21. yüzyılda pek çok gelişmiş ve gelişmekte olan ülkede sosyal belediyecilik anlayışıyla yerel yönetimler sosyal politikada etkin rol almaktadır

ŞEKİL 6. 1973 - 1980 yıllarında görev yapan İhsan Alyanak ve diğer kent belediyeleri
1973 - 1980 yıllarında görev yapan İhsan Alyanak ve diğer kent belediyeleri demokratik, katılımcı, üretici, düzenleyici, yönlendirici, birlikçi, özerk belediye anlayışıyla çalışmalarına yön verirler. Bir önceki belediye başkanı Osman Kibar dönemi projeleri uygulanmaya devam eder.
Aynı zamanlarda kentte başlayan trafik sorununun çözümü için 69 -74 ve 1980'lerde ulaşım planlamaları kapsamında yol açma, istimlak ve yıkım çalışmalarından Kemeraltı da nasibini almak üzeredir. Konak'ta ve Bayramyeri'nde üst geçitlerin yapımı, dolmuş ve otobüsler için Konak'ta deniz dolgusu yapılarak depolama alanı elde edilmesi, sosyal ve politik ihtiyaçların ortaya çıkardığı Tanzim Satışlar, sosyal konut inşaatları, gecekonduların tapu elde etmesi dönemin çalışmalarıdır.
12 Eylül darbesi ile Ege Ordusu Sıkıyönetim Komutanlığı'nca belediye başkanlığına getirilen Eshot müdürü Cahit Günay dönemi boyunca; kentin ana caddelerine yayılmış büfeler, sahil yolundan Bostanlı'ya uzanan gazino, lunapark ve kafeteryalar yıkılmış, Mustafa Kemal Sahil Bulvarı inşaatı başlamış, tanzim satışlar artırılmış, 1981'de başlayan metropoliten kent uygulamasıyla çevre belediye ve köyler İzmir'e bağlanmış, İzmir Büyük İçme Suyu Projesi'ndeki çalışmaların yüzde 80'i bitmiş, Konak Vapur İskelesi'nin yapımı başlamış, imar yönetmeliği çıkarılmış, kurum hali hazırdaki binasının tamamlanmasıyla hızlıca yerine kavuşmuştur.
Cahit Günay'ın 1983'te (askeri yönetimle geçinemediği yönündeki görüşler bulunur) istifası üzerine yerine Ceyhan Demir atanır.
1984'te 195 sayılı KHK ile İstanbul, İzmir ve Ankara’da büyük şehir, büyük şehir sınırları içinde kalan ilçelerde de merkez ilçe belediyelerinin kurulması kararlaştırılır. Aynı yıl 3030 sayılı yasa ile Büyükşehir Belediyelerinin Yönetimi Hakkında Kanun kabul edilir ve görev tanımları belirlenir.
25 Mart 1984 yerel seçimlerinde Burhan Özfatura anakent belediye başkanı seçilir. 1985'te yürürlüğe giren 3194 sayılı İmar Kanunu üzerine İzmir İmar Yönetmeliği kabul edilir. İzmir bütününde nazım imar planı revizyon çalışmaları yapılarak, sabit ve dar gelirlilere toplu konut alanları açılır, altyapı hizmetlerinin koordinasyonu için Aykome, ulaşım için Ukome kurulur. Enver Saatçigil döneminde dile getirilen, körfezi kirlilikten kurtaracak Büyük Kanal Projesi, Meles projeleri, Işıkkent, Gökdere alanlarına ilişkin projeler, sinyalizasyon sistemi, köprülü kavşak ve çok katlı otoparkların yapımı, ulaşım master planı, çöp döküm alanlarının düzenlenmesi, cam kumbaralarının konulması, enfekte hastane atıkları kontrol yönetmeliğinin uygulanması; Bostanlı - Alaybey arasının rekreasyon alanı haline gelmesi, spor tesisi yapımı gibi projeler hayata geçirilir.
Mart 1989 seçimlerinde Özfatura yerini Yüksel Çakmur'a bırakır. Bu dönemde işportacılık sorununun üzerine gidilir, kamu ulaşımının modern ve denetlenebilir olması, meclisin halka açılması, halk otobüsleri ve minibüslerin kaldırılması, EXPO aday şehirliği, İZSU bilgi işlem altyapısına başlanması, hafif raylı sistem 1.aşama çalışmaları, İzmir metrosunun temelinin atılması, ömrü tamamlanan gübre fabrikasının kapatılması, mezbaha yerine et entegre tesisleri temelinin atılması, Konak Meydanı'nda son durak yapan otobüslerin kaldırılması, akıllı kart projesi, kent içi sokaklarda yayalaştırma çalışmaları, bilgisayarlı sinyalizasyon sistemi kurulması gibi iyi uygulamaların yanında; Galleria, Karşıyaka çok katlı otopark inşaatı ve kazıklı yol projeleri ile tepki de toplanmıştır.
1994 - 1999 yıllarında Burhan Özfatura ikinci kez görev yapar. İlk döneminde başlattığı ancak tamamlayamadığı, Yüksel Çakmur dönemindeki projeleri de tamamlayan Özfatura, toplu konut projeleri, Büyük Kanal Projesi, raylı sistem ve imar planı çalışmalarını gerçekleştirmiştir.
1999 yerel seçimlerinin galibi Ahmet Piriştina; Alsancak Limanı Turan arası kentsel tasarım yarışması ve liman bölgesi nazım imar planı, yeni imar yönetmeliği, e - belediye hazırlıkları, fotogrametrik sayısal harita yapımı ve proje revizyonunun ardından Büyük Kanal'da çalışmaların büyük bölümünün tamamlanması, Meles Deltası'ndan yapılan uygulama, körfez kıyı şeridi düzenlemesi, su baskınlarını önleme, deprem senaryosu, su kaynaklarını koruma, yeşillendirme, deniz ulaşımının geliştirilmesi, ulaşımda dönüşüm ve ulaşım bütünlüğü için uygulamalar, metro sisteminin sürdürülmesi, kültür mekanları, başta Cumhuriyet Meydanı olmak üzere tarihsel doku ve çevre düzenlemeleriyle ön plana çıkmıştır. İkinci dönemde de göreve seçilmesinden çok kısa bir süre sonra geçirdiği kalp krizinin ardından yaşama veda etmesine karşın, halen adından söz ettirmeye devam etmektedir.
2004 - 2009 yılları için tekrar başkan seçilen Ahmet Piriştina'nın vefatının ardından dönemin valisi, 1580 sayılı kanunun 93.md gereğince İzmir Büyükşehir Belediyesi Meclisi'nin başkan seçmek üzere toplantıya çağırmış; iki turda gerçekleşen oylamada Aziz Kocaoğlu seçilmiştir. Görevinin sürdüğü 2019 yılına dek; 14 yıllık görev süresi boyunca önceki dönem projelerini tamamlarken; yeni fuar alanı, metro, tramvay, Sasalı Doğal Yaşam Parkı, kültür çalıştayı; Akdeniz Akademisi, Ahmed Adnan Saygun Sanat Merkezi'nin tamamlanması, akıllı trafik sistemleri, rekreasyon alanları, Buca Sosyal Yaşam Parkı, modern buz pisti, otoparklar, çok amaçlı salonlar, Balçova Teleferik'in yenilenmesi, Havagazı Fabrikası'nın yaşama katılması, Yarımada, Gediz Bakırçay Havzası kalkınma planları, yerel üretici kooperatiflerinin desteklenmesi, okul sütü projesi, tarımsal destek faaliyetleri, tramvayın ulaşım sistemine katılması, hastanenin yenilenmesi, opera binası projesi gibi çalışmaların yanı sıra engelli çalışmalarına ve sosyal hizmet konularına önem vermiştir.
2012 yılında yürürlüğe giren 6360 sayılı yasa ile büyükşehir belediyeleri bütünşehir kavramı ile idari, mali, siyasi ve imar düzenlemeleri bakımından yapısal değişikliklere uğrar ve yeniden yapılanma süreçleri gündeme gelir. Birçok konuda hazırlanan stratejik planlar doğrultusunda, büyükşehir bütünü çevre düzeni planı ve bölge nazım imar planı oluşturulur, kentsel dönüşüm, gelişim ve yenileme projeleri, kıyı şeridi yenileme, kent meydanları, kent bilgi sistemleri, körfez rehabilitasyon projesi, arıtma tesisleri, mezbahaların modernizasyonu, bisiklet yollarının açılması, vapurların yenilenmesi, metro ve banliyö sisteminin geliştirilmeye devam edilmesi, semt ve ilçe terminallerinin yapımı gibi faaliyetler gerçekleşir.
2019 yerel seçimlerinde Belediye Başkanlığı görevini Mustafa Tunç Soyer alır.