50 Psixologiya atamasi qachon paydo bolgan?

---

50 Psixologiya atamasi qachon paydo bolgan?
Psixalogiya atamasi XIX asr ikinchi yarmi antic filasofiya bolib kirgan
51 Refleks tushunchasini fanga olib kirgan olim?
Fransuz olimi DEkart 18 asr (1596 1650)
53 Psixologiya tarixini o‘rganishda qanday ma’lumotlar katta ahamiyat kasb etadi?
Psixologiya tarixini o`rganishda empirik ma’lumotlar katta ahamiyat kasb etadi.
54 “ So‘z – libos. Ma’no shu libos ostiga yashiringan sir” bu so’zlar kimniki?
Jaloliddin Rumiy
55 Frenologiya ta’limotining asoschisi kim
Asoschisi — nemis shifokori Frans Gall (1758—1828). 19-asrning 1yarmida
56 Platon falsafasida qaynday g‘oya tasdiqlanadi:
Yerdagi hayot qonunlari jannat qonunlari bilan belgilanadi
57 “Idrok nazariyasi haqida ocherklar” asari kimga tegishli?
Vilgelm Vunt
58 Qaysi olim psixologiyaga psixofizika elementlarini kiritdi va psixometrika
tushunchasini ham qo’llay boshladi?
Nemis olimi Fexner (1801-1820) 
psixologiya psixofizika elementlarini kiritdi
va
psixotrika 
tushunchasini ham qo'llay boshladi
59 Dastlabki psixologik tadqiqotlar laboratoriyasi qachon va kim tomonidan ochildi?
llk psixologik tadqiqotlar laboratoriyasi 1879- yilda nemis olimi V.Vundt tomonidan
Leypsig universitetida tashkil qilindi
60.Idealistik oqim nechta ko‘rinishga ega?
A) S u b ‘ e k t i v i d e a l i z m;
B) O b ‘ e k t i v i d e a l i z m;
61.Obyektiv o'lchanadigan jismoniy jarayonlar va sub'ektiv hislar o'rtasidagi o'zaro
ta'sirni o'rganadigan psixologiya sohasi?
Umumiy psihalogiya
62. 7 yoshdan 12 yoshgacha bo‘lgan bolalarda do‘stona munosabatlarni tadqiq etgan
olim?
63.Antik falsafaning eng yirik namoyondalari kimlar?

---

Platon , Sakrat
64. Psixologiya tarixining rivojlanishi asosan necha davrga bo‘linadi?
2ta
65 XX asr boshlarida Germaniyada yuzaga kelgan psixologiya maktabi?
XX-asrning boshlarida Germoriyada Vyursburg psixologiya maktabi 
66Amaliy psixolog faoliyatida asosiy yo’nalishlar nechta?
5ta
67.Farobiyning fikricha inson shaxsining barkamol shakllanishi uchun nechta tosiq
bor
Uning fikricha inson shaxsining barkamol shakllanishi uchun to`rtta to`siq bor: 1.
hurmatsizlik; 2. ahloqsizlik; 3. o`zgaruvchanlik; 4. ikkilanish hi uchun nechta to’siq
bor?
68 O’rta asrlarda pedogogik-psixologik g’oyalarni rivojlanishiga katta hissa qo’shgan
olimni aniqlang?
69 Al.Forobiy odamni tashqi dunyo bilan bo’g’laydigan sezgining roliga to’xtalib
ularni necha turga bo’ladi?
Ob’ekt sub’ektga qadar mavjud bo`ladi ''seziluvchi narsa sezgilarga qadar
mavjud bo`lgani kabi bilinuvchi narsa ham bilishga qadar mavjuddir'' (Forobiy
Aristotel kategoriyalariga sharhlar) 2-11b.
70.Birinchi bo’lib assotsiativ eksperiment kim tomonidan o’tkazilgan:
Bu yo
ʻ
nalish asoschilari – Gartli, Pristli, Yum va Gerbart; 19-asrda J. S. Miller,
keyinrok, esa Siyen, Ebbingauz va G. Ye. Myuller ularning mashhur izdoshlari bo
ʻ
lga
71 Abu Ali ibn Sino qaysi yillarda yashagan va psixologiya faniga qo‘shgan hissasi
nimalardan iborat?
980-1037 yillarda yashagan
72. Etnopsixologiya yo‘nalishining asoschisi sifatida ko’riladigan mutaffakkir
Etnografiya, psixologiya va tilshunoslikning rivojlanishi 19-asrning o
ʻ
rtalarida bo
ʻ
ldi.
etnopsixologiyaning mustaqil fan sifatida vujudga kelishiga. Yangi fan - xalqlar
psixologiyasining yaratilishi 1859 yilda nemis olimlari M. Lazar va X. Shtayntal tomonidan
e'lon qilingan
. 

---

73. U.Kaykovus qaysi asarida bolalarning yosh davrlariga alohida e’tibor beradi?
qobusnomna
74.Sharq mutaffakkirlaridan “Shaxs tipologiyasi” ni kim yaratgan?
Abdurahmon Jomiy - 1414-1492 yilda tug’ilgan. O’zining yaratgan asarlarida shaxs
taraqqiyoti haqida teologik nuqtai nazardan fikr yuritgan. U birinchi bor shaxs tipologiyasini
yaratgan, 6 ta tipdan iborat bo’lib, bu tipdagi shaxslar xursandchilik nima ekanini bilmaydi,
degan fikrni ilgari sur
di.
75 .Davoniyning psixologik qarashlari haqidatushunchA
Jaloliddin Davoniy - 1427-1502 yillar, O’rta Osiyo mutafakkirlrining ichida
birinchi bor psixologiya haqida traktat yozgan alloma hisoblanadi. Bundan
tashqari ta’lim psixologiyasi bo’yicha bolalarni tarbiyalash metodlari va
«
Hohishlar etikasi» asarini yozgan. Inson xarakteri haqida batafsil to’talib
o’tgan. Xarakter xislatlarni salbiy tomondan o’zgartirish mumkin, degan
fikrni ilgari surgan. Davoniy bolalarning psixik taraqqiyotiga muhitning
roliga yuqori baho bergan
76. Maks Veber sezuvchanlikning farqlanish qonuniyatlaridagi necha xil sezgi
natijasida psixologiyada o’lchov mavjud degan fikrni ilgari surdi?
77. Empirizm asoschisi kim?
Frensis Bekon (1561 -1626) - ingliz faylasufi, tarixchi, siyosatchi, empirizm asoschisi.
78.Gumanistik psixologiyada tadqiqot predmeti qaysi javobda to’g’ri ko’rsatilgan?
Gumanistik psixologiyada tahlilning asosiy predmetlari quyidagilardir: 
eng yuqori qiymatlar
, shaxsiyatning
o'zini namoyon qilishi, ijodkorlik, sevgi, erkinlik, mas'uliyat, avtonomiya, 
ruhiy salomatlik
, shaxslararo
muloqot
79 Inson miyasining og
ʻ
irligi qancha?
nson miyasining massasi 1000 dan 2000 grammgacha o'zgarib turadi, bu tana vaznining
taxminan 2% ni tashkil
80. Bixeviorizm yo‘nalishiga asos solgan olim..?
Bixeviorizmga XIX asr oxiri va XX asr boshida amerikalik olim E. Torndayk tomonidan asos
solingan
.
81. Ongning to‘rtta ta’rifini keltiring.
1. Sezgi a'zolaridan keladigan kiruvchi ma'lumotlarni - ko'rish, eshitish, hidlash, teginish,
ta'mni aniqlaydi.
2.
Taqqoslash

---

3.
Tahlil.
4.
Qaror qabul qilish.
82.1871 yilda qaysi fransuz olimi psixologiya mustaqil fan bo’lishi kerak, chunki
psixik hodisalar va ko’rinishlar shunchalik ko’pki, bularning o’z metodlari yordamida
o’rganish kerak, degan?
T.Ribo franSuz
83.Refleks tushunchasi dastlab fanga kim tomonidan kiritilgan?
fransuz filosofi va tabiatshunosi R. Dekart ilgari surgan. 18-asrda
84.XX asr boshlarida Amerika psixologiyasida ustunlik qilgan yo‘nalish..?
Bixeviorizm (ing. behaviour xulq) — 19-asrning oxiri — 20-asrdagi 
amerika
psixologiyasining
yetakchi oqimlaridan biri. 
85.Ongsizlik nIMA
Ongsizlik
(psixologiyada) — ong ishtirokisiz sodir bo
ʻ
ladigan ruhiy
jarayon va holatlar. Ongsizlik ko
ʻ
pincha, badan harakatida, xotirasida, xayolida namoyon
86.Affektlar orasidan Spinoza nechtasini alohida ajratib ko
ʻ
rsatadi. Qolgan barcha
emotsiyalar shulardan paydo bo
ʻ
ladi, deb hisoblaydi ?
87. XIX asrda Germaniyada assotsiativ psixologiyaning tarafdori kimlar edi?
Bu yo
ʻ
nalish asoschilari – Gartli, Pristli, Yum va Gerbart; 19-asrda J. S. Miller, keyinrok,
esa Siyen, Ebbingauz va G. Ye. Myuller ularning mashhur izdoshlari bo
ʻ
lgan.
88 Qaysi faylasufning ong haqidagi fikrlari psixologiyada psixofizik muammoni yuzaga
keltirdi?
Frantsuz faylasufi fizik va matematik (1596-1650 yillarda) Gollandiyada yashab ijod etgan.
Uning nomi bilan psixik bilimlarning rivojlanishi bosqichining shakllanishi bilan bog’liqdir.
Faylasufning ong haqidagi fikrlari psixologiyada psixofizik muammoni yuzaga keltirdi
.
89 XIX asrda Fransiyada assotsiativ psixologiyaning tarafdori kim edi?
XIX asrning 70-80-yillarida psixologiya mustaqil fan sifatida ajralib
chiqdi. Ilmiy psixologiyaning, xususan, eksperimental psixologiyaning
asoschisi sifatida 1879 yilda Leypsig shahrida dunyoda birinchi bo‘lib
eksperimental psixologik laboratoriyani ochgan nemis tadqiqotchisi V.
Vundt tan olingan. Bunga mos ravishda ushbu yil psixologiyaning fan

---

sifatida yuzaga kelgan sanasi bo‘lib hisoblanadi. Dastlab eksperimental
psixologiyaning asosiy mavzulari sifatida sezgilar va ta’sirlanish vaqti (F.
Donders), keyinchalik esa – assotsiatsiyalar (G. Ebbingauz), diqqat (Dj.
Kettel),
hissiy
holat
(U.
Djeyms,
T.A.
Ribo),
ong
va
iroda
(Vyursburgskaya shkola, A. Bine) xizmat qildi.
90
Qaysi olim barcha psixik jarayonlar miyaning tebranishlaridir, degan fikrni
ilgari surgan?
D. Pristli 
barcha psixik jarayonlar miyaning tebranishlaridir
, deb jar soldi. U 
psixik
va
fizik hodisalar o'rtasidagi prinsipial farqni inkor qildi.
91.Dekart substantsiyani nechaga bo‘ladi va qaysilar?
Dekart esa 
birinchi substantsiya fikrga, ikkinchi substantsiya tanaga,
uchinchi substantsiya harakatga bog’liq degan fikrga bog’liq deb hisoblab,
fikr esa tanaga muitlaqo aloqasi yo’q dey
92. XVIII asrning ikkinchi yarmida qaysi olimlar har xil psixik hodisalar va elementlar,
g ‘oya-tasavvurlarning yaxlit bo‘lib birlashishining asosiy qonuni sifatida
assotsiatsiyalar haqidagi ta’limotni ilgari surdilar?
XVIII asrning ikkinchi yarmida ingliz psixologlari David YUm va Gartli har xil psixik
hodisalar va elementlar g`oya – tasavvurlarning yaxlit bo’lib birlashishining asosiy
qonuni sifatida assotsiatsiyalar haqidagi ta`limotni ilgari surdilar. Assotsiatsiyalar
haqidagi bunday ta`limot bir vaqtda ham idealistik, ham materialistik yo’nalishda
paydo bo’ldi. Idealistik yo’nalishning vakili va umuman assotsiativ oqimning asoschisi
David YUm (1711-1776 y.) edi.
93
B.Spinoza bilishni necha qismga ajratadi va har biriga ma’lumot bering.
•
Б
.
Спиноза Декарт фалсафасидаги дуализмни олиб ташлади
.
Унга кўра
ягона ва абадий ажралмас
x
усусиятларга эга бўлган субстанция
-
бу
табиат
.
У Монестик таълимотни илгари сурди
.
•
Субстанциялар таълимоти асосида Спиноза инсонинг ҳиссий
ҳолатлари кўпроқ аффектлар масаласини ёритиб берди
.
•
Аффектлар орасидан Спиноза З тасини алоҳида ажратиб кўрсатади
.
• 1. X
оҳиш
2.
Қониқиш
3.
Қониқмаслик
94 Nechanchi yilda Fransiyada pedagog-psixologlarining funktsiyalari aniqlab beriladi?

---

1985- yilda Fransiya pedagogik psixologlarining funksiyalari aniqlab berildi.
95 Fransiyada maktab psixologik xizmati qachon tashkil etiladi?
1909- yilda Fransiyada maktab psixologik xizmati tashkil etilad
96 "Kitob al-kulliyot" ( tibbiyot bo
ʻ
yicha umumiy qo
ʻ
llanma ) kitobi muallifi kim?
Ibn Rushd Abdulvalid Muhammad
(lot. Averroes) (1126, Kordova — 1198.10.12, Marokash) — arab
faylasufi va tabibi
, 
97 Assotsiativ psixologiyaning shakllanishi ?
ASSOTSIATIV PSIXOLOGIYA
— psixologiyadagi yo
ʻ
nalish. Uning vakillari butun ma
ʼ
naviy hayotni, shu jumladan chuqur
fikrlash jarayonlarini va uning oqibatida kelib chiquvchi erkin harakatlarni 
assotsiatsiya
yordamida tushuntirib berishga
urinadilar. Bu yo
ʻ
nalish asoschilari — Gartli, Pristli, Yum va 
Gerbart
; 19-a. da J. S. Miller, keyinrok, esa
Siyen, 
Ebbingauz
va G. Ye. 
Myuller
ularning mashhur izdoshlari bo
ʻ
lgan. Assotsiativ psixologiyadan
bilimlarni 
o
ʻ
zlashtirish
samaradorligini oshirishda foydalanish mumkin.
98 Psixofizikaga asos solgan olim KIM
Psixofizika
— qo
ʻ
zg
ʻ
atuvchining kuchi bilan undan paydo bo
ʻ
ladigan sezgi darajasi o
ʻ
rtasidagi miqdoriy
munosabatni o
ʻ
rganuvchi psixologiya tarmog
ʻ
i. 19-asrning 2yarmida G. Fexner asos solgan. Sezgi
chegarasini, ya
ʼ
ni inson sensor sistemasidagi sezuvchanlikning oxirgi nuqtasini o
ʻ
lchash (Veber-Fex-ner
qonuni va boshqalar) va psixofizik shkalalar tuzish (S. Stivene va boshqalar) masalalarini o
ʻ
z ichiga
oladi
99 Fransuz maktab psixologiyasining OTASI KIM
Fransuz maktab psixologiyasining otasi
Alfred Bine bo`lib, u bu sohada 1894 yildan ish boshlagan.
100. Vyursburg maktabiga qaysi oqim ta
ʼ
sir ko
ʻ
rsatdi.
V. m. tafakkurni voqeiy olam hissiy timsoli, nutq bilan bog
ʻ
lanmagan ruhiy hodisa sifatida
talqin qiladi. V. m. geshtaltpsixologiyagg ta
ʼ
sir ko
ʻ
rsatdi

---

Amerikalik psixologlar E.Tolmen va K.Xall asos solgan psixologiyadagi yangi yo‘nalish?
Vyursburg maktabi nechanchi yillarda faoliyat ko
ʻ
rsatib, so
ʻ
ngra tarqalib ketadi?
Dualizm nazariyasi nimani tasdiqlaydi? Vyursburg maktabining yirik vakillari kimlar?
“Agar bixeviorizm fanda qandaydir ko‘zga ko‘rinarli o‘rin olishni xohlasa (loaqal aniq
ob’ektiv metod sifatida bo‘lsa ham), u «ong» tushunchasini mutlaqo rad qilmog‘i
kerak” degan fikr kimga tegishli? G.Leybnits psixika tuzilmasida qaysi tomonlarni
ajratadi? Neobiheviorizm oqimi qachon paydo bo’ldi? Individual psixologiya asoschisi?
Psixologiya hech qachon mustaqil fan bo‘la olmaydi, chunki u matematik metodlarni
o‘zida qo‘llay olmaydi” deb e
ʼ
tirof etgan olim? Frensis Bekon haqida ma’lumot
bering? Vyurtsburg maktabi asoschisi kim? Grekchadan olingan birinchi tuzulishi,
original, asl, na’muna degan ma’noni bildiradigan so’z?
А
nalitik yondashuv asoschisi
kim? Psixologiyada ochiq inqiroz qaysi davrda yuzaga keldi? Spinoza bo‘yicha
odamlar ustidan xukmronlik qiluvchi kuch bu…? Kimning fikricha extiroslar ruhdagi
og‘riqli xolatlardir? Moskva universitetida nechanchi yilda Psixologiya instituti ochildi?
Rossiyada V. M. Bexterev dastlabki eksperimental laboratoriyasini ochadi? O'zining
professional faoliyati uchun u 1972 yilda APA tomonidan "Psixologiyaga qo'shgan
hissasi uchun" mukofotiga sazovor bo'lgan olim?. V.Franklning fikricha, logoterapiya
nechta tushunchaga asoslanadi? A.Maslou bo’yicha eng past darajadagi ehtiyojlarga
qaysilarni kiritadi? Geshtalt psixologiya yo‘nalishning asosiy yirik namoyondalari? Har
bir psixik hodisa yaxlit obrazdir, yaxlit struktura …..degan nazariyani ilgari surgan

---

yo’nalish? «Insonni tabiat yaratadi, lekin jamiyat uni o‘stiradi va ta’lim beradi» uhbu
fikrlar kimga tegishli? Ongning rivojlanishi manbai nechta? Rus psixologiyasida
insonning mavjudligi usuli xususiyatlariga «Inson va olam» asarida murojaat qilgan
olim? Kim tomonidan Kiyevda jahonda birinchi marta Bolalar psixologiyasi instituti
tashkil qilindi? Ananev bo’yicha psixologik metodlar nechta turga bo`linadi. G.Ollport
fikricha, shaxs shakllanadigan dastlabki material bu? Rus fiziologiyasi va ilmiy
psixologiyasining «otasi» ? O
ʻ
rta osiyodagi mustaqil “psixologiya” kafedrasi asoschisi?
Jon
о
‘z mohiyatiga k
о
‘ra olovsimon uchqundan iboratligini ilgari surgan olim?
O’zbekistonda “Pedagogika va psixologiya bo
ʻ
yicha birinchi respublika ilmiy
konferensiyasi qachon bo
ʻ
lib o
ʻ
tdi? Kim Forobiy sharhlari (“Metafizika” – “Moba
ʼ
diy
tabiat”)ni o
ʻ
qib, Aristotel asarlarini tushunganligini alohida ta
ʼ
kidlaydi? Sharq
mutafakkir olimlarga kimlarni kiritishimiz mumkin? . Kimning fikricha muhit va
tarbiyaning ta’sirida inson shaxsining ahloqiy sifatlari shakllanadi? 1928-yilda
mashhur rus psixologi kimning Toshkentga tashrifi psixologiyaning O
ʻ
zbekistondagi
rivoji uchun turtki vazifasini bajardi? Temperament turlari nechta? Rux atomlar
to
ʻ
plamidan iborat deb hisoblagan qadimgi yunon faylasufi? “Hohishlar etikasi”
asarining muallifi kim? Qaysi alloma birinchilardan bo‘lib sinov-kuzatish metodiga
asos soldi? “Aql-bu faol ijodiy kuch, olamni bilish vositasi” ushbu fikr kimga
tegishli? “Agar sezgi azolarimiz bo‘lmaganda olam tasavvuriga ega bo‘lmasdik.
Umuman inson va jismlarning rangini bilmagan bo‘lardik” bu fikrlar kimga tegishli?
Ananev bo’yicha asosiy metodlar necha xil bo’ladi? “Meni donoligim, hech narsani
bilmasligimni bilganimdadir” ushbu fikr kimga tegishli? Antik davr nechta qismdan
iborat? Pifagor qaysi davr namoyondasi? Shaxslarda temperament tipini aniqlagan
birinchi olim bu..? “Bosh miya reflekslari” asari kimga tegishli