68 Avtomatsko upravuvanje I programiranje IV alb indd

Njësia udhëheqëse fanuc - sistem ote
Udhëheqja dhe programimi automatik
Teknik i makinerisë
49
14. Stop susta për 
rrezik
(Emergemakinat 
numerike STOP)
Përdoret për situatat e paparashikuara, avaritë 
etj. Me shtypjen e kësaj suste makina dhe 
njësia udhëheqëse dalin nga reparti dhe 
procesi i përpunimit ndalohet. 
15. Brava për 
mbyllje 
(Lock selection)
Me mbylljen e bravës me çelës nuk mund të 
ndërrohet programi i memories së makinës, 
futja e programit të ri, apo ndryshimi i 
parametrave të makinës. Të gjitha punët e tjera 
në makinë janë të mundshme. 
4.3.  Modet e punës me njësinë udhëheqëse
 
Futja e modeve të caktuara me operacione specifi ke të makinës 
bëhen me kopsën rrotulluese që gjendet në panelin operacional. Pamja 
e asaj kopse është dhënë në ilustrimin që vijon: 
HOME
JOG
AUTO
EDIT
MDI
0.001
0.01
0.1
TAPE
Kopsa rrotullues për zgjedhje të modeve
Është e mundur zgjedhja e 7 modeve. Çdo mod defi non operacio-
ne të caktuara të punës me njësinë udhëheqëse dhe makinën. Nuk pre-
ferohet ndërrimi i modit të punës nëse më parë është aktiv mod tjetër 
e që është në fazën e procesuimit dhe realizimit të informatave nga ai 
mod. Në vazhdim do të sqarohen në vete kuptimi dhe përdorimi i mo-
deve për punë të FANUC SYSTEM OTE. 
Secili prej modeve punon në kombinim me funksion të caktuar të 
butonit. Tre modet e para HOME, JOG dhe MPG-STEP, punojnë në kom-
binim me butonin POS, gjegjësisht në monitor duhet të shihet sistemi 
matës. 

---

Udhëheqja dhe programimi automatik
Njësia udhëheqëse fanuc - sistem ote
50
Teknik i makinerisë
MDI, EDIT dhe AUTO modet funksionojnë në kombinim me PR-
GRM, apo në monitor duhet të shihet pjesa programuese për dhënien e 
instruksioneve. 
Në pjesën më të madhe edhe njësitë tjera udhëheqëse të prodhu-
esve tjerë i kanë modet e tjera të punës. Në vitet e fundit rëndësi i jepet 
standardizimit të njësive udhëheqëse si për nga përdorimi ashtu edhe 
nga mundësitë që i kanë. Dallimi i tyre është në orarin e komandave, 
butonave dhe shenjave të tyre, por kuptimi është i njëjtë. Prandaj njohja 
e kësaj njësie udhëheqëse (ANUC SISTEM OTE) mundëson adaptim të 
lehtë të të gjitha njësive tjera nga prodhuesit tjerë. 
4.3.1. HOME modi
Pas çdo kyçjeje të makinës dhe njësisë udhëheqëse ky është modi 
i parë që duhet të përdoret. Së pari shtypet susta POS me të cilën në 
displej paraqiten informata për situatën momentale të mbajtësit e ve-
glës nëpër X dhe Z aks në koordinatat absolute, relative dhe makinerike. 
Me rrotullimin e sustës aktivizohet modi HOME. Me rrallë pastaj shtypen 
butonit për lëvizjen e mbajtësit të veglës +X dhe +Z. Pastaj pason lëvizja 
automatike e mbajtësit të veglës në të ashtuquajturin pikës referente 
R. Kjo është pika e fundit e hapësirës së punës së makinës që vjen në atë 
pikë pas zgjimit të sistemit matës të makinës. Nga kjo gjendje e mbajtë-
sit të veglave në pikën referente të gjitha koordinatat duhet të jenë me 
vlerë 0.
Duhet pasur kujdes që gjatë shtypjes me orar të +X dhe +Z, nëse 
rendi i shtypjes është i kundërt +Z, pastaj +X, ekziston rrezik i rënies të 
kokës së revolverit të kalit, gjegjësisht pykave (shulit) të kalit. 
Nëse starton programi, kurse procedura e kthimit të mbajtësit të 
veglës në pikën referente nuk realizohet, sistemi matës i makinës nuk 
është zgjuar dhe zakonisht gjatë startimit të programit pason një rënie 
e pakontrolluar e veglës në lëndën punuese. 
Nëse në kyçjen e makinës mbajtësi i veglës gjendet në pikën refe-
rente, gjegjësisht në “shtëpizë”, duhet të bëhet largim i tij në hapësirën 
punuese, që pastaj realizohet mënyra për kthimin automatik të mbajtë-
sit të veglës, në “shtëpizë” në pikën referente dhe zgjimi i masës matëse. 

---

Njësia udhëheqëse fanuc - sistem ote
Udhëheqja dhe programimi automatik
Teknik i makinerisë
51
4.3.2. Modi JOG
Në këtë mod bëhet lëvizje e “vrazhdë” e mbajtësit të veglës në dre-
jtim të oksave të duhura të makinës me shtypjen e butonave 
 X dhe Z 
gjatë së cilës lëvizja e mbajtësit të veglës rregullohet me Jog feed rate 
sustën rrotulluese edhe atë (0-1260) mm/min. 
Me shtypjen e njëkohësishme të butonit rapid me cilindo buton, 
 X apo  Z, mundësohet lëvizje e shpejtë maksimale deri 15000 mm/
min për Z aks, gjegjësisht 7500 mm/min nëpër X aks. 
  
 
 
 
 
 
 
-X
+X
-Z
+Z
RAPID
0%
150%
0 mm/min
1260 mm/min
ȼɪɬɥɢɜɨ ɤɨɩɱɟ 
ɪɟɝɭɥɚɰɢʁɚ ɧɚ  
ɩɨɦɟɫɬɨɬ 
ɩɤɢ ɡɚ ɝɪɭɛɨ 
ɦɟɫɬɭɜɚʃɟ ɧɚ 
ɫɚɱɨɬ ɧɚ ɚɥɚɬ 
 
 
 
 
 
 
 
 
+
_
HOME
JOG
AUTO
EDIT
MDI
0.001
0.01
0.1
TAPE
MPG STEP 
HANDLE  
ɜɪɬɥɢɜɨ  
ɤɨɩɱɟ 
ȼɪɬɥɢ
ɤɨɩɱɟ 
ɢɡɛɨɪ 
ɦɨɞɨɜ
Gjatë përdorimit të këtij modi në monitor është aktiv sistemi matës 
i makinës (mos harro kyçet me shtypjen e sustës POS), gjegjësisht koor-
dinatave X dhe Z të aksit. 
4.3.3.  Modi MPG STEP 
Përdoret për lëvizje precize të bartësit të veglës me ndihmën e 
sustës rrotulluese manuale HANDLE të modit MPG STEP, përbëhet nga 
tri nënmode 1/10, 1/100 dhe 1/1000, të cilët aktivizohen me rrotullimin 
e sustës rrotulluese për zgjedhje të modeve. 
Kur njëri prej nënmodeve aktivizohet, me rrotullimin e sus-
tës HANDLE në drejtimin e caktuar, shumë precize të 1/10, 1/100 apo 
1/1000 pjesë të milimetrit, e lëvizim mbajtësin e veglës në drejtim të 
 X 
apo 
 Z. Më tepër përdoret gjatë lëvizjes së veglave, afër pjesës punuese 
(shembull: defi nimi i pikës zero, të koordinatave të majës së veglave etj). 
Butonat për 
lëvizje të 
vrazhdë të 
mbajtësit të 
aletit
Butoni 
rrotullues për 
rregullim të 
lëvizjes
HANDLE 
Butoni 
rrotullues
Butoni 
rrotullues 
për 
zgjedhje 
të 
modeve

---