3. Aylanma mablag’larni mye’yorlashtirish Asosiy kapital doiraviy aylanishining mohiyati, tarkibiy tuzilmasi va samaradorligi

S = AA – QP

Bu yerda: S – sof aylanma kapital;

AA – aylanma aktivlar;
QP – qisqa muddatli passivlar (kyelgusi davr
daromadlaridan tashqari).

Sof aylanma kapitalni boshqarishning natijaliligini sof aylanma kapitalning aylanish koyeffisiyenti xarakterlab beradi va u quyidagicha aniqlanadi:

K = T : S
Bu yerda: K – sof aylanma kapitalning aylanish
koyeffisiyenti;
T – realizasiyadan olingan sof tuShum;
S – sof aylanma kapitalning о‘rtacha qiymati.
Aylanma mablag’larni boshqarishda ularni likvidlilik dara-jasi bо‘yicha strukturizasiya qilish muhim ahamiyatga yega. Bu maq-sadlar uchun likvidlilikning quyidagi ikki kо‘rsatkichidan faol foydalaniladi:

• 
  joriy likvidlilik koyeffisiyenti;
  
• 
  absolYut likvidlilik koyeffisiyenti.
  

Joriy likvidlilik koyeffisiyenti ma’lum bir sana uchun aniqlanib, uning aniqlanish tartibi quyidagicha:


K = A : QP 2

Bu yerda: K – joriy likvidlilik koyeffisiyenti;

A – aylanma aktivlar (balansning P bо‘limi);
QP – qisqa muddatli passivlar (kyelgusi davr
daromadlarisiz).

Joriy likvidlilik koyeffisiyentining darajasi ikkidan kichik bо‘lmasligi lozim. Shunday bо‘lishiga qaramasdan, g’arb iqti-sodiyotida uning darajasiga birdan kichik bо‘lmagan hollargacha yо‘l qо‘yiladi.

AbsolYut likvidlilik koyeffisiyenti yeng likvidli aktiv-larning (pullar va qisqa muddatli Moliyaviy qо‘yilmalar) qisqa muddatli majburiyatlarga nisbati orqali aniqlanadi va uni formula orqali quyidagicha ifodalash mumkin:


K = (PM + MQ) : QP 0,2

Bu yerda: K – absolYut likvidlilik koyeffisiyenti;

PM – pul mablag’lari;