5
19-25 oktyabr 2017-ci il
l
Azərbaycan Dövlət İqtisad Uni-
versitetinin (UNEC) Elmi Şu-
rasının qərarı ilə təsdiq olunan
“Azərbaycan Dövlət İqti sad Uni-
versitetində
professor- müəllim
he yətinin xidməti fəa liyyətinin
qiymətləndirilmə sinə əsaslanan
diferensial əmək haqqı sisteminin
tətbiqi haq qında Qaydalar”ın
əsas məq sədi professor-müəllim
he yətinin xidməti fəaliyyətini
ob yektiv kriteriyalar əsasında
qiy mətləndirərək, əməkhaqla rı-
nı diferensiallaşdırmaqla on ların
el mi-pedaqoji
fəaliyyət lə rinin
ADİU-nun inkişaf hə dəfləri isti-
qa mətində stimullaşdırılmasını
güc ləndirməkdir. Bu günlərdə isə
di ferensial əməkhaqqı sistemi
üzrə reytinq sıralamasında ilk
yerdə
Azərbaycan Dövlət İqtisad
Universitetinin “Elm” şöbəsinin
müdiri, “Maliyyə və maliyyə insi-
tutları işi” kafedrasının professo-
ru, i.e.d. Zahid Fərrux Məmmədov
qərarlaşdı. Biz də “İqtisadiyyat”
qəzeti ola raq Zahid müəllimlə gö-
rüşdük,
diferensial əməkhaqqı
sistemi, onun üstünlükləri və digər
xüsusiyyətləri haqqında məlumat
aldıq
. Mövzu ilə bağlı müsahibəni
oxucuların diqqətinə çatdırırıq.
- Zahid müəllim, ilk olaraq sizi
di-
ferensial əməkhaqqı sis temi üzrə
reytinqdə birinci ol mağınız müna-
sibətilə təbrik edirəm. İstərdim bu
sistem haq qında bir qədər məlu-
mat verəsiniz.
Diferensial əməkhaqqı sistemində
40% elmi nailiyyətlər, 40% tədris
fəaliyyəti, 20% isə özünüinkişaf
göstəricisi nəzərə alınır.
Təbii ki, bu
prioritetlər içərisində elmi fəaliyyət
daha çox üstünlüyə malikdir və bü-
tünlükdə həm elmi tədbirləri, həm
elmi nəşrləri, həm də xarici elmi
tədbirlərdə məruzəçi və moderator
olaraq çıxışları əsas götürür. Xü-
susilə, burada UNEC-in statusunu
nəzərə almaq lazımdır, çünki son
dö nəmdə UNEC bu sahədə böyük
uğurlar qazanmışdır.
- Bəs, UNEC-də diferensial əmək-
haqqı sisteminin tətbiqi məsələsi nə
ilə əlaqədar olaraq meydana çıxdı?
Qeyd edim ki, UNEC dünya təhsil
xidmətləri bazarında rə qa bət qa-
bi liyyətli brend universi tet yarat-
maqla yüksəkixtisaslı iq tisadçı və
menecerlərin hazırlanması, funda-
mental və tətbiqi elmi tədqiqatla-
rın aparılması, “biliklər iqtisadiy-
yatı”nın inkişafına və ölkəmizin
sosial-iqtisadi tərəqqisinə töhfələr
verməyi hədəfləmişdir. 2016-cı il-
də UNEC, həmçinin “Thomson
Reuters”in ali təhsil müəssisələri-
nin qlobal elmi bazası olan “Web
of Science” platformasına abunə
yazılıb. Dünyanın aparıcı infor-
masiya agentliyi olan “Thom-
son Reuters” şirkətinin təlimləri
Azər baycan ali təhsil müəssisələri
arasında ilk dəfə UNEC-də təşkil
olunub. Diferensial əməkhaqqı
sis teminin tətbiqi təcrübəsi isə ar-
tıq xarici ölkələrdə çoxdan möv-
cuddur və biz düşündük ki, niyə
də UNEC-də olmasın?! Beləliklə,
Azərbaycanda belə bir sistemi ilk
dəfə UNEC olaraq biz tətbiq etdik.
Təbii ki, bu, cəsarətli bir addım idi.
Heç bir təcrübəyə malik olmadan
yalnızca dünya praktikasına əsas-
lanaraq biz onun Azərbaycan mo-
delini yaratdıq.
- Bu sistemin əsas üstünlükləri
nədən ibarətdir?
Diferensial əməkhaqqı siste mi nin
tətbiqinin, təbii ki, özünə məxsus
üstünlükləri vardır. Bu üstünlük
əsas olaraq onun müəllimlərin rey-
tinqində informasiya bazası ro-
lunu oynaması və stimullaşdırıcı
xarakteri ilə bağlıdır. İnformasiya
bazası xaricdə təşkil olunan bey-
nəlxalq tədrbirlərdə iştirakla əlaqə-
dar gələn dəvətlərə cavab olaraq
ora göndəriləcək nümayəndələrin
seçilməsində mühüm rol oynayır.
Nəzərə alın ki, əvvəllər ora göndə-
riləcək nümayəndəni seçmək üçün
müxtəlif fikirlər səslənirdisə, artıq
burada reytinq sistemi öz sözünü
deməyə başlayır. Biz burada insan-
ların iradəsinə görə deyil, alınan
nəticəyə baxaraq, əsaslanaraq kon-
fransa, hansısa tədbirə yollanacaq
nümayəndəni rahatlıqla seçmiş
oluruq.
Hətta UNEC-də illərdir fəaliyyət
göstərən professor-müəllim heyəti
var ki, xarici ölkələrin heç birində
konfranslarda iştirak etməyiblər.
Bu gün isə reytinqin nəticələrinə
əsasən onlar konfranslara göndəri-
lir və özləri də bundan məmnunluq
duyduqlarını dilə gətirirlər. Bura-
da artıq müəllimlərin sırf fəaliyyə-
tilə bağlı qiymətləndirmə aparılır.
Həmçinin, artıq bu reytinq sistemi
ilə hamı bir-birini tanıyır, universi-
tetdə bütün kafedraların bir-birinin
fəaliyyətindən məlumatı var. Han-
sısa vəzifəyə təyin olunduqda da və
ya mükafatların verilməsində də bu
sistem mühüm rol oynamaqdadır.
Diferensial əməkhaqqı sisteminin
əsas üstünlüklərindən biri də araş-
dırma yolu ilə bilik istehsal etmək
və tədris yolu ilə savadlı kadrlar
yetişdirməkdir.
- Zahid müəllim, bəs, bu reytinqin
ilk sırada qərarlaşan müəllim
üçün başqa stimullaşdırıcı cəhət-
ləri də varmı?
Reytinqdə üstünlük qazanan müəl-
lim pul mükafatı də əldə edir ki,
bu da əlavə stimuldur. Həmçinin,
burada maaşa əlavələr də nəzərdə
tutulur. Hər il bu reytinqdə fərqli
müəllim yer tuta bilər. Bu da rəqa-
bət mühiti formalaşdırmaqla bu
reytinq uğrunda mübarizəni artırır
və fəaliyyət prosesini daha yaxşı
qurmağa kömək edir. Bəzən alim
və ya professorlarımız düşünür ki,
bu reytinqdə ən üst sırada qərarla-
şan müəllim artıq elmdə söz sahi-
bidir. Təbii ki, bu, belə deyil. Hətta
futbolda da bir il birincilik qaza-
nan komanda sonrakı illərdə uğur
qazanmaya bilər. Məsələn, Qala-
tasaray, Spartak və s. Amma, təbii
ki, onlar da illər keçsə də, marka
olaraq qalmaqda davam edir. Belə
müəllimlərimizi də biz UNEC-də
hörmətlə sayıb-seçirik.
- Bu sistemlə əlaqədar gələcəkdə
hansı işlərin görülməsi nəzərdə
tutulur?
Hazırda bu sistem üzrə reytinq sı-
ralaması əsasən bir illik fəaliyyət
mexanizmini əhatə edir, lakin biz
gələcəkdə professor-müəllim heyə-
tinin bütün fəaliyyətini əhatə edə-
cək bir mexanizm hazırlamağı da
düşünürük.
Bilirsiniz ki
, “Azərbaycan Respub-
likasının milli iqtisadiyyatın pers-
pektivləri üzrə Strateji Yol Xəritə-
si”
ilə Azərbaycanda iqtisadi və
sosial baxımdan daha səmərəli ali
təhsil sisteminin formalaşdırılma-
sı prosesinə start verildi.
Strateji
Yol Xəritəsi
ndə də elm, təhsil, inno-
vasiya formatına keçid haqqında xü-
susi bölmə var. Artıq universitetlərin
də bu formatda işləməsinə ehtiyac
var. Əvvəllər universitetləri bir təd-
ris müəssisələri olaraq dəyərləndirir-
diksə, onlar köhnə kitablara əsasla-
nıb, özləri deyib, özləri dinləyir, heç
bir müzakirə aparmırdılarsa, artıq
anlayırlar ki, onların elmi tədqiqi
olmalıdır, nəhəng problemlərin həl-
linə yönəlmiş tədqiqat işləri aparıl-
malıdır. Beləliklə, universitetlərdə
təqdiqatlar aparılır. Dərsliklərin
ha zırlanması elmi tədqiqat yolunu
keç mədən mümkün deyildir. Sonra
diqqət etdilər ki, elm elm üçün ol-
mamalıdır, bunun ictimaiyyətə çat-
dırılması, kommersiyalaşdırılması
la zımdır. Çünki intellektual mülkiy-
yətin kommersiyalaşdırılması prose-
si olmalıdır. Beləliklə də, innovativ
məhsul formatına keçid baş tutdu.
- UNEC olaraq perspektiv planla-
rınız nədən ibarətdir?
Hal-hazırda qarşıda duran ən
önəmli məsələlərdən biri UNEC-
də tədqiqat universiteti qurmaq-
dır. Artıq qısa müddətdə tədqiqat
universitetinə keçidlə əlaqədar
çox böyük uğurlar əldə edilib.
Hətta elm haqqında qanunda bu
məsələ öz əksini tapmışdır.
Həmçinin,
yaxın
zamanlarda
UNEC-də məqalələrin beynəlxalq
elmi jurnallarda nəşrinə başlamağı
da düşünürük. Burada isə xüsusilə
məqalələrin jurnalın istiqamətinə
uyğun olması məsələsinə diqqət
yetiriləcəkdir. Çünki bəzən kənd
təsərrüfatı haqqında olan jurnalda
sosial-mədəni, yaxud ədəbi jurnal-
da fizikaya dair məqalələrə rast gə-
lirsən. Bu, həm jurnal, həm də müəl-
lif baxımından düzgün deyil. Çünki
həmin məqalə o jurnalın profilinə
uyğun deyil, eyni zamanda, öz oxu-
cusunu da tapmayacaqdır.
- Zahid müəllim, sizi bir daha qə-
zetimiz adından təbrik edirik və
işlərinizdə nailiyyətlər diləyirik.
Mən də “İqtisadiyyat” qəzetinə
öz təşəkkürümü bildirirəm. Qeyd
etmək istərdim ki, bu gün “İqtisa-
diyyat” qəzeti”nin Azərbaycan cə-
miyyətində xüsusi xidmətləri, eyni
zamanda, diferensial əməkhaqqı və
elmi innovasiya formatına keçiddə
böyük rolu var. Çünki “İqtisadiy-
yat” qəzetində bu haqda çoxsaylı
məqalələr yer alır. Düşünürəm ki,
“İqtisadiyyat” qəzetinin elmi jurnal
təsis etməsi ictimai müzakirə üçün
də gözəl imkanlar yaradardı.
Müsahibəni apardı:
Mətanət Hüseynova
Azərbaycan Respublikası İqti-
sadi İslahatların Təhlili və Kom-
munikasiya Mərkəzi (İİTKM)
ölkənin aparıcı universitetlərin-
də aparılan uğurlu iqtisadi isla-
hatlara həsr olunan ictimai mü-
hazirələrə start verib. İlk ictimai
mühazirə UNEC-də keçirilib.
UNEC
rektoru,
professor
Ədalət Muradov bildirib ki,
2004-2014-cü illərdə uğurla
həyata keçirilən sosial-iqtisa-
di islahatlar nəticəsində Azər-
baycan dünyada iqtisadi artım
sürətinə görə ön sıralarda qə-
rarlaşıb. “Neftdən əldə olunan
gəlirlər hesabına infrastruktur
modernləşdirilib,
qeyri-neft
iqtisadiyyatı inkişaf etdirilib,
əhalinin sosial rifahı yaxşılaş-
dırılıb, ölkədə ÜDM-dən çox
həcmdə strateji valyuta ehti-
yatları yaradılıb. Lakin 2014-cü
ildən başlayaraq neft qiymətlə-
rinin kəskin azalması və ticarət
tərəfdaşı ölkələrində iqtisadi
böhran nəticəsində ölkədə iq-
tisadi artım sürətinin səngimə-
si, institusional və struktur
çağırışlar, maliyyə-bank sek-
torunda baş verən proseslər
Azərbaycanda yeni iqtisadi
inkişaf yanaşmasına keçid zə-
rurəti yaradıb”, - deyə bildirən
Ə.Muradov buna görə də milli
iqtisadiyyat və iqtisadiyyatın
11 sektoru üzrə ümumilikdə
12 Strateji Yol Xəritəsi hazırlan-
dığını vurğulayıb. Strateji Yol
Xəritələrində nəzərdə tutulan
layihələrin həyata keçirilməsi
istiqamətində görülən işlərdən
bəhs edən rektor, “UNEC olaraq
məqsədimiz ölkədə həyata keçi-
rilən iqtisadi islahatların əsaslan-
dırılması, iqtisadi artıma töhfə
verəcək tədqiqatların genişlən-
dirilməsidir”, - deyə, bildirib. O,
UNEC-də mövcud potensialın
reallaşdırılması üçün maksimal
dərəcədə əlverişli şəraitin yara-
dıldığını diqqətə çatdırıb.
İİTKM-nin icraçı direktoru Vü-
sal Qasımlı bildirib ki, Azərbay-
canda Prezident İlham Əliyevin
rəhbərliyi ilə aparılan kompleks
iqtisadi islahatlar nəticəsində
xarici şokların təsiri altında ya-
ranmış çətinliklər geridə qalıb.
O, ölkədə qeyri-neft sektorunun
dünya üzrə orta iqtisadi artım
tempindən daha üstün yüksəli-
şinin gözlənildiyini diqqətə çat-
dırıb: “Aparılan iqtisadi islahat-
lar, yaradılan sənaye, aqrar və
texnoparklar 2018-ci ildə qey-
ri-neft sektorunda bum yaşana-
cağını göstərir. Artıq kommer-
siya bankları da real sek torun
maliyyələşməsində iştirakı güc -
ləndirməyə başlayıblar”. V.Qa-
sımlı bildirib ki, dövlət investi-
siya proqramı iqtisadi inkişafı
dəstəkləyəcək və 2018-ci il qey-
ri-neft sektorunda sürətli inki-
şafı təmin edəcək”.
Tədbirbə ictimai mühazirələ-
rin təhsil-elm-islahat sintezinin
yaradılması baxımından əhə-
miyyəti vurğulanıb. UNEC-in
professor-müəllim heyəti və
tələbələrinin sualları cavablan-
dırılıb.
Müasir dövlət bankı olan "Azər-
baycan Beynəlxalq Bankı" (ABB)
18 oktyabr - Azərbaycanın Dövlət
Müstəqilliyi Günü münasibətilə
yeni kredit kampaniyasına start
verib. Bankın mətbuat xidmətin-
dən bildiriblər ki, ABB-nin bütün
əməkhaqqı və pensiya kart sa-
hibləri bu kampaniya çərçivəsin-
də nağd pul kreditini bankdan
güzəştli şərtlərlə ala bilərlər.
Kampaniyanın özəllikləri: kredi-
tin məbləği - 15.000 manatadək,
kreditin müddəti - 36 ayadək, illik
faiz dərəcəsi – 2 faiz endirimlə /
25 faizdən başlayaraq, kredit 5000
manata qədər olduqda – zamin-
siz, kreditin rəsmiləşdirilməsi ko-
missiyasız. Kampaniya oktyabrın
18-dən 20-dək keçərlidir.
Müxtəlif ehtiyacların qarşılanması
üçün nəzərdə tutulmuş nağd pul
kreditini "Azərbaycan Beynəlxalq
Bankı"nın bütün filiallarından al-
maq olar. Bunun üçün sadəcə şəx-
siyyət vəsiqəsi ilə bankın filialları-
na yaxınlaşmaq kifayətdir. Kredit
rəsmiləşdirilən zaman müştəri
avtoödəmə sisteminə qoşulmaqla
aylıq kredit borclarının ödənişini
banka gəlmədən rahat bir şəkildə
həyata keçirə bilər.
"Azərbaycan Beynəlxalq Bankı"-
nın məhsul və xidmətləri barədə
məlumatları bankın 36 filial və
40 şöbəsindən, www.ibar.az in-
ternet səhifəsindən, 937 nömrəli
Məlumat Mərkəzindən, həmçinin
rəsmi facebook səhifəsindən əldə
etmək olar.
Oktyabrın 17-də Bakı Biznes
Mərkəzində İqtisadiyyat Nazir-
liyinin dəstəyi və Azərbaycanda
İxracın və İnvestisiyaların Təş-
viqi Fondunun (AZPROMO)
təşkilatçılığı ilə Azərbaycan-Be-
larus biznes forumu keçirilib.
Tədbirdə Azərbaycan və Bela-
rusdan rəsmi şəxslərlə yanaşı,
kənd təsərrüfatı, sənaye, tikinti,
əczaçılıq, İKT, turizm, konsal-
tinq, maliyyə və digər sahələrdə
fəaliyyət göstərən 100-ə yaxın iş
adamı iştirak edib.
AZPROMO-nun
vitse-prezi-
denti Yusif Abdullayev Azər-
baycanda qeyri-neft sektorunun
inkişafı istiqamətində həyata
keçirilən tədbirlər, özəl sektorun
gücləndirilməsi, ixracın geniş-
ləndirilməsi, "Made in Azerbai-
jan" brendinin və xarici investisi-
yaların təşviqi, biznes mühitinin
daha da yaxşılaşdırılması is-
tiqamətində görülən işlər, eləcə
də Azərbaycan-Belarus iqtisadi
əlaqələri və əməkdaşlıq imkan-
ları barədə məlumat verib.
Azərbaycan Respublikası Sahi-
bkarlar (İşəgötürənlər) Təşki-
latları Milli Konfederasiyasının
prezidenti Məmməd Musayev
Azərbaycanla Belarus arasında
illik ticarət dövriyyəsinin arta-
raq 100 milyon dollara çatdığını
qeyd edib, iki ölkənin iş adamla-
rı arasında əlaqələrin genişləndi-
yini vurğulayıb, iqtisadi-ticarət
əməkdaşlığının inkişafında Be-
larusda yaradılan Azərbaycanın
ilk Ticarət Evinin əhəmiyyətini
diqqətə çatdırıb.
Belarusun Ticarət Sənaye Pala-
tasının rəhbəri Vladimir Ulaxo-
viç Azərbaycan iqtisadiyyatına
ölkəsində marağın böyük oldu-
ğunu, iki ölkə arasında iqtisa-
diyyatın müxtəlif sahələrində
geniş əməkdaşlıq imkanlarını
vurğulayıb. Vladimir Ulaxoviç
yeni biznes əlaqələrinin qurul-
ması baxımından işgüzar gö-
rüşlərin və biznes forumların
əhəmiyyətini diqqətə çatdırıb,
hər iki ölkənin iş adamlarını fəal
əməkdaşlığa dəvət edib.
Biznes forum çərçivəsində Azər-
baycan Sahibkarlar (İşəgötürən-
lər) Təşkilatları Milli Konfederasi-
yası ilə Belarusun Ticarət Sənaye
Palatası arasında əməkdaşlığa
dair Memorandum imzalanıb.
Tədbir iş adamları arasında
ikitərəfli görüşlərlə davam edib.