6-Yunan Rönesansı
Yüklə 172,57 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 2. Bölüm: Hoplit
| 1
25 Eylül 2007
1. Bölüm: Hoplit ve Phalanksa Giriş
konuşmuştuk ve size öncelikle Hanson’ın aile çiftliğinin ortaya çıkışı kuramını anlatmış, aile çiftliklerinde çalışan bireylerin öykümüzdeki önemini vurgulamıştım. Şimdi ise, bağımsız bireyselliğe önayak olan, ekonomik üretimi sağlayan aynı kişilerden söz edeceğim. Bunlar asil değildi, ama hayatlarını özerk bir biçimde sürdürebilmekte, gerektiğinde de savaşabilecek nitelikteydi. Hatta savaşarak devlet sistemlerine girmiş ve önemli kararlara katılmış, devletin politik ve başka kararlarında etkin olmuşlardı. Bu kişiler kendi karakterlerini şekillendirerek devletteki kendi konumlarını etkileyebildi ve dünyadaki yerlerini oluşturabildiler. Bugün bu konuya dönmek istiyorum. Asker olarak konumları, ortak bir dava için savaşarak, ki bu ortak dava bireysel anlamda var olmamaktaydı, fakat tüm şehir halkına bağlı olarak ortaya çıkmıştı, bir süreç içinde oluşmaktaydı ve tahminimce kaçınılmaz bir şekilde oluşmak zorundaydı, çünkü ortak davaları olan şehirleri, yani polisleri için savaşıyorlardı.
Bu dönemde oluşan savaş tekniklerini anlatacağım. Görülüyor ki tarihte ilk defa, hoplit phalanks, yani hoplit dizisi olarak adlandırılmaktadır; bu terminolojiyi şöyle açıklayabiliriz. Hoplit kelimesi Yunanca ‘hoplites’den gelmektedir ve ‘hoplon’dan türemiştir. Hoplon, piyadelerin kullandığı özel bir kalkandı ve özel bir oluşum kurarak savaşan piyadelerin taşıdığı kalkandı. Bu kalkanı tek kolla rahatlıkla hareket ettirebileceğiniz yuvarlak, yaklaşık bir metre çapında bir silah olarak hayal edin. Şuraya çıkayım da size göstereyim. Beni arkadan duyabiliyor musunuz? Uygun mu bu? Söylediğim ölçülerde bir kalkan düşünün; önemli olan unsurlardan birisi, kalkanın kenarları, sağ kenarında, sağ kolumun tuttuğu yeri düşünün, burada tutulacak bir yer olacak ve kalkanın ortasında kolun geçebileceği deriden gevşek bir kayış bulunmaktaydı, böylece kalkan bir kenardan kavranılarak ve kısmen kola yaslanılarak tutulabiliyordu. Böylece söylediğim boyutta, ahşaptan yapılmış, deriyle kaplanmış, bazen tunç detayları olan, hatta önünde tunç levhaları bulunan ve dolayısıyla oldukça ağır olan kalkanı rahatça kontrol etmek mümkün oluyordu. Ağır olduğundan uzun süre taşıması çok zor oluyordu. Tabii ki tüm savaş süresince bu denli ağır bir şeyi taşımak neredeyse olanaksız bir şeydi, ama kalkan savaş için en önemli şeydi. Hoplit kelimesi de bu hoplondan türeyen savaşçıların piyade birliğidir.
göstermektedir. Önce bir sıra, sonra bir sıra daha, bir sıra daha, yaklaşık sekiz sıra derinliğinde bir oluşum kurgulanmaktadır. Oluşum ne kadar derin olursa olsun, öndeki askerler arkadakileri kapatır. Phalanks da oklava gibi yuvarlanan bir şey anlamına gelmektedir. Bir tepeden bakıyor olsanız, phalanks aşağıdaki düzlükte, sanki
2
yuvarlanarak ilerleyen, ihtişamlı bir görüntüye sahip, önündeki her şeyi normal olarak bir biçer gibi biçip geçebilecek güçte bir şeydi. İşte buna biz hoplit phalanks diyoruz. Piyade bölüklerinin merkezini oluşturan ağır silahlı bir asker bloğunu oluşturmaktaydı.
Tamam, bu ne zaman ortaya çıkmıştı? Bugünün dersine başlarken ilk olarak size bu konudaki standart düşünceleri anlatmak istiyorum. Örneğin hoplit phalanks nasıl çalıştığı hakkında. Hanson daha önce bize en ayrıntılı ve işe yarar bilgiler sunmuştu. Ama tabii siz bunu biliyorsunuz, okumalarınızdan öğrenmiş olmanız gerek, son yıllarda bu bakış açısı ciddi boyutta eleştiri almaya başladı ve bu eleştiriler hakkında bugün ders süresince bir şeyler söylemek istiyorum. Burada size sunacağım geleneksel, yani eski moda olan bakış açısı. Bana kalırsa phalanks, İ.Ö. 700 – 650 civarlarında ortaya çıkmıştı, yani en erken polisler oluştuktan sonra, ve bu bakış açısına göre, bu ikisi bir arada gelişti. Bu sürecin nasıl yürüdüğünden kimse emin değildir, olamaz. Bu öykünün parçası olan tartışmalardan en önemlilerinden birisi bu savaş tekniğinin ne zaman ortaya çıktığıdır; yani oldukça hızlı, belki birkaç yıl içerisinde mi, yoksa uzun bir süreçten sonra mı. Bu konuyu en ciddi derecede eleştirenler, yüzyıllar boyunca derken, size bahsettiğim hoplit
geleneksel bakış açısına bakalım.
Eğer bunun polis oluşurken ortaya çıkıp geliştiğini düşünürseniz, size izin verin bir hoplitin nasıl olduğunu ve phalanksın nasıl oluşturulduğunu ve işlediğini, hangi koşullar altında ortaya çıktığını anlatmaya çalışayım. Hoplitin kendisi, öncelikle kalkanından, sonra da, korunma kapasitelerini ele alırsak, vücudunu koruma amacıyla kaplayan ciddi ölçüdeki zırhından tanınabilir. Kafasında ağırlığı belki 2.5 kilograma ulaşan tunçtan bir miğfer taşır.
size hoplit savaşçılarının nasıl phalanksı oluşturup, savaştıklarını ve ortaya çıkmalarının nasıl sonuçlar doğurmuş olduğunu anlatayım. Bir hoplit için iki önemli öğeden birisi kalkanı, öbürü de, -‐-‐ korunma özelliklerini ele alırsak -‐-‐, bütün vücudunu koruma amacıyla kaplayan zırhıydı. Kafasında tunçtan yapılmış yaklaşık 2.5 kilogram ağırlığında bir miğfer taşımaktaydı; tabii bunlar yaklaşık ağırlıklarıydı, insandan insana da bir miktar değişmekteydi. Bunların arasında en önemli özelliklerden bir tanesi de göğsünde taşıdığı 18 kilograma çıkabilen bir göğüs plakasıydı. Bacaklarında baldırlarını koruyan zırhlar vardı; bunlar beyzbolcuların giydiği bacak korumalarını andırmaktaydı ve tunçtan yapılmıştı. Daha önce de bahsettiğim gibi, kalkanları ahşaptandı, üzeri deriyle ve bazen de bronzla kaplanmıştı, ağırlıkları 7 – 7.5 kilogramla 9 kilogram arasında değişebiliyordu ve daha önce anlattığım gibi kolda taşınıyordu.
İşte böyle hoplit savaşçısını düşünün, her şeyi üzerinde ve elinde kalkanıyla. Göstermeye çalışayım size, baştan aşağı bir zırhla kaplı olarak, tamamen koruma amaçlı, her şeyin Yüklə 172,57 Kb. Dostları ilə paylaş:
|