14
BP Azərbaycanda Davamlı inkişaf haqqında hesabat 2010
Ümumi neft debiti (gündə barel neft ekvivalenti)
Neft debiti (gündə barel)
Qaz debiti (gündə barel neft ekvivalenti)
20 000
40 000
60 000
80 000
Avstraliya (a)
65 972
Avstraliya (b)
61 747
Meksika körfəzi (a)
52 683
Avstraliya (c)
47 937
Trinidad (a)
38 412
Meksika körfəzi (b)
38 126
Meksika körfəzi (c)
35 225
Avstraliya (d)
35 197
Avstraliya (e)
35 004
Qərbi Azəri (a)
33 729
Avstraliya (f)
33 469
Avstraliya (g)
32 209
Trinidad (b)
31 675
İndoneziya (a)
31 207
İndoneziya (b)
30 674
Trinidad (c)
30 509
Şahdəniz
30 378
İndoneziya (c)
30 285
Mərkəzi Azəri (a)
30 237
Qərbi Azəri (b)
30 126
İndoneziya (d)
29 808
Şərqi Azəri
29 793
Mərkəzi Azəri (b)
28 997
Mərkəzi Azəri (c)
28 529
Mərkəzi Azəri (d)
28 370
BP-nin 25 ən məhsuldar karbohidrogen hasilatı quyusu, 2010
a
a
Avstraliyadakı yataqların əməliyyatçısı tərəfdaşlardır (qalanlarının əməliyyatçısı BP-dir).
Geoloji-kəşfiyyat işləri
7 oktyabr 2010-cu ildə BP və Azərbaycan
Dövlət Neft Şirkəti (ARDNŞ) arasında Xəzər
dənizinin Azərbaycan sektorundakı Şəfəq-
Asiman strukturunun birgə kəşfiyyatı və
işlənməsi üçün yeni bir hasilatın pay bölgüsü
sazişi (HPBS) imzalandı. Bu HPBS-yə əsasən
BP şirkəti əməliyyatçı olmaqla müqavilədə
50% paya, ARDNŞ isə qalan 50% paya
malikdir.
Şəfəq-Asiman bloku Bakıdan təxminən 125
kilometr (78 mil) cənub-şərqdə yerləşir və
təxminən 1 100 kvadrat kilometr ərazini əhatə
edir. Bu dəniz blokunda indiyədək heç bir
geoloji-kəşfiyyat işi aparılmayıb. Suyun dərinliyi
650-800 metr arasındadır. Rezervuarın dərinliyi
təxminən 7 000 metrdir.
İl ərzində Alov, Araz və Şərq müqavilə
sahələrində texniki qiymətləndirmə işləri
davam etdirildi. Alov üzrə tərəfdaşlar müvafiq
Xəzəryanı dövlətlər dənizin bölüşdürülməsi
üzrə razılığa gəlməyincə Alov kontrakt
sahəsində iş aparmağı planlaşdırmırlar.
Əməkdaşlarımız Dərinsulu
Günəşli platformasında
BP-nin Azərbaycanda fəaliyyəti
BP Azərbaycanda Davamlı inkişaf haqqında hesabat 2010
15
Kompleks Təchizat və Ticarət
BP AGT öz payına düşən xam nefti BP-nin
dünyada ən böyük enerji satıcılarından biri olan
Londondakı Kompleks Təchizat və Ticarət
qrupu vasitəsilə bazara çıxarır.
a
BTC – Bakı-Tbilisi-Ceyhan; CQBK – Cənubi Qafqaz boru kəməri; ŞİBK – Şimal ixrac boru kəməri.
b
KSVP – kompressor və suyun vurulması platforması.
BTC, CQBK, ŞİBK, dəmir yolu
a
Səngəçal terminalı
Şahdəniz (ŞD)
Mərhələ 1
Dərinsulu
Günəşli (DərSG)
Çıraq
Qərbi
Azəri
Mərkəzi
Azəri/KSVP
b
Şərqi
Azəri
Hazırda
BTC, CQBK, ŞİBK, dəmir yolu
Səngəçal terminalı
DərSG
Çıraq
Çıraq
neft layihəsi
Qərbi
Azəri
Mərkəzi
Azəri /KSVP
Şərqi
Azəri
ŞD Mərhələ 1
ŞD Mərhələ 2
Gələcəkdə
Kollektora işıq sürəti ilə nəzarət
Kollektor strukturunun hansı layının hansı
həcmdə və növdə maye hasil etməsini yaxşı
başa düşmək neft hasilatını maksimuma
çatdırmaq üçün olduqca mühüm əhəmiyyət
kəsb edir. AÇG yatağında əsas çətinlik bu
məlumatı hasilatda baha başa gələn
dayandırmalar və quyuya müdaxilələr olmadan
əldə etməkdir.
Paylanmış temperatur sensoru (PTS) bu
çətinliyin öhdəsindən gələ biləcək
texnologiyadır. PTS quyu tamamlanmasının
uzunluğu boyunca kiçik diametrli nəzarət
xətlərinin bərkidilməsini tələb edir. Bundan sonra
“tük nazikliyində” optik lif nəzarət xəttinə
yeridilir. Lif boyu aşağıya göndərilmiş pulsasiya
edən lazer işığının əks olunmuş şüalarını təhlil
etməklə lif boyunca temperatur göstəricilərini
təyin etmək olur. Hasilat quyularında
termodinamik xüsusiyyətləri bilərək,
temperaturun statik şərtlərdən sapmalarını
müşahidə etməklə, quyu lüləsi mayelərini (neft,
qaz, su) və onların kollektor layları boyunca axıb
gəlmə şəklini müəyyən etmək olur.
Xəzərdə açıq quyu lüləsinin
tamamlanmasında qum axınının qarşısını almaq
üçün istifadə etdiyimiz PTS optik lif texnologiyası
BP-nin dəstəyi ilə ilk dəfə “Schlumberger”
şirkəti tərəfindən işlənib hazırlanmışdır. Bu
texnologiya 2005-ci ildə AÇG yatağında tətbiq
edildi. O vaxtdan bəri istifadə metodları və
avadanlığın konstruksiyasında edilmiş
təkmilləşdirmələr nəticəsində sənayedə ilk belə
quraşdırma da daxil olmaqla AÇG quyularında 17
uğurlu quraşdırma aparılmışdır.
Tamamlama mühəndisliyi üzrə menecer
Brayn Edment deyir:“Gözlənilir ki, AÇG yatağının
istismar dövrü ərzində PTS-dən istifadə neft
hasilatının əhəmiyyətli dərəcədə artması ilə
nəticələnəcək. Bundan başqa, lazımi
məlumatları qazma qurğuları və quyuya
müdaxilələr olmadan əldə etmək imkanı
verdiyinə görə, PTS texnologiyası insanlar və
qurğularla bağlı riskləri aradan qaldırır.”
Azərbaycanda BP-nin istehsal etdiyi
sürtgü yağları
BP-nin Azərbaycandakı bütün layihələri üçün
BP və “Castrol” markalı sürtgü yağlarını
“Petrochem” qrupu təchiz edır. 2010-cu ildə
təxminən 1,75 milyon litr sürtgü yağı BP və
onun Azərbaycandakı podratçılarına
çatdırılmışdır. Azərbaycanın neft yataqlarında
xidmət göstərən əksər podratçılar “BP/
Castrol” sürtgü yağları ilə təchiz edilir.
BP-nin Azərbaycanda fəaliyyəti