68 Avtomatsko upravuvanje I programiranje IV alb indd

Udhëheqja dhe programimi automatik
 Urdhra (funksione) për programimin e FANUC SYSTEM - OTE
126
Teknik i makinerisë
Numri i cikleve për përpunimin e vintit
Formati i funksionit gjatë gdhendjes së vintit cilindrik është me sa 
vijon:
N ….  G92  X….  Z….  F….;  programimi absolut
N ….  G92  U….  W…. F….;  programimi relativ
X – diametri i vintit në kalimin gjegjës
 Z – gjatësia e vintit e matur nga pika zero në mjetin punues 
 U –distanca nga maja e thikës deri te rrënja e vintit në kalimin gje-
gjës të matur në koordinata relative sipas rrezes
 W –distanca e zgjatur e majës së thikës deri në pikën e fundit të 
vintit (fundi i vintit) në koordinatat relative 
 F – lëvizja [ mm/rrot. ] – e njëjta sipas vlerës duhet të jetë e bara-
bartë me hapin e vintit P:
     F = P 
2. Cikli për gdhendjen e vintit të konit
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
              U/2
1 (R)
2 (F)
3 (F)
4 (F)
        
-X 
+Z 
W 
Z
W 
  P 
B 
              R
G92 – cikli i fortë për përpunim të vintit të konit

---

 Urdhra (funksione) për programimin e FANUC SYSTEM - OTE
Udhëheqja dhe programimi automatik
Teknik i makinerisë
127
R – lëvizja e shpejtë (G00)
F – lëvizja punuese (G01)
Formati i funksionit gjatë gdhendjes së vintit të konit është me sa 
vijon: 
programimi absolut
N ….  G92  X….  Z….  R…. F….;  
programimi relativ
N ….  G92  U….  W…. R…. F….;  
X –diametri më i madh i vintit me kalim gjegjës,
Z – gjatësia e vintit e matur nga pika zero në mjetin punues,
 U – distanca e majës së thikës deri te rrënja e vintit me kalim gje-
gjës të matur në rrezen më të madhe në koordinata relative, 
W – (fundi i majës) në koordinatat relative,
 R [ mm ] – ndryshimi midis rrezes më të madhe dhe më të vogël 
të konit,
 F – lëvizja [ mm/rrot. ] – ajo sipas vlerës patjetër duhet të jetë e 
barabartë me hapin e vintit P.
     F = P 
Gjatë gdhendjes së vintit është i domosdoshëm shfrytëzimi i fun-
ksionit G97 për dhënien e numrit të rrotullimeve, për shkak të përsh-
tatjes rigoroze të numrit dhe lëvizjes së të rrotullimeve gjatë gdhendjes 
së vintit. 
6.3.  Kompensimi i rrezes së veglës - G40, G41, G42 
Nën kompensimin e rrezes së veglës të thikës së zdrukthit nën-
kuptohet përdorimi i lëvizjeve të lëmuara korrigjuese në majën e thikës 
së zdrukthit të fi tuara nga njësia udhëheqëse. Me këto lëvizje të korri-
gjuara praktikisht gjatë përpunimit të koneve dhe rrezeve, maja relative 
e këndit afrohet deri te maja imagjinare e veglës (duhet të përputhen), 
me çka kompensohen gabimet gjatë përpunimit. Këto gabime në formë 
të tepricës së materialit bëhen si rezultat të ndryshimit në vendosjen e 
majës reale nga maja imagjinare e veglës.

---

Udhëheqja dhe programimi automatik
 Urdhra (funksione) për programimin e FANUC SYSTEM - OTE
128
Teknik i makinerisë
Për zbatim të drejtë të lëvizjeve të lëmuara korrigjuese, respe-
ktivisht që të realizohet kompensimi i drejtë i rrezes së veglës, njësia 
udhëheqëse shfrytëzon informacione të caktuara për pllakën gdhendë-
se. Më saktë shfrytëzohen informacionet nga numri i korrigjuar për ve-
glën e dhënë (p.sh: Т01 01) nga menyja TOOL OFFSET. 
Të përkujtohemi: numri korrigjues 01 i përmban madhësinë e rre-
zes së majës të pllakës gdhendëse, orientimin e majës së veglës në kra-
hasim me mjetin punues si dhe distancat e majës së veglës sipas X dhe 
Z deri te pika e përshtatjes së veglës. Duke i ditur këto informacione, 
njësia drejtuese me operacione të ndërlikuara matematikore i njehson 
lëvizjet korrigjuese për kompensim të gabimeve gjatë përpunimit të ko-
neve dhe rrumbullakimeve.
Për thirrjen dhe largimin e kompensimit të rrezes së prerësit për-
doren funksionet G40, G41, dhe G42.
G40 –  shërben për largimin e kompensimit të rrezes së veglës, 
respektivisht shërben për largimin e  G41, dhe G 42.
G41 –  aktivizimi (thirrja) e kompensimit të rrezes së veglës gjatë 
lëvizjes së veglës në të majtë në krahasim me mjetin punues. Materiali i 
cili duhet të gdhendet është nga ana e majtë e prerësit.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
G41 – kompensimi i majtë   
 
 
 
 
G42 – kompensimi i djathtë
G42 – aktivizimi (thirrja) e kompensimit të rrezes së veglës gjatë 
lëvizjes së veglës në të djathtë në krahasim me mjetin punues. Materiali 
i cili duhet të gdhendet është nga ana e djathtë e prerësit.
Figura e ardhshme ka të bëjë me defi nimin e kompensimit të rre-
zes së veglës për vendosjen e mbajtësit të veglës prapa mjetit punues. 
Vendosja e tillë  e mbajtësit të veglës është karakteristike për konstruk-
sione të veta në CNC zdruktha.

---

 Urdhra (funksione) për programimin e FANUC SYSTEM - OTE
Udhëheqja dhe programimi automatik
Teknik i makinerisë
129
Kompensimi për mbajtës të veglës të vendosur prapa mjetit punues
Figura vijuese ka të bëjë për defi nim të kompensimeve të rrezes së 
veglës të vendosjes së mbajtësit të veglës para mjetit punues. Vendos-
ja e tillë e mbajtësit të veglës është karakteristike për konstruksionet më 
të vjetra të CNC zdrukthat.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Kompensimi për mbajtës të veglës të vendosur përpara mjetit punues
6.5. Ciklet paraprogramuese
Gjatë programimit të përpunimit të ashpër shpesh nevojiten 
shumë kalime të cilat programohen në një numër të madh të rendeve 
(blloqeve) programore, me çka programimi bëhet i gjatë dhe jo ekono-
mik. Me shfrytëzim të cikleve të paraprogramimit reduktohet numri i 
nevojshëm i rendeve programore në minimum, me çka zvogëlohet 
edhe koha e shpenzuar në punën programuese.
Ana e djathtë 
G42
Ana e majtë 
G41
Ana e majtë 
G41
Ana e majtë 
G41
Ana e majtë 
G41
Ana e djathtë 
G42
Ana e djathtë 
G42
Ana e djathtë 
G42

---