20 to‘rayev dilshodjon ermonqul o‘G‘LI

Muvozanatlikni ta’minlash vazifasi. 
Bunda narx bozorda talab va taklifning 
hajmi va tarkibiga ta’sir etish orqali ularni muvozanat holatiga keltiradi. 
Bozor 
narxi – bu muvozanatlashgan narx bo’lib, ubirinchidan, tovarlarning sotilishi 
ta’minlaydi, ikkinchidan, bozorda tovarlar taqchilligini yuzaga keltirmaydi. 
2. 
Qiymat va naflilikni o’lchash vazifasi. 
Narx qiymat vanaflilikning puldagi 
ifodasi deb aytamiz, chunki qilingan sarf- xarajatlar va olingan natijalar (foyda yoki 
zarar) narxlar asosida hisob-kitob qilinadi. Ishlab chiqarish va uning natijalarining 
natural ko’rsatkichlari ham mavjud (tonna, kg, m2, m3, kvt-soat va hokazo). Bu 
ko’rsat kichlarni shu holicha taqqoslab, umumiy ko’rsatkichga keltirib bo’lmaydi. 
Barcha natural ko’rsatkichlarning umumiy o’lchovi ularning puldaifodalangan 
narxidir. Hisob-kitob uchun joriy va qiyosiy narxlar qo’llaniladi. 
Joriy narxlar 
amaldagi narxlar bo’lib, ular yordamida yil davomidagi ishlab chiqarish 
natijalari hisoblanadi. Qiyosiy narxlarda ma’lum yil (bazis yil) asos qilib olinib, 
ishlab chiqarishning natijalari shu narxda hisoblanadi va boshqa yillar bilan 
taqqoslanadi. 
Yalpi milliy mahsulot, milliy daromad, real ish haqiva shu kabi 
ko’rsatkichlar dinamikasi qiyosiy narxlarda hisoblanadi. Chunki joriy narxlar 
inflyatsiya tufayli o’zgarishi va real iqtisodiy natijani ko’rsatmasligi mumkin. 
3. 
Tartibga solish vazifasi. 
Bozor holati (kon’yunkt urasi) talab va taklif hamda 
ularning nisbatiga bog’liq. Talabning ortishi muayyan tovarni ishlab chiqarishni 
kengaytirishni, askincha holatda esa tovar ortiqchaligini, uni ishlab chiqarishni 
qisqartirish zarurligini bildiradi. Narx tovar ishlab chiqaruvchilar faoliyatiga 
ularning daromadlari orqali ta’sir ko’rsatadi. Muayyan ishlab chiqarish xarajatlari 
saqlangan holda narx yuqori bo’lsa, foyda miqdori ortadi, narx tushsa, foyda 
kamayadi va hatto ishlabchiqaruvchilar zarar ko’rishi ham mumkin. Bu ishlab 
chiqaruvchilar faoliyatiga ta’sir ko’rsatadi. Narx oshsa, ishlab chiqarish kengayadi. 

---

Boshqa kapitallar ham foyda yuqori bo’lgan soha va tarmoqlarga oqib kela 
boshlaydi. Xullas, narx ishlab chiqarishni tartibga solib, uni o’zgartirib turadi va 
rivojini ta’minlaydi. 
4.