7-kasapoglu-fatalism



Yüklə 205,24 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə6/8
tarix26.11.2017
ölçüsü205,24 Kb.
#12520
1   2   3   4   5   6   7   8

Abdurrahman KASAPOĞLU 

 

 

 

Hikmet Yurdu Yıl:1, S.1, (Ocak-2008) ss.87-107 

 

97 


Allah bizim müşrik olmamızı ve bazı şeyleri haram kılmamızı dilemiştir. 

Bu  olan  bitenler  hem  bizim  hem  de  Allah’ın  isteğine  uygundur.  Bu  yaptıkları-

mız, sadece bizim uydurduğumuz şeyler değil, aynı zamanda Allah’ın iradesinin 

yansımalarıdır.  Allah  razı  olup  dilemeseydi  biz  O’na  iftira  edip  yalan  söyleye-

mezdik. Geçmişte olduğu gibi, gelecekte de bizim şirk koşmamızda bir kötülük 

yoktur. Allah’a ortak koşmanın ya da bazı şeyleri haram kılmanın bir suç oldu-

ğuna inanmayız. Eğer yaptıklarımızda bir kötülük varsa ve ilâhî iradeye ters ise, 

Allah bizi bundan cebren alıkoysun, biz kendi irademizle bundan vazgeçmeyiz.

32

 

Allah,  daha  önce  yaşamış  olan  inkârcıların  da,  benzer  bahanelerle  ilâhî 



gerçekleri  ve  peygamberleri  yalanlamaya  çalıştıklarını,  fakat  vadedilen  azabın 

onların başına geldiğini açıklamaktadır. Azabın gerçekleşmesi, müşriklerin iddi-

alarının  geçersizliğini,  Peygamberin  mesajının  doğruluğunu  göstermektedir. 

Eğer inkârcıların iddiaları doğru olsaydı, daha önce tarihte var olmuş inkârcılar 

cezalandırılmazlardı. Dolayısıyla, Allah istediği için biz O’na ortak koştuk iddia-

sı, kimseyi sorumluluktan kurtarmaz.

33

 

Tarih boyunca Allah’a ortak koşan inkârcıların Hz, Peygamber dönemin-



de  ortaya  çıkması,  Hz.  Peygamberden  sonrada  da  bu  tip  insanların  her  zaman 

bulunacağını  gösterir.  Bahaneci  inkârcılığın  insanlık  tarihinde  bir  geleneği  var-

dır. Nasıl ki, iyilik ve doğruluk nesilden nesile etkileşim yoluyla aktarılabiliyor-

sa, inkârcı bahanecilik de aynı şekilde aktarılabilmektedir.

34

 

Yüce Allah, Hz. Peygamber’in müşriklerin iddialarına şöyle karşılık ver-



mesini  istemiştir:  İleri  sürdüğünüz  görüşün  doğru  olduğuna  dair  herhangi  bir 

bilginiz, güçlü bir kanıtınız var mı? İlâhî iradenin içyüzünü ve nasıl ortaya çıktı-

ğını biliyor  musunuz  ki,  ona  dayanarak  kendinizi  mazur  görüyorsunuz?  İddia-

nızı doğrulayan bir kanıtınız varsa getirin. Siz iddianızı, boş, hiçbir yararı olma-

                                                                                                                                     

Kur’an  Dili,  Eser  Neşriyat,  İstanbul,  tsz.,  III/  2082;  Ömer  Nasuhi  Bilmen,  Kur’anı  Kerim’in  Türkçe  Meali 

Âlisi ve TefsiriBilmen Yayınevi, İstanbul, 1985, II/973-974. 

32

 Yazır, III/ 2083. 



33

 Muhammed İbn Ali İbn Muhammed eş-Şevkânî, Fethu’l-Kadîr, el-Mektebetü’l-Asriyye, Beyrut, 1995, II/219; 

Ebû  Abdullah  Muhammed  İbn  Ahmed  el-Kurtûbî,  el-Câmiu  li  Ahkâmi’l-Kur’ân,  Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 

Beyrut,  1993,  X/69;  Ahmed  Mustafâ  el-Merâğî,  Tefsîru’l-Merâğî,  Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye,  Beyrut,  1998, 

III/228;  Ebû  Bekr  Câbir  el-Cezâirî,  Eyseru’t-Tefâsîr,  Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye,  Beyrut,  1995,  III/116-117; 

Abdurrahman  İbn  Nâsır  es-Sa’dî,  Teysîru’l-Kerîmi’r-Rahmân  fî  Tefsîri  Kelâmi’l-Mennân,  Müessetü’r-

Risâle,  Beyrut,  1996,  393;  Süleyman  Ateş,  Yüce  Kur’an’ın  Çağdaş  Tefsiri,  Yeni  Ufuklar  Neşriyat,  İstanbul, 

1991, III/249. 

34

 Bayraktar Bayraklı, Yeni Bir Anlayışın Işığında Kur’an Tefsiri, Bayraklı Yayınları, İstanbul, 2001, VI/558. 




Kur’an Açısından Fatalism 

 

 

 

Hikmet Yurdu Yıl:1, S.1, (Ocak-2008) ss.87-107 

 

98

yan,  bilgi  temeli  bulunmayan,  kesin  bir  yargı  belirtmeyen,  yalan,  yanlış,  açık 



kanıtlara aykırı düşen zan, tahmin ve kuruntuya dayandırıyorsunuz.

35

  



Siz  arzu  ve  eğilimlerinize  göre  tahminde  bulunuyor,  yalan  söylüyorsu-

nuz.  Gerçeği  ve  doğruyu,  benliğin  gerçeğe  uymasında  değil,  gerçeğin  isteklere 

uydurulmasında  arıyorsunuz.  Açık  ve  kesin  gerçeklere  göre  değil,  arzu  ve  eği-

limlerinize  göre  değerlendirme  yapıyorsunuz.  Gerçeğin,  arzu  ve  tahminleriniz 

doğrultusunda  ortaya  çıkması  gerektiğini  düşünüyorsunuz.  Sırf  siz  istemediği-

niz, anlamadığınız, inkâr edip bozduğunuz için gerçeğin değişeceğini sanıyor ve 

böylece  kendinizi  aldatıyorsunuz.  Allah’ın  iradesinin,  kendi  fiil  ve  seçimleriniz 

doğrultusunda tecelli ettiğini ve bu yüzden yanlışa düştüğünüzü anlayamıyor ve 

kuru bir inkâr ile sorumluluktan kurtulacağınızı sanıyorsunuz.

36

 



Bu âyette inkârcıların tavrı “tahrusûn” diye nitelenmekte ve söz konusu 

niteleme Zuhruf sûresi 20. âyette de tekrar edilmektedir. Arapça’da “hars”, mu-

hafaza, meyvenin muhafazası, yalanlama, yalan uydurma, zan ve tahmine daya-

narak  söylenmiş  söz  anlamına  gelir.  Sadece  tahmine  dayanan,  bilgiye  güçlü  bir 

kanaate  ya  da  işitmeye  dayanmayan,  dolayısıyla  gerçeğe  uygun  düşme  ya  da 

düşmeme olasılığı bulunan açıklama “hars” diye nitelenir. “Hars”ın yalan olarak 

adlandırılması,  gerçeğe  ve  güçlü  bir  kanaate  dayanmaması  yüzündendir.  Za-

manla kuruyacak olan yaş hurma yükü hakkında da bu kelime kullanılır.

37

 

Arapça’da, yapraksız hurma dalına, tek parçalı/taneli küpeye, altın ya da 



gümüş dizisinin bir halkasına “hırs”, yapraksız hurmaya, herhangi bir ağaç dalı-

na, kuru veya yaş dala, ya da budanmış dala, sarıp çevrelemesi dolayısıyla zırha 

“hurs”  denir.  Nehirden  suyun  girip  sonra  tekrar  çıkıp  nehre  döndüğü  büyük 

havuza  benzer  yere,  denizdeki  bir  körfeze,  denizin  ya  da  nehrin  bir  kenarına, 

ağacın dalında biriken suya, denizdeki adaya “harîs” adı verilir. Açlıkla birlikte 

soğuğun  bulunması  “haras”  kelimesiyle  dile  getirilir.  Yine  Arapça’da,  tehzîb 

                                                 

35

 ez-Zemahşerî, II/74; eş-Şevkânî, II/219; en-Nesefî, II/58; Muhammed Cemâluddîn el-Kâsimî, Tefsîru’l-Kâsimî



Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, Beyrut, 1994, III/449; el-Merâğî, III/229; Bilmen, II/974. 

36

 Yazır, III/ 2085. 



37

 Ebu’l-Kâsım el-Hüseyn İbn Muhammed er-Râgıb el-İsfehânî, el-Müfredât fî Garîbi’l-Kur’ân, Dâru’l-Ma’rife, 

Beyrut, tsz., 146; Ahmed İbn Yusuf es-Semîn el-Halebî, Umdetü’l-Huffâz fî Tefsîri Eşrefi’l-Elfâz, Âlemü’l-

Kütüb, Beyrut, 1993, I/574. 




Yüklə 205,24 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə