2013, Ankara Kauçuk ve Plastik Ürünler İmalatı İş Kolunda Risk Esaslı Programlı Teftiş

---

2013, Ankara
Kauçuk ve Plastik Ürünler İmalatı 
İş Kolunda Risk Esaslı 
Programlı Teftiş

---

ÖNSÖZ
Sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamının oluşturulması, çalışma hayatının öncelikli şartı ve tüm sosyal tarafların 
ortak sorumluluğudur. Sosyal Güvenlik Kurumu’nun 2010 yılı istatistikleri değerlendirildiğinde, İş sağlığı ve 
güvenliği açısından ele alındığında, bu işyerlerinde 62.903 iş kazası ve 533 meslek hastalığı vakası meydana 
gelmiş, toplam 1.454 çalışanımız hayatını kaybetmiştir, sürekli iş göremez hale gelen çalışan sayısı ise 2.085’dir. 
İş kazaları ve meslek hastalıklarının gayri safi yurtiçi hâsılamızın 50 milyar lirasını alıp götürdüğü tahmin 
edilmektedir. Maddi kayıplar, telafi edilebilse de kaybedilen yaşamların telafisi mümkün olmamaktadır. 
Bu nedenle iş sağlığı ve güvenliği için alınacak tedbirler, bir maliyet olarak değil, işyerlerinin daha huzurlu, 
çalışanların daha mutlu ve işletmelerin daha verimli olabilmesi için bir öncelik olarak görülmelidir.
Çalışma barışının tesisi ve çalışanların sağlık ve güvenliğinin sağlanması amacıyla teftiş hizmetlerini yürüten 
Bakanlığımız İş Teftiş Kurulu Başkanlığı, sektör bazında, alan bazında ve risk esaslı programlı teftişlerini yeni 
yaklaşımlar ışığında, sosyal taraflarında etkin katılımıyla yürütmektedir. Her programlı teftişi sonunda bir 
değerlendirme raporu hazırlanmaktadır.
Çalışma hayatını etkileyen ekonomik, sosyal ve siyasal koşullar, uygulamada karşılaşılan sorunlar ve Avrupa 
Birliği ile Uluslararası Çalışma Örgütü normlarına uygun çalışmalar doğrultusunda 6331 Sayılı İş Sağlığı ve 
Güvenliği Kanunu hazırlanarak yürürlüğe konulmuştur. Bu kanun ile birlikte tam istihdamın ve herkes için 
sosyal güvenliğin sağlandığı, çalışma şartlarının iyileştirildiği ve çalışma barışının hâkim olduğu dünya 
ölçeğinde model bir Türkiye olma yolunda hızla ilerlemekteyiz.
Bu çalışmaların yürütülmesinde elinizdeki bu kitapçığın hazırlanmasında emeği geçen başta Bakanlığımız İş 
Teftiş Kurulu Başkanlığı yöneticileri olmak üzere, tüm İş Müfettişlerimize, Bakanlığımız çalışanlarına ve diğer 
ilgili taraflara teşekkür ediyorum.
Bu kitabın, iş sağlığı ve güvenliği konusunda yapılacak çalışmalara katkıda bulunması temennisi ile sağlıklı ve 
güvenlikli çalışmalar dilerim.
Saygılarımla.__Faruk_ÇELİK_Çalışma_ve_Sosyal_Güvenlik_Bakanı'>Saygılarımla.
        Faruk ÇELİK
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı

---

---

TEŞEKKÜR
  Çalışma barışının tesisi ve çalışanların sağlık ve güvenliğinin sağlanması amacıyla görev yapan İş Teftiş 
Kurulu Başkanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın çalışma hayatını denetlemeye yetkili birimidir. 
Başkanlığımız, çalışanların sağlık ve güvenlik koşullarının iyileştirilmesi ve iş kazaları ile meslek hastalıklarının 
önlenmesi için programlar dâhilinde işyerlerinde denetimlerini sürdürmektedir.
  Bu amaçlar doğrultusunda, İş Teftiş Kurulu Grup Başkanlıklarınca 2013 yılında iş sağlığı ve güvenliği 
yönünden risk esaslı programlı teftişler planlanarak gerçekleştirilmiştir. Proaktif yaklaşım modeli ile teftişler 
mevzuata aykırılığı bulunan işyerlerinde hemen sonlandırılmamış, işyerlerinde bulunan riskler tespit edilerek 
bu riskler ve çözüm yolları hakkında işverenlere bilgiler verilmiş, tutanak ve bildirim düzenlenerek süre 
verilmiş aynı ay içerisinde tespit edilen risklerin giderilip giderilmediği ikinci teftiş ile kontrol edilerek teftişler 
sonuçlandırılmıştır. Sahada yürütülen programlı teftişler sonucunda elde edilen bilgilerin işlemesi, istatistik 
oluşturulması, iyileştirmelerin sayısal olarak ortaya konularak ölçülebilir verilere dönüştürülmesi, veritabanı 
oluşturulması için bu genel değerlendirme raporu hazırlanmıştır.  
  İş sağlığı ve güvenliği yönünden çalışma şartlarının iyileştirilmesine yönelik olarak 2013 yılında uygulanan 
programlı teftişlerde görev alan müfettişlere, katkı ve katılımı olan tüm taraflara, verilerin elde edilmesinde 
yardımcı olan işveren ve çalışanlara teşekkürü bir borç biliyorum.
Saygılarımla.
Mehmet TEZEL
İş Teftiş Kurulu Başkanı

---

İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ .................................................................................................................................2
TEŞEKKÜR ............................................................................................................................4
I.  BÖLÜM: GENEL BİLGİLER...........................................................................................10
1.1. 
Teftişin Adı....................................................................................................................................................................10
1.2. 
Teftişin Amacı .............................................................................................................................................................10
1.3. 
Teftişte Görev Alan Müfettişler ........................................................................................................................10
1.4. 
Çalışma Takvimi ........................................................................................................................................................11
1.5. 
Görev Yapılan İller ....................................................................................................................................................11
1.6. 
Teftişe Alınan İşyerleri Hakkında Genel Bilgiler ......................................................................................11
II.  BÖLÜM: TEFTİŞİN TANIMI ..........................................................................................14
2.1. Gerekçe ..........................................................................................................................................................................14
2.2. Yöntem...........................................................................................................................................................................15
2.3. 
İşyerlerinin Seçim Kriterleri ................................................................................................................................16
2.4. 
Teftişe Alınan İşyerlerinin Belirlenme Yöntem ve Kaynakları .........................................................16
2.5. 
Kauçuk ve Plastik Ürünler İmalat Sektörü .................................................................................................16
2.5.1. 
Kauçuk ve Plastik Ürünler İmalat Sektöründe En Çok Kullanılan İş Ekipmanları ..........18
2.5.2. 
Kauçuk ve Plastik Ürünler İmalat Sektöründeki Önemli Üretim Kolları .............................27
2.5.3. 
Kauçuk ve Plastik Ürünler İmalat İşkolunda İş Sağlığı ve Güvenliği .....................................72
3.  BÖLÜM: TEFTİŞ KAPSAMINDA YAPILAN ÇALISMALAR ...........................................86
3.1. 
Hazırlık Aşaması ........................................................................................................................................................86
3.2. 
Teftiş Aşaması .............................................................................................................................................................88
3.3. İstatistikler ....................................................................................................................................................................90
3.3.1. 
İşyeri İstatistikleri .................................................................................................................................................91
3.3.2. 
İşçi Sayıları İstatistikleri ....................................................................................................................................93
3.3.3. 
Programlı Teftişte Tespit Edilen Mevzuata Aykırılıklara İlişkin İstatistikler ........................95
3.4. 
Diğer İstatistikî Bilgiler........................................................................................................................................103
IV. 
BÖLÜM: MEVZUATA AYKIRILIKLAR .....................................................................106
4.1 
İŞ EKİPMANLARINDA GÜVENLİK ..................................................................................................................106
4.1.1. 
Operasyon Noktası Koruyucusu .............................................................................................................106
4.1.2. 
Çift El Kumanda Sistemi ..............................................................................................................................107
4.1.3. 
Parça Fırlaması/Kamçı ...................................................................................................................................107
4.1.4. 
Durdurma Sistemleri .....................................................................................................................................108
4.1.5. 
Kumanda Sistemi Konumu .......................................................................................................................108
4.1.6. 
Dönen Aksamlar ..............................................................................................................................................109
4.1.7. 
Ekipmanı Zemine Sabitleme ....................................................................................................................110
4.1.8. Bakım ......................................................................................................................................................................110
4.1.9. 
Elektrik Tesisatı ...................................................................................................................................................111
4.1.10.  Lokal Havalandırma .......................................................................................................................................111

---