2016-ci ilin İllik Hesabatı

28

2016-cı ildə Mərkəzi bank inflyasiyanın, 

valyuta ilə bağlı spekulasiyaların qarşısını 

almaq  və yerli valyutada əmanətlərinin 

həcminin artırılması məqsədilə milli 

valyutaya etimadı gücləndirmək üçün 

faiz dərəcəsi dəhlizinin parametrlərinə 

əhəmiyyətli düzəlişlər etmişdir. 

---

29

PASHA Bank. Annual Report.2014

QLOBAL MAKROİQTİSADİ 

MƏNZƏRƏ VƏ AZƏRBAYCAN 

İQTİSADİYYATI

---

30

dünyada 199 milyon işsiz vardır. 2016-cı ilin sonuna 

qlobal işsizlik səviyyəsinin 5.8% səviyyədə olacağı 

ehtimal edilir. 

BMT-nin Ticarət və inkişaf üzrə konfransının 

verdiyi məlumata görə 2016-cı ildə xarici birbaşa 

investisiyaların təxminən 15% azalması gözlənilir. 

Müvafiq olaraq 2016-cı ildə qlobal maliyyə və 

investisiya axınlarının inkişaf etmiş iqtisadiyyatlara 

qayıtması davam etmişdir. 

Azərbaycan iqtisadiyyatı 

2016-cı ildə Azərbaycanda xam neft 

qiymətlərinin zəifləməsi və büdcə gəlirlərinin 

azalması üzündən ÜDM 3.8% azalmışdır, bu isə 

zəif istehlakçı tələbatı ilə nəticələnmişdir. Qeyri-

neft ÜDM-si əsasən tikinti fəaliyyətinin zəifləməsi 

üzündən 5.4% azalmışdır. 

2016-cı ildə daxili tələbatın digər əhəmiyyətli 

komponenti olan əsas aktivlərə investisiyalar 

öncəki dövrlə müqayisədə 26% azalaraq 14.9 

milyard manat təşkil etmişdir.

Büdcə xərclərinin ixtisara salınması 

formasında fiskal konsolidasiya da artıma mənfi 

təsir göstərmişdir. 

2016-cı ildə Azərbaycanda orta illik inflyasiya 

12.4% təşkil etmişdir. Dövlət Statistika Komitəsinin 

açıqladığı məlumata əsasən ümumi inflyasiya 

12.4 % təşkil etdiyi halda, qeyri-qida məhsullarının 

qiymətində 16.8% artım, xidmət qiymətlərində 

5.6% artım, qida məhsullarının qiymətində isə 

14.1% artım qeydə alınmışdır. 2016-cı ildə orta illik 

istehsalçı qiyməti indeksi 22.6% artmışdır. Kənd 

təsərrüfatı istehsalçıları qiyməti 3.4% azalmışdır, bu 

azalma əsasən bitki məhsullarının qiymətinin 10.3% 

azalmasından qaynaqlanmışdır. 

2016-cı ildə manat məzənnəsi Azərbaycan 

Mərkəzi Bankı tərəfindən öncəki ildə açıqlanmış 

QLOBAL MAKROİQTİSADİ MƏNZƏRƏ VƏ 

AZƏRBAYCAN İQTİSADİYYATI

Qlobal makroiqtisadi mənzərə

2016-cı ildə ABŞ-ın Federal ehtiyatlar sistemi 

tərəfindən kəmiyyət aspektinin yumşaldılmasının 

aradan qaldırılması və dünya əmtəə bazarlarının 

dəyişkənliyi fonunda qlobal iqtisadiyyat 2.3 % 

artaraq böhrandan sonrakı dövrdə nümayiş 

etdirdiyi 3% göstərici ilə müqayisədə daha aşağı 

artıma nail olmuşdur. İl ərzində inkişaf etməkdə 

olan bazarların iqtisadi artım göstəricisi inkişaf 

etmiş bazarları geridə qoymuşdur. 2016-cı ildə 

inkişaf etməkdə olan ölkələrdə ÜDM artımı 3.4% 

səviyyəsində olmuşdur, bu isə 1.6% artım nümayiş 

etdirmiş inkişaf etmiş iqtisadiyyatlarla müqayisədə 

daha sürətli artım tempi deməkdir. 

İnkişaf etməkdə olan bazarlarda zəif 

artımın müşahidə olmasının əsas səbəbləri Çində 

iqtisadi inkişafın yavaşıması, kəmiyyət aspektinin 

yumşaldılmasından sonrakı mühitdə dolların 

möhkəmlənməsi üzündən əmtəə qiymətlərinin 

düşməsi və dünyada müşahidə olunan siyasi qeyri-

sabitlik olmuşdur. 

Avropa Mərkəzi Bankı və Yaponiya Bankı 

aşağı inflyasiya və zəif iqtisadi artım ilə mübarizə 

aparmaq üçün kəmiyyət aspektinin yumşaldılması 

proqramlarını genişləndirmişdir. Eyni zamanda 

İngiltərə Bankı da Breksitin şərtləndirdiyi mənfi 

təsirləri kompensasiya etmək üçün kəmiyyət 

aspektinin yumşaldılması ilə bağlı tədbirlər 

görmüşdür.

Dünya iqtisadiyyatının əsas təkanvericisi olan 

qlobal ticarət artımı zəif olaraq qalmışdır. Dünya 

Ticarət Təşkilatı 2016-cı ilin sonuna qlobal ticarətdə 

2.3% artım proqnozlaşdırır, bu isə dünya ÜDM 

artımından daha aşağı göstəricidir.

Hazırkı qlobal iqtisadi artım göstəriciləri 

qlobal məşğulluğun böhrandan öncəki səviyyəyə 

qayıtmasının qarşısını alır. Beynəlxalq əmək 

təşkilatının verdiyi məlumata görə hal-hazırda 

---

31

İqtisadi indikatorlar * (%) 

Real ÜDM artımı

Inflyasiya (illik orta)

Cari hesab balansı (ÜDM payı)

İşsizlik

2017F

2018F

-1.0

10.0

1.3

6.0

2.0

8.0

3.8

6.0

*Mənbə: Beynəlxalq Valyuta Fondu, Dünya iqtisadiyyatının təhlili, Aprel 2017-ci il

ÜDM-nin sahəvi artım göstəricisi

Kənd təsərrüfatı

İstehsalat

Xidmət

Ümumu daxili məhsul

% ilə dəyişiklik, il ilə müqayisədə 

%

10

5

0

-5

2012

2.2

5.8

2.8

1.1

-3.8

2013

2014

2015

2016

Mənbə: Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi

Aylıq inflyasiya 

% change, 

year on year

25-

20-

15-

10-

5-

0-

-5-

25-

20-

15-

10-

5-

0-

-5-

Dekabr

2014

İyul

Yanvar

2016

İyul

Yanvar

2017

Ümumi

Qida

Mənbə: Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi; Haver analitikası (13 mart 2017-ci ildə istifadə edilmişdir) 

Digər məhsullar

Xidmətlər

PAŞA Bankın 2016-cı il üzrə fəaliyyətinə dair İllik hesabat 

---