80 Kİmya problemləRİ №1 2017



Yüklə 65,24 Kb.
Pdf görüntüsü
tarix18.05.2018
ölçüsü65,24 Kb.
#44441


80                                          

KİMYA PROBLEMLƏRİ № 1 2017 

 

 



UOT 347.327  

GÜNƏBAXAN YAĞI ƏSASINDA KONSERVASİYA MAYELƏRİNİN  

ALINMASI VƏ TƏDQİQİ  

 

N.Ş.Rzayeva 

 

Akad.Y.H.M

əmmədəliyev adına AMEA-nın Neft-Kimya Prosesləri İnstitutu 

Az 1025 Bakı, Xocalı pr.30;    e-mail:nigar.rzayeva555@gmail.com 

 

Oksidl

əşməmiş və oksidləşmiş günəbaxan yağının atmosfer korroziyasından polad-3 nümunəsini 

mühafiz

ə  imkanı  araşdırılmışdır  və  oksidləşmiş  yağın  müdafiə  müddətinin 5 dəfə  çox  olduğu 



əyyən edilmişdir.Müəyyən edilmişdir ki, dodesenin nitrotörəməsinin günəbaxan yağına 10% 

əlavə  olunması  hidrokamerada  174,  dəniz  suyunda  58,  sulfat  turşusu  məhlulunda 56 sutka 

müdafi

əni təmin edir.  

Açar sözl

ər: atmosfer korroziyası, günəbaxan yağı, oksidləşmiş günəbaxan yağı, konservasiya 

mayesi, dodesenin nitrotör

əməsi, amidoamin. 

Konservasiya mayel

əri atmosfer 

korroziyasından  müdafiə  üçün  əlverişli 

vasit

ələrdən biridir [1].  Bərpa olunan 



xammallar 

əsasında  konservasiya  maye- 

l

ərinin yaradılması problemin həllində mühüm 



rol oynaya bil

ər. Azərbaycan Milli Elmlər 

Akademiyasının  Neft  Kimya  Prosesləri 

İnstitutunda  bu  sahədə  geniş  tədqiqatlar 

aparılır [2-5]. 

Biz gün


əbaxan  yağının  özünü  əsas 

götür


ərək konservasiya mayelərinin 

yaradılması  imkanlarını  tədqiq  etmişik. 

M

əqsəd o olub ki, neftdən alınan mineral yağ 



distillatı  bitki  yağı  ilə  əvəz edilsin. Digər 

t

ərəfdən amidoaminlərin  alınmasında  da 



gün

əbaxan  yağından  alınan  turşudan    istifadə 

etmişik. 

           Gün

əbaxan yağı 90%, amidoamin 10% 

götürülmüşdür. Amidoaminlər günəbaxan yağı 

t

urşuları  qarışığının  polietilenpoliamin ilə 



müxt

əlif mol nisbətlərində  (1:1, 2:1, 3:1, 4:1, 

5:1) alınmışdır. 

Gün


əbaxan  yağı  və  amidoaminlərin 

kompozisiyaları  hazırlanmış  və  konservasiya 

mayel

əri kimi tədqiq  olunmuşdur.  Alınan 



n

əticələr cədvəl 1-də verilir. 



             

C

ədvəl 1. Günəbaxan yağı və amidoaminlərin əsasında konservasiya mayelərinin sınaqlarının 

n

əticələri (sınaq nümunələri polad-3, amidoaminin mayedə miqdarı 10%-dir,  müddət – 



sutka). 

 

Nümun



ələr 

 

“Q-4” 



hidrokamerada 

 

D



əniz 

suyunda 


0.001%-li 

H

2



SO

4

 



m

əhlulunda 

1) Gün

əbaxan yağı 



21 



2) Gün

əbaxan yağı + 3:1 mol nisbətində alınan 

amidoamin 

48 


33 

34 


3) Gün

əbaxan yağı + 4:1 mol nisbətində alınmış 

amidoamin 

47 


31 

30 


4) Gün

əbaxan yağı + 5:1 mol nisbətində alınmış 

amidoamin 

46 


29 

28 


 

 

 



 

KİMYA PROBLEMLƏRİ № 1 2017

 

 




                                                           N

.Ş.RZAYEVA                                                                  81 

 

C



ədvəldən göründüyü kimi günəbaxan 

yağı  özü  konservasiya  mayesi  kimi  yüksək 

effekt

ə  malik deyil. Lakin onun amidoaminlə 



kompozisiyası 

hidrokamerada 

polad-3 

nümun


əsini 2 dəfədən çox müddətə 

korroziyadan qoruyur. 

          Dodesenin nitrotör

əməsininin konser- 

vasiya mayel

ərinə təsiri də tədqiq olunmuşdur. 

Gün

əbaxan 


yağına 

v

ə 



amidoamin

ə 

nitrobirl



əşməni  əlavə  edərək konservasiya 

mayel


əri  hazırlanmış  və  sınaqları  keçiril  -

mişdir. Nəticələr cədvəl 2-də verilir. 

 

C

ədvəl 2. Günəbaxan yağı, amidoamin və nitrobirləşmə əsasında konservasiya mayelərinin 

sınaqlarının nəticələri (sınaq nümunəsi polad-3, amidoaminin miqdarı 5%, 

nitrobirl

əşmənin miqdarı 5 və 10%, müddət – sutka). 

 

 

Nümun



ə 

 

“Q-4” 



hidrokamerada 

 

D



əniz 

suyunda 


0.001%-li 

sulfat turşusu 

m

əhlulunda 



1) Gün

əbaxan yağı 90% + 10% nitrobirləşmə 

174 

58 


56 

2) Gün


əbaxan yağı 90% + 3:1 mol nisbətində 

alınmış amidoamin 5% + nitrobirləşmə 5% 

 

52 


 

35 


 

35 


3) Gün

əbaxan  yağı  90%  +  4:1  mol 

nisb

ətindən  alınmış  amidoamin  5%  + 



nitrobirl

əşmə 5% 


 

50 


 

35 


 

34 


4)  Gün

əbaxan  yağı  +  5:1  mol  nisbətində 

alınmış amidoamin 5% + nitrobirləşmə 5 % 

 

47 



 

33 


 

30 


 

C

ədvəldən göründüyü kimi nümunə 



№1-də olan konservasiya mayesi daha yüksək 

n

əticə 



göst

ərir. Yəni nitrobirləşmə 

amidoamin

ə  nəzərən daha yüksək müdafiə 

müdd

ətini təmin edir.  Günəbaxan  yağının 



müdafi

ə  effektini  artırmaq  üçün  o,  katalizator 

iştirakı ilə oksidləşdirilmiş və molekulda olan 

ikiqat rabit

ələr oksigenli qruplarla funk- 

sionallaşdırılmışdır. 

əyyən  edilmişdir  ki,  oksidləş- 



dirilmiş  günəbaxan  yağı  heç  bir  əlavə 

edilm


ədən polad-3 nümunəsini dəniz suyunda 

35 sutka, 0.001%-

li sulfat turşusu məhlulunda 

32 sutka müdafi

əni təmin edir. Bu 

oksidl


əşməmiş  günəbaxan  yağının  dəniz 

suyunda müdafi

ə  müddətindən 5 dəfə, sulfat 

turşusunda  isə  5.33 dəfə  çoxdur. Tədqiqat 

göst

ərir ki, oksidləşmiş  günəbaxan  yağı  əsas 



götürülm

əklə  müxtəlif  kompozisiyalar  hazır- 

lamaq mümkündür. 

əyyən  edilmişdir  ki,  konservasiya 



mayel

ərinin 


hazırlanmasında 

günəbaxan 

yağının əsas kimi götürülməsi məqsədə uyğun 

deyil. 


Oksidl

əşmiş  günəbaxan  yağı  polad-3 

nümun

əsini dəniz suyunda və  0.001%-li 



H

2

SO



4

  m


əhlulunda günəbaxan  yağının  özünə 

n

əzərən 5 dəfədən çox müddətə müdafiə edir. 



Gün

əbaxan  yağına  10%  dodesenin 

nitrotör

əməsi  əlavə  edildikdə  atmosfer 

korroziyasından  müdafiə  müddəti kəskin  artır 

v

ə  hidrokamerada 174, dəniz suyunda 58 və 



0.001%-li H

2

SO



4

  m


əhlulunda 56 sutka təşkil 

edir. 


 

                                                                    

ƏDƏBİYYAT 

 

1. 



Жарский У.М., Иванова Н.П., Куис Д.В., 

Свиндунович  Н.А.  Коррозия  и  защита 

металлических  конструкций  и  обору- 

дования:учеб.пособие. / Минск: Выс.школа. 

2012

, с.303. 



2.

 

Аббасов  В.М.,  Керимова  Н.Г.,  Гасанов 



Е.К.,  Махмудов  Л.А.,  Гурбанов  И.Х., 

Магеррамов  Р.С.  Консервационные  масла 

на 

основе 


солей 

ароматических 

сульфокислот  и  прoдуктов  нитрования 

олефинов.  //Процессы  нефтехимии  и 



                                                                                             

KİMYA PROBLEMLƏRİ № 1 2017

 

 




82            

GÜNƏBAXAN YAĞI ƏSASINDA KONSERVASİYA  MAYELƏRİNİN 

 

нефтепереработки.  Баку,  2013,  №2(13), 



с.14-16. 

3. 


Аббасов  В.М.,  Алиева  Л.И.,  Гасанов 

Э.К.,  Назаров  И.Г.,  Бахадурлу  Н.И. 

Разработка  и  создание  консервационных 

жидкостей  на  основе  турбинного  масла  Т-

30  и  нитроалканов.  //Нефтепереработка  и 

нефтехимия. 2015, №1, с.36-41. 

4. 

Аббасов  В.М.,  Гасанов  Э.К.,  Агазаде 



Е.Дж.,   Рзаева  Н.Ш.,  Эфендиева  Л.М., 

Мамедханова С.А., Гулиева Г.М., Ахмедов 

Н.С.,  Сафарова  Ш.С.  Исследование 

консервационных  жидкостей  на  основе 

композиций  солей  природных  нефтяных 

кислот,  амидоаминов  и  нитросоединений. 

//

Процессы 



нефтехимии 

и 

нефтепереработки.  Баку,  2014,  №2(58), 



с.91-95. 

5. 


Аббасов  В.М.,  Агазаде  Е.Дж.,  Гасанов 

Е.К., Рзаева Н.Ш., Керимова Н.Г., Ахмедов 

Н.С.,  Мамедханова  С.А.  Консервационные 

жидкости  на  основе  минеральных  масел  и 

природных  нефтяных  кислот.  //  Процессы 

нефтехимии и нетепереработки. Баку, 2014, 

№2(58), с.104-123. 

 

 



                                                     REFERENCES 

 

 



1.

 

Zharskij U.M., Ivanova N.P., Kuis D.V., Svindunovich N.A. Korrozija i zashhita 



metallicheskih konstrukcij i oborudovanija [Corrosion and protection of metal structures and 

equipment. Minsk: Vissaya shkola Publ.,  2012, p.303. (In Russian). 

2.Abbasov V.M., Kerimova N.G., Gasanov E.K. et al. Corrosion-preventive oils on the basis of 

salts of aromatic sulfonic acids and products of olefin nitration.  Processy neftehimii i 



neftepererabotki - Processes of Petrochemistry and Oil Refining.  2013,  no.2(13), pp.14-16. (In 

Azerbaijan). 



2.

 

Abbasov V.M., Alieva L.I., Gasanov Je.K., Nazarov I.G., Bahadurlu N.I.  Development and 

making of corrosion-preventive liquids on the basis of turbine oil 

Т-30 and nitroalkanes. 



Neftepererabotka i neftehimija -  Oil Processing and Petrochemistry.  2015,  no1,  pp.36-41.  (In 

Russian). 

4. Abbasov V.M., Gasanov Je.K., Agazade E.Dzh. et al. Research into corrosion-preventive 

liquids on the basis of compositions of natural petroleum acids, amidoamines and nitrocom -

pounds.   Processy neftehimii i neftepererabotki - Processes of Petrochemistry and Oil Refining.  

2014,  no.2(58), pp.91-95. (In Azerbaijan). 

5. Abbasov V.M., Agazade E.Dzh., Gasanov E.K. et al. Corrosion-preventive liquids on the basis 

of mineral oils and natural petroleum acids. Processy neftehimii i neftepererabotki - Processes of 



Petrochemistry and Oil Refining.  2014, no.2(58), pp.104-123. (In Azerbaijan).

 

 



 

 PREPARATION AND APPLICATION OF CONSERVATION LIQUIDS BASED ON 

SUNFLOWER OIL 

 

N.Sh.Rzayeva 

Acad. Y.Mamedaliyev Institute of Petrochemical Processes, 

 National Academy of Sciences of Azerbaijan 

AZ 1025 Baku, Hojaly Ave., 30; e-mail: nigar.rzayeva555@gmail.com 

 

Amidoamines in various mole correlations have been synthesized on the basis of mixture of 

sunflower oil acids and polyethylenpolyamine, and nitro-derivatives of sunflower oil obtained. 

Also, corrosion-preventive liquids on the basis of sunflower oil, nitrated sunflower oil and 

amidoamines have been produced. These compositions have been analyzed as corrosion-

preventive liquids to protect against corrosion of steel 

Ст3 in a hydro-chamber, sea water and 

KİMYA PROBLEMLƏRİ № 1 2017

 

 




                                                           N

.Ş.RZAYEVA                                                                  83 

 

0.001% sulphuric acid. It found that the best results have been obtained in a composition which 



contained 90% of sunflower oil and 10% of nitrated sunflower oil. Time for protection against 

atmospheric corrosion in a hydro-chamber, sea water and 0.001% sulphuric acid is 174, 58 and 

56 days respectively.  

Keywords:  atmospheric corrosion, sunflower oil, corrosion-preventive liquids, amidoamine, 

nitro-derivative of dodecene. 

 

ПОЛУЧЕНИЕ И ПРИМЕНЕНИЕ КОНСЕРВАЦИОННЫХ ЖИДКОСТЕЙ НА 

ОСНОВЕ ПОДСОЛНЕЧНОГО МАСЛА 

 

Н.Ш.Рзаева 

Институт нефтехимических процессов им акад.Ю.Мамедалиева  

Национальной АН Азербайджана 

AZ 10

25 Баку, пр.Ходжалы, 30; e-mail: nigar.rzayeva555@gmail.com 

 

Синтезированы  амидоамины  в  различных  мольных  соотношениях  на  основе  смесей 

кислот подсолнечного масла и полиэтиленполиамина, также получено нитропроизводное  

подсолнечного  масла.  Созданы  консервационные  жидкости  на  основе  подсолнечного 

масла, нитрованного подсолнечного масла  и амидоаминов. Эти композиции исследованы 

в качестве консервационных жидкостей для защиты от коррозии образца стали марки 

Ст3  в  гидрокамере,  морской  воде    и  0.001%  серной  кислоте.  Установлено,  что  самые 

лучшие результаты получены в композиции содержащей 90% подсолнечного масла и 10% 

нитрованного  подсолнечного  масла.  Время  защиты  от  атмосферной  коррозии  в 

гидрокамере,  морской  воде  и  0.001%  серной  кислоте  составляет  174,  58  и  56  суток, 

соответственно.  

Ключевые  слова:  атмосферная  коррозия,  подсолнечное  масло,  консервационные 

жидкости, амидоамин, нитропроизводное  додецена. 

 

                                                                                                  Redaksiyaya daxil olub 14.11.2016. 

 

                                                                                             

KİMYA PROBLEMLƏRİ № 1 2017

 

 



Document Outline

  • обл.
  • Титул-аз
  • Копия Титул-рус
  • MÜNDƏRİCAT
  • СОДЕРЖАНИЕ
  • CONTENT
    • 1H NMR RESEARCH İNTO DİAMAGNETİC 1,2,4,1(,2(,4(-HEXAMETHYLFERROCENE, PARAMAGNETİC HEXAFLUOROPHOSPHATE OF 1,2,4,1(,2(,4(-HEXAMETHYLFERRİCİNİUM AND ELECTRON EXCHANGE BETWEEN THEM
  • Бешков-12
  • Хецуриани-5
  • Алиев А.М
  • Емельянова-5
  • Асадов-7
  • Ибрагимова-8
    • 2. Matsumoto M. and Swaddle T.W. The decamethylferrocene(+/0) electrode reaction in organic solvents at variable pressure and temperature.  Inorg. Chem. 2004, 43, 2724–2735.
    • 3. Torriero A.A.J. Characterization of decamethylferrocene and ferrocene in ionic liquids: argon and vacuum effect on their electrochemical properties.  Electrochimica Acta  2014, 137, 235–244.
    • 5. Nielson R. M., McManis G. E., Safford L. K., Weaver M. J. Solvent and electrolyte effects on the kinetics of ferrocenium-ferrocene self-exchange. A reevaluation.  J. Phys. Chem. 1989, 93, 2152-2157.
    • 6. Gritzner G., Kuta J.  Recommendations on reporting electrode potentials in nonaqueous solvents.  J. Pure Appl. Chem. 1984, 56, 461–466.
    • 7. Swaddle T.W. Reflections on the outer-sphere mechanism of electron transfer.  Can. J. Chem. 1996, 74, 631–638.
    • 11. Yang, E. S., Chan, M.-S., Wahl A. C. Electron exchange between ferrocene and ferrocenium ion. Effects of solvent and of ring substitution on the rate.   J. Phys. Chem. 1980, 84, 3094-3099.
    • 14. Marcus R.A., Sutin N. Electron transfers in chemistry and biology. Biochim. Biophys. Acta. 1985, 811, 265–322.
    • 15. Nielson R.M., McManis G.E., Golovin M.N., Weaver M.J.  Solvent dynamical effects in electron transfer: comparisons of self-exchange kinetics for cobaltocenium-cobaltocene and related redox couples with theoretical predictions.  J. Phys. Chem. 1988...
    • 16. Freyberg D.P., Robbins J.L., Raymond  K.N., Smart J.C. Crystal and molecular structures of decamethylmanganocene and decamethylferrocene. Static Jahn-Teller distortion in a metallocene.   J.Am.Chem. Soc. 1979, 101, 892-897.
      • 1H NMR RESEARCH İNTO DİAMAGNETİC 1,2,4,1(,2(,4(-HEXAMETHYLFERROCENE, PARAMAGNETİC HEXAFLUOROPHOSPHATE OF 1,2,4,1(,2(,4(-HEXAMETHYLFERRİCİNİUM AND ELECTRON EXCHANGE BETWEEN THEM
  • Джавадзаде-9
    • УДК 546
    • ГИДРОТЕРМАЛЬНЫЙ РЕДОКС-СИНТЕЗ КОБАЛЬТ-МАРГАНЕЦ ОКСИДНЫХ ШПИНЕЛЕЙ (Co,Mn)(Co,Mn)2O4
    • Институт катализа и неорганической химии им. акад. М.Нагиева
    • Национальной АН Азербайджана
    • AZ 1143 Баку, пр.Г.Джавида, 113; e-mail: itpcht@lan.ab.az
    • ЭКСПЕРИМЕНТАЛЬНАЯ ЧАСТЬ
    • Методика синтеза
    • Acad. M. Nagiyev Institute of Catalysis and Inorganic Chemistry of the National Academy of Sciences of Azerbaijan
    • AZ 1143Baku, H. Javid Ave., 113; e-mail: itpcht@lan.ab.az
  • Эфендиева-5
  • Джафарова-5
  • Челидзе-4
  • Рзаева-4
  • Гулузаде-6
  • Юсибова-4
  • Гахраманова-5
  • Таирли-8
    • 1AMEA-nın M.Nağıyev adına Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutu
    • AZ 1143, Bakı, H.Cavid pr., 113; e-mail: itpcht@lan.ab.az
    • 2Azərbaycan Texniki Universiteti
    • AZ 1143 Bakı , H.Cavid pr.,25; e-mail:  aztu@aztu.org 3Azərbaycan Dövlət İqtisad Universiteti
    • Az 1000 Bakı, İstiqlaliyət küç.,6

Yüklə 65,24 Kb.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə