2. С++ dilinida artma ve ya azalma emeliyyatları Artma və azalma əməliyyatları

2. С++ dilinida artma ve ya azalma emeliyyatları

Artma və azalma əməliyyatları

C dilində dəyişənlərin artma və azalmasını ifadə etmək üçün uyğun olaraq 2 cür əməliyyatdan:”++” və “--” istifadə olunur.        

++ əməliyyatı operanda 1 vahid əlavə edir,-- əməliyyatı isə 1 vahid operanddan çıxır.Bu əməliyyatlar operanddan ya sonra,ya da ki əvvəl gələ bilər.Bu əməliyyatlar ifadələrdə müxtəlif cür kompilyasiya olunur: ++n yazılışında artım n dəyişəninin istifadəsinə qədər baş verir,lakin n++ -də isə artım n-in istifadəsindən sonra baş verir.Əgər n dəyişəninin qiyməti 5-ə bərabərdirsə,onda m=++n ifadəsindəki m dəyişəni 6-ya bərabər olacaq,m=n++ ifadəsində isə m dəyişəni 5-ə bərabərdir.Hər iki halda n dəyişəni 6-ya bərabər olacaq.Amma 1-ci halda operatorların ardıcıllığı belə olacaq:n=n+1;m=n;2-ci halda isə: m=n;n=n+1; kimi olacaq.

Göründüyü kimi hər iki əməliyyat analoji olaraq yetirilir və hər iki əməliyyat ilkin + və - əməliyyatlarından sonra yerinə yetilir

Aşağıdakı misala baxaq.

     

/*Öz rəqəmlərinin cəminə bölünən ikirəqəmli tam ədədlərin təyin edilməsi */ #include main() { int a,b,k,s,c;     k=0;a=1;    while(a<=9) { b=0;      while(b<=9) { s=a+b; c=a*10+b; if(c%s==0) {   printf("%d",c); k++; } b++; } a++; printf("\n"); }    printf("всего: %d\n", k); }

3.РНР dilində dəyişənlər və verilənlərin tipləri
PHP dilində müxtəlif verilənləri emal etmək üçün dəyişənlərdən istifadə olunur.Dəyişənlər verilənlər üçün konteyner rolunu oynayır.Hər bir dəyişən müəyyən bir qiymətə malikdir.Məsələn,cari temperaturu ölçmək tələb olunur.Sabit ifadələrdən-konstantlardan istifadə zamanı uyğun kod aşağıdakı kimi olacaq:

echo "Bugünkü temperatur: ", 36;

?>

Dəyişənlərdən istifadə zamanı yuxarıdakı kod aşağıdakı kim olacaq:

echo "Bugünkü temperatur: ", $temperature;

?>

Dəyişənlər verilənlərin müəyyən identifikator-dəyişənin adı altında saxlanılması üçün nəzərdə tutulub.PHP-də dəyişənlər hökmən («$») işarəsi və hərf və ya altxət işarəsi ilə başlayır,daha sonra isə istənilən sayda hərf,rəqəm vəya altxət işarəsi gələ bilər.Dəyişənə müraciət isə skriptin istənilən yerində ola bilər.

Verilənlərin tipləri

PHP-də dəyişənlərin tipləri onların qiymətləri ilə müəyyən olunur və PHP-də verilənlərin aşağıda göstərilən 8 tipi var:

• boolean. Məntiqi tipdir,qiyməti isə ya TRUE ya da ki FALSE-dur.

• integer. Tam ədəd.

• float. Həqiqi ədəd.

• string. Istənilən uzunuluqlu yazı.

• array. Massiv

• object. Obyekt.

• resource. Resurs(məsələn,fayl).

• NULL Qiyməti NULL.

Verilənlərin tipləri dəyişənlərin yaradılması zamanı avtomatik olaraq təyin edilir.Məsələn,sətir tipli dəyişənlərin yaradılması aşağıdakı kimidir:

Svariable = "Salam!";

Həqiqi tipli dəyişənlərin yaradılması:

Svariable = 1.2345;

Məntiqi tipli dəyişənlərin yaradılması:

Svariable = TRUE;

Bu halda dəyişənlərin tipləri birmənalı təyin olunur.Çətinliklər müxtəlif tiplərin bir ifadədə birləşdirilməsi zamanı yaranır,məsələn,tam ədədlə sətirin birləşməsi.Aşağıdakı misallara baxaq:

Svariable = "О"; //"О" sətri

Svariable = Svariable + 2; // 2 tam ədədi

Svariable = Svariable +1.1; // $həqiqi ədəd 3.1

Svariable =2 + "8 apples"; // 10 tam ədədi

?>

Dəyişənlərin tiplərinin düzgün təyin edilməsi üçün onları tiplərini dəyişənlərin adlarının solunda mötərizə içərisində yazmaq lazımdır.Məsələn:

$int_variable = (integer) $variable;

$float_variable = (float) $variable;

$string_variable = (string) $variable;

6.Simvol verilənləri

Simvol verilənlər.C dilində simvollar apostrof içərisində yazılır.

Məsələn, char dog; dog='b';

Əgər apostrfolar qoyulmayıbsa,onda kompilyator tanınmayan b dəyişənin olduğunu ekrana çıxaracaq.C dilində char tipli dəyişənlər və ya konstantlar ancaq təkrəqəmli simvollar ola bilər.Simvol konstantlara misal olaraq: 'A', 'a', '7', '$'.

Xüsusi (idarəedici) simvol konstantları.

Yeni sətir (sətirin köçürülməsi)	'\n'
Üfüqi tabulyasiya	'\t'
Şaquli tabulyasiya	'\v'
Bir addım geri	'\b'
Geriyə nəsə	'\r'
Formatın köçürülməsi	'\f'
Geri çəpəki	'\\'
Apostrof	'\''
Dırnaqlar	'\"'
Sıfır simvol (heç nə)	'\0'

Istənilən simvol 3 dənə 8-lik rəqəmlə '\ddd' ifadə oluna bilər.Simvol konstantları int tipli verilən sayılır.

7.РНР dilində for operatorunun köməyi ilə dövrün təşkili

For dövrü müəyyən operatorların təkrar yerinə yetirilməsi üçün nəzərdə tutulur.Sintaksisi aşağıdakı kimidir:

for (ifadəl; ifadə2; ifadə3)

dövrün gövdəsi

İfadə 1-də müəyyən dəyişənə(dövrün sayğacına) ilkin qiymətin mənimsənilməsi yerinə yetirilir.Adətən dövrün sayğacı dövrün gövdəsindəki operatorların neçə dəfə yerinə yetirilməsini saymaq üçün istifadə edilir.ifadə 1 bir dəfə dövrdən əvvəl yerinə yetirilir.İfadə 2 dövrün təkrarlamasını şərtini verir,yəni dövr bu ifadə doğru olana qədər yerinə yetirilir.Şərt birinci dəfə dövrün gövdəsinin yerinə yetirilməsinə qədər yoxlanılır,əgər dövrün şərti əvvəldən səhv olarsa,onda dövr bir dəfə də olsun yerinə yetirilməyəcək.Şərt adətən dövrün sayğacının cari qiymətini yoxlamaq üçün istifadə olunur.İfadə 3 isə dövrün gövdəsindən sonra yerinə yetirilir.Bu ifadə adətən dövrün sayğacının dəyişdirilməsi üçün istifadə olunur.Aşağıdakı misala baxaq :

for ($counter = 0; $counter < 5; $counter++)

{

echo "Bu sətir 5 dəfə ekrana çıxarılacaq

";

?>

11.Mənimsəmə və ifadə əməliyyatları

Mənimsəmə operatoru:=

C dilində bərabərlik işarəsi (=) “bərabərdir” yox,”mənimsətmə ” mənasını verir.Bu əməliyyat soldan sağa aparılır.Məsələn,i=i+1 .Burada =-dən solda dəyişənin adı,sağda isə dəyişənin qiyməti yerləşir.Mənimsətmə əməliyyatı =işarəsi olan yerdə baş verir.

Konstantlara biz heç bir qiymət mənimsədə bilərik,çünki onlar özləri qiymətdirlər.Mənimsətmə əməliyyatında operand anlayışından da istifadə olunur.Operand-üzərində əməliyyat aparılan dəyişəndir.Aşağıdakı misala baxaq:
Void main( )

{

int l, m, n;

n=m=l=165;

printf("l m n\n");

printf("Birinci partiyanın cəmi %4d %8d %8d\n", l, m, n);

}

İfadəetmə operatorları

Bu operatorlar ən sadə operatorlardır.İfadəetmə operatorları ifadədən və “;” işarəsindən ibarətdir.Məsələn,
a = b*3+c;
cout << "go go go";
lseek(fd,0,2);

{ a=b+2; b++; }

Блок позволяет рассматривать несколько операторов как один. Область видимости имени, описанного в блоке, простирается до конца блока. Имя можно сделать невидимым с помощью описаний такого же имени во внутренних блоках.

12.РНР dilində variant əmri

PHP-də variant operatoru kimi switch operatorundan istifadə olunur.Bu operator switch açar sözü ilə başlayır,ondan sonra mötərizələr içərisində ifadələr yazılır.Case açar sözündən sonra isə qiymətlərin mümkün variantları sıralanır.Verilmiş ifadə ilə sıralanmış variantlar arasında uyğunluq olarsa həmin variantdan aşağıdakı break operatoruna kimi olan operatorlar yerinə yetiriləcək.Əgər case açar sözündən sonra verilmiş ifadə heç bir variant ilə uyğun olmasa,onda default sözündən sonrakı operatorlar yerinə yetiriləcək.Default ifadəsi olmaya da bilər.Belə olan halda heç bir operator yerinə yetirilməyəcək.Məsələn,

$temperature = 27;

switch ($temperature)

{

case 2 4: case28 case 32

case 2 5: case29 echo “hava istidir”

case 2 6: echo “ heleki yaxsi havadir “ break

echo "Приятная погода"; break; default

break; case30 echo tempratur

case 2 7: case 31 }

16.Əsas tiplər , əməllər və ifadələr

Verilənlərin əsas tipləri

Bəzi verilənlər proqram yerinə yetirilməzdən əvvəl təyin edilir və proqram icra olunan vaxtı dəyişməz qalır.Belə verilənlər konstantlar adlanır.Qiymətini dəyişə bilən və proqramın icrası zamanı qiymət mənimsədilə bilən verilənlər dəyişən adlanır.

C dilində 7 tipdən istifadə edilir və bunlar aşağıdakı açar sözləri ilə təyin edilir:

int

long

short

unsigned

char

float

double
Verilənlərin tipini müəyyən etmək üçün aşağıdakı yazılış doğrudur:

Dəyişən:=tip;

Tiplər yaddaşda yerləşdirmə qaydasına 2 yerə bölünür:

1)tam tipli:

Int

Short

Long

Signed

Unsigned

2)sürüşkən tipli:

Float

Double

Long double

Tam tiplərdə Char-ın ölçüsü 1 bayt yer tutur(256 simvol),int-2 bayt(-32768:32767),long-4 bayt(-2147483648:2147483647),unsigned-1 bayt (0..255)

Əsas əməliyyatlar

C dilində əsas əməliyyatlar:mənimsətmə,toplama,çıxma,vurma,bölmə.Onlar belə ifadə olunur:=,+,-,*,/. C dilində qüvvətə yüksəltmə əməliyyatı yoxdur.

Выражения

İfadələr əməliyyatlardan və operandlardan təşkil olunur.Operand- üzərində əməliyyat aparılan veriləndir.Ən sadə ifadə bir operanddan ibarətdir.Məsələn,
100

1904 +100

a*(c-d)

x=0

x=y++

x>3

17.Budaqlanma əmrləri. РНР dilində IF - ELSE əmrləri

If operatorunun sintaksisi aşağıdakı kimidir:

If (ifadə)

Dövrün govdəsi

Burada ifadənin qiyməti doğru və yanlış ola bilər.Dövrün gövdəsi isə ifadənin doğru olan qiymətində yerinə yetirilir.Əks halda yerinə yetirilmir.Məsələn,

$minutes = 4;

if ($minutes > 3)

{

echo "Ваше время истекло!
";

echo "Пожалуйста, положите трубку.";

$hang_up_now = TRUE;

}

?>

Əgər şərtin ödənilməsi halında bir şərt,əks halda isə başqa bir şərt ödənərsə,onda if operatoru else açar sözü ilə istifadə olunur.Sintaksisi aşağıdakı kimidir:

if (ifadə)

gövdə1

else

gövdə2

gövdə2 ifadənin yanlış olan halında yerinə yetirilir.Məsələn,

$temperature = 3 5;

if (($temperature >= 25) && ($temperature <= 30))

{

echo ("Температура комфортна");

}

else

{

echo ("Температура некомфортна");

}

21.С++ dilində seçim operatoru

Switch operatoru

Switch operatoru verilmiş variantları seçmək üçün istifadə olunur.Məsələn,

switch (ch)

{

case 'i': in = x;

cm = x*fac; break;

case 'c': in = x/fac;

cm = x;break;

default:

in = cm = 0;break;

}

Break operatoru switch operatorundan çıxmaq üçün istifadə olunur.Case variantınlarındakı verilənlər fərqli olmalıdırlar.Əgər verilmiş qiymət heç bir variantla tutmazsa onda default variantı yerinə yetirilir.Default variantı məcburi deyil.

22.РНР dilində while operatoru

Bu əmr ilkin şərtli (ön) dövr əmridir.Yazılış qaydası aşağıdakı kimidir:

While (şərt)

{

Ifadə;

}

Burada qoyulan şərt yerinə yetirilənə qədər {} -fiqurlu mötərizənin içərisində olan ifadə yerinə yetirilir.Yuxarıdakı misalda ifadə dövrün gövdəsini təsvir edir.Şərt isə gövdə yerinə yetirilməzdən əvvəl yoxlanılır.Əgər şərt doğru olmazsa ifadə bir dəfə də yerinə yetirilmir.Məsələn,

< ?php

$value = 1 ;

while ($value < 10)

{

echo "Значение $value = ", $value, "

";

$value * = 2 ;

}

?>

26.С++ dilində WHILE dövrü operatoru

Оператор WHILE

Bu əmrdən sonra şərt qoyulur.Bundan sonrakı ifadə isə şərtin doğru olan müddətdə yerinə yetirilir.Sintaksisi aşağıdakı kimidir: while(условие) {    оператор_1;    оператор_2;    ....     оператор } Aşağıdakı misala baxaq: #include main()   {     int N,S,Z;     S=0;     printf("ВВЕДИ N\n");     scanf("%d",&N)     while(N!=0) {    Z=N%10           N=N/10           S=S+Z; }     printf("СУММА ЦИФР=%d\n",S);   }

27.РНР dilində break operatoru

Break operatoru for, foreach, while, do. . .while və ya switch operatorlarından çıxmaq üçün istifadə olunur.Bu operator vasitəsilə istənilən dövrün yerinə yetirilməsini dayandırmaq olar.Məsələn,

If (isset($d_get[“d”]));

{

$d=$_get[“d”];

}

Else

{$d=0;}

Switch($d)

Case f;

Echo “I gun”;Break;

}

?>

31.С++ dilində goto operatoru

Goto operatoru proqramın istənilən yerindən başqa bir yerə keçməsini təmin edir.Keçiriləcək yeri göstərmək lazımdır.Sintaksisi aşağıdakı kimidir:

goto son

...

son :

return;

Proqram son yazılan yerdən davam edəcək.Məsələn,

#include

main()

{

int a[10][10];

int i, j;
randomize();
for (i = 0; i<10; i++)

for (j = 0; j<10; j++)

a[i][j] = (rand() % 100) - 20;
for (i = 0; i<10; i++)

for (j = 0; j<10; j++)

if (a[i][j] < 0)

goto tapıldı;

printf("Sıfırdan kiçik say yoxdur\n");

goto son;

tapıldı:

printf("Sayının konumu ve değeri (%d, %d) = %d \n",i, j, a[i][j]);

son:

return 0;

}

32.РНР dilində do – while dövrü operatoru

Do… while son şərtli dövrdür.Bu operatorun while operatorundan fərqi odur ki,dövrün şərti dövrün gövdəsi yerinə yetiriləndən sonar yoxlanılır.Sintaksisi belədir:

do

{

dövrün gövdəsi {

} echo $value,”
”

while (şərt) $value*=2;

Məsələn: }

$value = 1; while ( $value<10);

…… ………

do

36.С++ dilində struktur proqramlaşdırma

Struktur proqramlaşdırma

Bu proqramlaşdırma proqramın məntiqli və aydın qurularaq onun etibarlığının yüksəldilməsi,modifikasiyanın asanlaşması və reallaşdırmanın sürətlənməsi fikrinə əsaslanır.Xarakterik xüsusiyyətləri aşağıdakılardır:

• 
  idarəetmənin qeyri-struktur ötürülməsindən imtina
  
• 
  qlobal dəyişənlərin məhdud şəkildə istifadəsi
  
• 
  modullaşdırma
  

37. РНР dilinində dövrü operatorlar

Dövr operatorlarına bunlar aiddir:for, while, do.. while.For-un sintaksisi belədir:

For (ifadə1;ifadə2;ifadə3)

Dövrün gövdəsi;

İfadə 1-də müəyyən dəyişənə(dövrün sayğacına) ilkin qiymətin mənimsənilməsi yerinə yetirilir.Adətən dövrün sayğacı dövrün gövdəsindəki operatorların neçə dəfə yerinə yetirilməsini saymaq üçün istifadə edilir.ifadə 1 bir dəfə dövrdən əvvəl yerinə yetirilir.İfadə 2 dövrün təkrarlamasını şərtini verir,yəni dövr bu ifadə doğru olana qədər yerinə yetirilir.Şərt birinci dəfə dövrün gövdəsinin yerinə yetirilməsinə qədər yoxlanılır,əgər dövrün şərti əvvəldən səhv olarsa,onda dövr bir dəfə də olsun yerinə yetirilməyəcək.Şərt adətən dövrün sayğacının cari qiymətini yoxlamaq üçün istifadə olunur.İfadə 3 isə dövrün gövdəsindən sonra yerinə yetirilir.Bu ifadə adətən dövrün sayğacının dəyişdirilməsi üçün istifadə olunur.Aşağıdakı misala baxaq :

for ($counter = 0; $counter < 5; $counter++)

{

echo "Bu sətir 5 dəfə ekrana çıxarılacaq

";

?>

____________________________________________

Bu əmr ilkin şərtli (ön) dövr əmridir.Yazılış qaydası aşağıdakı kimidir:

While (şərt)

{

Ifadə;

}

Burada qoyulan şərt yerinə yetirilənə qədər {} -fiqurlu mötərizənin içərisində olan ifadə yerinə yetirilir.Yuxarıdakı misalda ifadə dövrün gövdəsini təsvir edir.Şərt isə gövdə yerinə yetirilməzdən əvvəl yoxlanılır.Əgər şərt doğru olmazsa ifadə bir dəfə də yerinə yetirilmir.Məsələn,

< ?php

$value = 1 ;

while ($value < 10)

{

echo "Значение $value = ", $value, "

";

$value * = 2 ;

}

?>

_____________________________________________________

Do… while son şərtli dövrdür.Bu operatorun while operatorundan fərqi odur ki,dövrün şərti dövrün gövdəsi yerinə yetiriləndən sonar yoxlanılır.Sintaksisi belədir:

do

{

dövrün gövdəsi

}

while (şərt)

Məsələn:

$value = 1;

……

do

{

echo $value, "

";

$value *= 2;

}

while ($value < 10);

......

41.Əməliyyatlar və ifadələr, verilənlərin əsas tipləri= 16.Əsas tiplər , əməllər və ifadələr

42.РНР dilində massivlər

PHP-də massivlər array() konstruktorunun köməyilə yaradılır.Sintaksisi aşağıdakı kimidir:

array([key =>] value, [key =>] value, ...)

Əgər key verilməzsə,onda indeksləşdirmə 0-dan başlayaraq avtomatik nömrələnir.Məsələn,

array(1, 21 3) və аrrау(О => 1, 1 => 2,2 => 3)

bir-birinə bərabərdir.Aşağıdakı misala baxaq:

$a=array(1,-5,3,4,0);

$i=0;

For ($i=0;$i<6;$i++)

{

If ($a[i]<0)

{

Echo $a[i];

}

}

46.Dilin əlavə operatorları. İdentifikatorlar. Qulluqçu sözlər.

С dilinin əlavə operatorları aşağıdakılardır:
      +,  & ,  \ ,  ^ , |           
     ?: ,  --,  /,   ++,  >     
      >=, ++,  !=, << , <     
       <=, &&, !,  ||, %        
~, >>, -> , - , =, *

İdentifikatorlar ardıcıl hərf,rəqəm və xüsusi simvollardan ibarət olur.Burada 1-ci simvol mütləq hərf olmalıdır.İdentifikator kimi böyük,kiçik,latın hərflərdən istifadə olunur.Lazımi hallarda altdan xətçəkmə simvolundan istifadə etmək olar.Açar sözlərdən istifadə etmək olmaz.

C dilində aşağıdakı açar sözlərdən istifadə olunur:

Auto switch float if double register unsigned size of

Int typedof default volatill struct char for

Continue break extron signed short else return

Union while long case do vido

47.РНР dilində verilənlərin tipləri və dəyişənlər=3.-cu sual

51.C-də for operatorunun köməyilə dövrlərin təşkili

Bu operatorun sintaksisi belədir:

for( ifadə1; ifadə2; ifadə3) operator;

burada ifadə1 –dövrün parametrinin ilkin qiyməti,ifadə 2-dövrün sonunun şərti,ifadə3-dövrün parametrinin artırılması və ya azaldılması.Aşağıdakı misala baxaq:

Fibonaççi ədədinin hesabı #include main() { int m, k, j=1; printf("введи m\n"); scanf("%d",&m); for(k=1;k<=m;k=k+j) {      printf("%d",k);     j=k-j; } }

52.РНР dilində do operatoru

Do… while son şərtli dövrdür.Bu operatorun while operatorundan fərqi odur ki,dövrün şərti dövrün gövdəsi yerinə yetiriləndən sonar yoxlanılır.Sintaksisi belədir:

do ............

{ do

dövrün gövdəsi {

} echo $value,”

”;

while (şərt) $value*=2;

Məsələn: }

$value = 1; while($value<10); ………….

56.Tam sabitlər

Yalnız rəqəmlərdən ibarət tam sabitlər 10-luq tam sabitlər sayılır(əgər onlar 0-la başlamırsa).0-la başlayanlar 8-lik tam sabitlər sayılırlar.8 və 9 rəqəmləri 8-lik rəqəm deyil.0x və ya 0X ilə başlayan tam sabitlər 16-lıq tam sabitlər sayılırlar.16-lıq ədədlər a və ya A-dan f və ya F-ə kimi hərflərdən(10-luq say sistemində bu hərflərin mənası 10-dan 15-ə kimidir) ibarət ola bilərlər.Məsələn,12 rəqəmini 12,014 və ya 0XC kimi yazmaq olar.Tam sabitin tipi onun təsviri,qiyməti və sonu ilə təyin edilir.

-Əgər tam sabit 10-luqdursa və sonu yoxdursa,onda o int,long int,unsigned long int

-Əgər tam sabit 8-lik və ya 16-lıqdırsa və sou yoxdursa,onda o int,unsigned int,long int,unsigned long int

-Əgər tam sabitin sonu u və ya U ilə qurtarırsa,onda o unsigned int,unsigned long int

-Əgər sonu İ və ya L ilə qurtarırsa,onda o long int,unsigned long int

-Əgər sonu ul,lu,uL,Lu,Ul,lU,UL və ya LU ilə qurtararsa,onda o unsigned long int tipi ilə təyin edilir.


57. Şərt əməliyyatı
Bu if-then-else operatorunun qısaldılmış formasıdır və ifadə1? Ifadə2? Ifadə3? kimi yazılır.Əgər “ifadə1” sıfıra bərabər deyilsə,onda əməliyyatın nəticəsi “ifadə2” olacaq,əks halda “ifadə3” olacaq.Bu əməliyyata həmçinin tenar əməliyyat da deyilir.Bu əməliyyat mənimsətmə operatorunda istifadə olunan ifadəni təyin edir.

Beləliklə, if(x > y) max=c; else max=y; ifadəsi əvəzinə max=(x>y)& x:y yazmaq olar.Bu əməliyyatdan qısa proqramları yazmaq üçün istifadə olunur.Məsələn,

Natural ədədlərin kvadratları main() { int m,i=1;scanf("%d",&m); while(i_=m) { printf("5%d%c",i*i,(i%6==0 || i==m)? '\n':' '); i++; } }

Конец формы

81.C++-da proqramın strukturu

Burada funksiyaların adı istənilən ad ola bilər(ancaq latın hərfləri ilə).Amma proqramın icrası main funskyasından başlayır.Belə əsas funksiya adətən baş proqramla bir faylda yerləşən başqa funksiyalara müraciət edir və ya funksiyaları kitabxanalardan çağırır.Main funksiyasının heç bir arqumenti yoxdur.Ona görə də arqumentlər siyahısı:() kimi yazılır.{} işarələri isə Pascaldakı BEGİN-END-ə analojidir,yəni alqoritmin icrasının başlanğıcını və sonunu bildirir.

82.arifmetik çevrilmələr

Əksəriyyət operandlar və nəticənin tipi eyni qaydalar ilə təyin edilir.Bu qaydalar arifmetik çevrilmələr adlanır.

Əgər operandların birində long double varsa,onda o biri operand da long double-a çevriləcək.Eyni halı double,float,unsigned long,long,unsigned-ə aid etmək olar.Lakin operandlardan birində long int,o birisində isə unsigned int olarsa,onda long int-in unsigned int-in bütün qiymətlərini təsvir edə bilməsi şərtində unsigned int long int-ə çevrilə bilər,əks halda hər iki operand unsigned long int-ə çevrilir.Susma qaydasına görə operandın tipi int olur.

86.funksiyanın müəyənləşdirilməsi

Funksiyanın müəyyələşdirilməsi 2 hissədən ibarətdir:Başlıq və hissələr.Başlıq funksiyanın adını ,tipini və formal parametrlərini müəyyənləşdirir.Hissə isə funksiya tərəfindən verilənlər üzərində əməliyyatları təyin edir.Funksiya tərəfindən qaytarılan qiymət isə return operatoru vasitəsilə çağırılan proqrama ötürülür.İfadənin qiyməti elə funksiyanın nəticəsidir(qaytarılan qiymət).İstənilən funksiya sintaksisi aşağıdakı kimidir:

[tip] adı([formal parametrlərin siyahısı])       parametrlərin təsviri; { təsvir; operatorlar; }

Kvadratlar onu göstərirlər ki,onlar məcburi deyildir.Adətən funksiyanın tipi tam olur.Parametrlərin təsviri parametrlərin siyahısı ilə sol mötərizə arasında göstərilir.Hər bir təsvir ; ilə qurtarır.Formal parametrlər həmişə lokal xarakter daşıyırlar.Funksiyanın arqumentləri isə ünvanla yox,qiymətlə ötürülürlər.

Misal,

/*Funksiya y=t**n*/       int power(t,n);       int t,n;       { int p=1;          while(n!=0)    { if(n%2 !=0) p=p*t; n=n/2; t=t*t;    } return(p); }     /*Qüvvətə yüksəltmə- əsas proqram*/    #include    main() {      int a,n;      printf("daxil et a,n \n");      scanf("%d %d",&a,&n);      printf("%d qüvvətdə %d = %d",a,n power(a,n)); }

87.C-də massivlər
Bu dildə massiv belə təsvir olunur:əvvəlcə massivin adı,sonra kvadrat mötərizələr qoyulur.Bu mötərizələr içərisində massivin elementlərinin sayını göstərən rəqəm olur.Məsələn,int x[10]; x 10 tam ədəddən ibarət massiv kimi təsvir edilir.Çoxölçülü massivlərdə isə onun ölçüsünə uyğun kvadrat mötərizələr qoyulur.Məsələn, int a[2][5]; Bu o deməkdir ki,massiv 2 sətir və 5 sütundan ibarətdir.

Massivin elemenntinə müraciət üçün onun adını,kvadrat mötərizədə indeksini yazmaq lazımdır. Birölçülü massivdə x[0],çoxölçülü massivdə isə kvadrat mötərizələrin sayını onun ölçüsünə uyğun vermək lazımdır.

          Misal,

#include main() { int p,i=0; static a[10]={10,11,12,13,14,    15,16,17,18,19}; while(i<10/2) { p=a[i]; a[i]=a[9-i]; a[9-i]=p; i++; } i=0; while(i<10)       printf(" %d",a[i++]); }