsifikasyon içermeyen tümörlerde yaklaş›k 2 cm’di. Kalsifi- kasyon lezyonlar›n %28’inde vard› ve sadece BT ile saptanabildi. Zwiebel ve arkadaşlar›n›n çal›şmas›nda da BT ile 31 hastadan sekizinde, göğüs röntge- nogram›yla ise sadece birinde kalsifi- kasyonun saptanabildiği bildirilmek- tedir (16). Atipik karsinoidde daha s›k görül- mekle birlikte, her iki tip karsinoid tü- mör bölgesel lenf nodlar›na metastaz yapabilir. Ancak lenf nodlar›, tümörün distalinde oluşan, tekrarlayan veya kronikleşen enfenksiyon nedeniyle de büyüyebilir (1). Lenfadenomegalilerin gösterilmesinde göğüs röntgenogram- lar› genellikle yetersiz kalmaktad›r; BT’yle ise lenfadenomegaliler kolay- l›kla saptan›r, fakat lenf nodu büyü- mesinin enflamasyona m› yoksa me- tastaza m› bağl› olduğunu söylemek güçtür. Nöroendokrin tümörü olduğu bilinen bir hastada, tekrarlayan pnö- moni öyküsü yokken, hilar veya medi- astinal lenfadenomegali varl›ğ›n›n ati- pik karsinoid, daha yayg›n lenf nodu tutulumunun da küçük hücreli karsi- nom tan›s›n› desteklediği bildirilmek- tedir (2). Atipik karsinoid daha sald›rgan se- yirlidir ve daha s›k uzak metastaza yol açar (1). Atipik karsinoidli beş hasta- m›zdan ikisinde karaciğere metastaz mevcuttu ve birinde de mediastene in- vazyon vard›. Tipik karsinoidli hasta- lar›n hiçbirisinde yerel tutulum veya uzak metastaz saptanmad›. Bronşiyal karsinoidlerin kesin teda- visi, kitlenin eksizyonudur. Yerel no- dal tutulum, cerrahi tedaviyi engelle- mez (1). Atipik karsinoidlerde cerrahi tedaviye ek olarak kemoterapi ve rad- yoterapi uygulanabilir. Tipik karsino- idlerde prognoz iyidir. McCaughan ve arkadaşlar›n›n serisinde, tipik karsino- idli hastalarda 5 ve 10 y›ll›k sağkal›m oranlar› s›ras›yla %100 ve %87, atipik karsinoidli hastalarda %69 ve %52 olarak bildirilmektedir (8). Bizim has- ta grubumuzda ortalama 36 ayl›k iz- lem s›ras›nda, tipik karsinoidli hiçbir hastada nüks olmad›; atipik karsinoid- li bir hasta ise terminal döneme girdi, takip edilebilen atipik karsinoidli iki hastada da nüks saptanmad›. Sonuç olarak, bronş lümeni içine yerleşmiş, s›n›r› çevre parankimden net olarak ay›rt edilebilen, düzgün ke- narl›, yuvarlak veya oval akciğer kit- lelerinde karsinoid tümör öncelikli olarak akla gelmelidir. Mediastene in- vazyon ve uzak metastaz daha çok ati- pik karsinoidde görülmektedir. Bron- şu t›kayarak çevre akciğer paranki- minde atelektazi veya konsolidasyon oluşturmalar› karsinoid tümörlerin gö- ğüs röntgenogramlar›nda saptanmas›- n› güçleştirmektedir. BT ise, karsinoid tümörün saptanmas›nda, özelliklerinin ve bronşla ilişkisinin belirlenmesinde daha duyarl› bir yöntemdir. T a n › s a l v e G i r i fl i m s e l R a d y o l o j i q
Kaynaklar 1. Rosado de Christenson M, Abbott GF, Ki- rejczyk WM, Galvin JR, Travis WD. Tho- racic carcinoids: radiologic-pathologic correlation. RadioGraphics 1999; 19:707- 736.
2. Forster BB, Müller NL, Miller RR, Nelems B, Evans KG. Neuroendocrine carcinomas of the lung: clinical, radiologic, and patho- logic correlation. Radiology 1989; 170:441-445. 3. Naidich DP, McCauley DI, Siegelmann SS. Computed tomography of bronchial adenomas. J Comput Assist Tomogr 1982; 6:725-732. 4. Grote TH, Macon WR, Davis B, Greco FA, Johnson DH. Atypical carcinoid of the lung. A distinct clinicopathologic entity. Chest 1988; 93:370-375. 5. Paladugu RR, Benfield JR, Pak HY, Ross RK, Teplitz RL. Bronchopulmonary Kulc- hitzky cell carcinomas: a new clas- sification scheme for typical and atypical carcinoids. Cancer 1985; 55:1303-1311. 6. Nessi R, Ricci PB, Ricci SB, et al. Bronc- hial carcinoid tumors: Radiologic obser- vations in 49 cases. J Thorac Imaging 1991; 6:47-53. 7. Choplin RH, Kawamoto EH, Dyer RB, Geisinger KR, Mills SE, Pope TL. Aty- pical carcinoid of the lung: radiographic features. AJR 1986; 146:665-668. 8. McCaughan BC, Martini N, Bains MS. Bronchial carcinoids. Review of 124 cases. J Thorac Cardiovasc Surg 1985; 89:8-17. 9. Pugatch RD, Gale ME. Obscure pul- monary masses: bronchial impaction revealed by CT. AJR 1983; 141:909-914. 10. Hurt R, Bates M. Carcinoid tumors of the bronchus: a 33 year experience. Thorax 1984; 39:617-623. 11. Ricci C, Patrassi N, Massa R, Mineo C, Benedetti-Valentini F Jr. Carcinoid syndrome in bronchial adenoma. Am J Surg 1973; 126:671-677. 12. Mayr B, Ingrisch H, Haussinger K, Huber RM, Sunder-Plassmann L. Tumors of bronchi: role of evaluation with CT. Radiology 1989; 172:647-652. 13. Naidich DP, Lee JJ, Garay SM, et al. Com- parison of CT and fiberoptic bronchoscopy in the evaluation of bronchial disease. AJR 1987; 148:1-7. 14. Naidich DP, Müller NL, Zerhouni EA, et al. Computed tomography and magnetic resonance of the thorax. Philadelphia: Lip- pincott-Raven Publishers, 1999; 291-341. 15. Magid D, Siegelman SS, Eggleston JC, Fishman EK, Zerhouni EA. Pulmonary carcinoid tumors: CT assessment. J Com- put Assist Tomogr 1989; 13:244-247. 16. Zwiebel BR, Austin JH, Grimes MM. Bronchial carcinoid tumors: assessment with CT of location and intratumoral cal- cification in 31 patients. Radiology 1991; 179:483-486. Yüklə 112,2 Kb. Dostları ilə paylaş:
|