68 Avtomatsko upravuvanje I programiranje IV alb indd

Рrogramimi në FANUC SYSTEM - 0TE
Udhëheqja dhe programimi automatik
Teknik i makinerisë
93
Pika zero më tepër vendoset  
siç është paraqitur edhe në rastin e 
dytë në pjesën që përpunohet. Kjo 
bëhet sepse veprimi i parë është ba-
razimi ballor, me çka fi tohet  sipër-
faqja punuese që pastaj paraqet si 
bazë për matje dhe programim. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
ɇɭɥɬɚ ɬɨɱɤɚ  ɧɚ ɡɚɞɧɚɬɚ ɩɨɜɪɲɢɧɚ 
Pika nulta në sipërfaqen e pasme
Pika nulta në sipërfaqen ballore
Programi C-MAKINAT NUMERIKE shkruhet në raport me pikën 
zero, për të cilën edhe duhet defi nuar largësia mes pikave zero në mes 
të makinës M dhe lëndës punuese W. Kjo lidhje i shkruhet makinës në 
dy mënyra: 
-  me rrugë programore me instruksione me kode apo 
-   me futjen e largësisë mes këtyre dy pikave në menytë speciale 
të njësisë udhëheqëse. 
Në këtë mënyrë bëhet translacioni i sistemit koordinativ nga pika 
zero e makinës M me atë të lëndës punuese W (largësia Z
w
). Njësitë 
bashkëkohore lejojnë edhe rrotullim të sistemit koordinativ. 
Translacioni i sistemit koordinativ prej M në W

---

Udhëheqja dhe programimi automatik
Рrogramimi në FANUC SYSTEM - 0TE
94
Teknik i makinerisë
3.  Pika zero e programit 
Kjo pikë P është fi llimi koordinativ i dhënë në program që përdoret 
për defi nimin e pozitave të të gjitha pikave tjera në program. Kjo zgje-
dhet para programimit. Pika zero e programit mund, por jo domosdo të 
përgjigjet me atë të lëndës punuese. Mund të defi nohen më shumë pika 
zero gjatë programimit të lëndëve punuese të ndërlikuara me gjeometri 
të ndërlikuar. 
4. Pika fi llestare e veglës B  
Pika fi llestare gjendet në majën e secilës 
thikë që përdoret gjatë përpunimit dhe pas 
saj kthehet në përpunim. Makinat numerike 
industriale pikën fi llestare nuk e kanë të për-
bashkët për të gjitha veglat, por çdo vegël ka 
pikën e vet fi lluese që duhet të përcaktohet. 
 
 
 
  
    
Me përcaktim të saj çdo vegël cakton largësi në anën e majtë të ve-
glës në raport të mjetit W, me pikën referente R. Duke ditur këto largësi, 
dihen edhe saktë se ku gjendet çdo majë e veglës në raport me mjetin 
punues W, si dhe në raport me makinën (R ndaj T).
5. Pika referente e makinës- R  
  
Kjo është pikë e fundit e hapësirës punuese e makinës. Fitohet si 
prerje e lëvizjeve e të fundit nëpër aksin +X dhe +Z, të kufi zuar me po-
zitën e +Z dhe të kufi rit për +X, gjatë kyçjes së makinës koka patjetër 
duhet të kthehet në pikën referente R (HOME). Me këtë edhe imponohet 
sistemi referent i makinës dhe ndërrimi i vetë makinës bëhet në këtë 
pikë. 
ɋɬɚɪɧɚ ɬɨɱɤɚ ɧɚ ɚɥɚɨɬ 
Pika anësore e veglës

---

Рrogramimi në FANUC SYSTEM - 0TE
Udhëheqja dhe programimi automatik
Teknik i makinerisë
95
Pika referente
6. Pika për pranim dhe rregullim i veglës Е 
           
, N 
 
Gjatë korrektimit të jashtëm të veglës, jo makinës, ato caktohen në 
raport me përcaktimin e pikës E të mbajtësit të veglës. Pika që gjendet 
në vetë makinën, që pas vendosjes së mbajtësit të veglës plotësohet me 
pikën e veglës quhet pikë e pranimit N të veglës. 
         
ɋɪɟɞɢɲɬɟ ɧɚ ɪɟɜ. ɝɥɚɜɚ 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Pika e vendosjes E dhe pranimi i veglës N
7.  Mesi i kokës revolvere - T 
Koka revolvere i mban veglat. Për çdo vegël duhet të defi nojmë 
korreksionet nëpër X dhe Z. Këto korreksione janë në raport me mjedi-
sin e kokës revolvere. Lëvizja e kësaj pike e kontrollon njësinë rregullue-
se, në raport me pikën zero të makinës, apo të programit. 
Me defi nimin e korrektimeve X dhe Z 
në raport me mjedisin e kokës ne kemi bërë 
matjen e veglës apo udhëheqjen e majës së 
veglës. 
Pas kyçjes së makinës mjedisi patje-
tër duhet të kthehet në pikën referente R 
(HOME). 
     
Mesi i kokës revolvere

---

Udhëheqja dhe programimi automatik
Рrogramimi në FANUC SYSTEM - 0TE
96
Teknik i makinerisë
Me caktimin e pikave të fi llimit 
të veglave bëhet saktë defi nimi i pika-
ve që në mënyrë programuese do të 
udhëhiqen gjatë përpunimit. 
Zakonisht pika e startit gjendet në 
majën imagjinare të veglës. 
Ekzistojnë më shumë mënyra për përcaktimin e pikave fi lluese, e 
mënyrë më e mirë është përcaktimi i me ndihmën e të ashtuquajturës 
dora matëse që ka senzorë kontaktues që me prekjen me çdo majë të 
veglës nëpër X dhe Z automatikisht lexon vlerat dhe i bart deri te maki-
na. Njësia rregulluese, duke ditur pozitën e pikës referente, të dhënat e 
fi tuara i njehson në pikat fi lluese të çdo majë të veglës. 
Si mënyrë më e thjesht është me dorë, që bëhet në pjesën provu-
ese të pozitave të pastra e të rrafshëta në këtë mënyrë:   
1. Mbajtësi i veglës apo qendra T duhet të jetë në pikën referente R 
(T 
 R). Kjo bëhet me procedurë të njohur në modin HOME. Në monitor 
vlerat e X dhe Z duhet të jenë të njëjta në 0 dhe në koordinata relative 
dhe absolute. 
2. Kyçet punimi me nu-
mër të vogël të rrotu llimeve 
duke afruar veglën adekuat 
te pjesa Z derisa nuk e prek 
pozitën e përparme. Afrimi 
bëhet me HANDLE, edhe atë 
me saktësi deri më pjesën e 
njëqind apo të mijtë të mi-
limetrit. Vlera e treguar në 
monitor lexohet (shembull: 
 
Z -15. 123). 
Z = -15. 123 mm 
ɋɬɚɪɬɧɚɬɚ ɬɨɱɤɚ ɫɟ ɩɨɤɥɨɩɭɜɚ 
ɫɨ ɢɦɚɝɢɧɚɪɧɢɨɬ ɜɪɜ ɧɚ ɚɥɚɬɨɬ 
PIKA ANËSOR
Pika anësore përputhet me 
majën imagjinare të këndit
Ɋɚɱɧɨ ɨɩɪɟɞɟɥɭɜɚʃɟ ɧɚ  ɫɬɚɪɬɧɚ ɬɨɱɤɚ 
Përcaktimi me dorë i pikës anësore

---