9. Radiorabitə sistem və şəbəkələrinin layihələndirilməsi və istismari wlan şəbəkələrin layihələndirilməsi



Yüklə 64,68 Kb.
tarix14.01.2018
ölçüsü64,68 Kb.
#20755

9. Radiorabitə sistem və şəbəkələrinin layihələndirilməsi və istismari
9.1. WLAN şəbəkələrin layihələndirilməsi
Adi naqilli lokal şəbəkələrdən fərqli olaraq WLAN bir qədər fərqli avadanlıqlar bazasının olmasını tələb edir. Aydındır ki, əsas fərq şəbəkə serveri, naqilsiz istifadəçi kompüterləri və sistemin digər düyünləri arasında naqillərdən istifadə olunmamağıdır. Layihələndirmə zamanı ilk növbədə bu fərq nəzərə alınmalıdır. Məlumdur ki, istənilən layihələndirmə, hələ olma­mış gerçəkliyin çox sadələşdirilmiş modelləşdirilməsidir. Məhz buna görə də bütün mümkün faktorları, gələcəkdə yarana biləcək tələbləri nəzərə almaq praktiki olaraq mümkün deyil. Lakin şəbəkələrin layihələndiril­məsinin ümumi müddəalarını formalaşdırmaq olar. Ümumiyyətlə bu və ya digər layihələndirmə variantının seçilməsi əsas problemlərdən biridir. Bu seçimi çətinləşdirən faktor isə bəzən bir-birinə zidd olan başlanğıc tələblərin (məsələn, aşağı dəyərli avadanlıqlardan istifadə etməklə yüksək texniki göstəricilərə nail olmaq) nəzərə alınmasıdır.

Ümumi halda istənilən WLAN layihələndirilməsini altı mərhələyə bölmək olar: ilkin tədqiqatların aparılması; mühitin analizi; ilkin layihələndirmə; yekun layihələndirilmə; tətbiq etmənin reallaşdırılması; sənədlərin tərtib olunması.



İlkin tədqiqatların aparılması. Layihələndirmə zamanı artıq mövcud olan naqilli və ya naqilsiz lokal şəbəkə nəzərə alınmaya bilməz. Bir çox hallarda yaradılması nəzərdə tutulan naqilsiz şəbəkə artıq mövcud olan şəbəkənin tərkib hissəsi kimi layihələndirilir. Bu etapda əsas məqsəd gələcəkdə yarana biləcək problemləri nəzərə almaq üçün mövcud və planlaşdırıdan şəbəkələr barədə mümkün qədər çox məlumat toplamaqdır. Bundan başqa qarşıya qoyulan məsələnin həlli üçün hansı standartın daha məqsədəuyğun olması da aydınlaqdırılmalıdır.

Mühitin analizi. Bu mərhələdə əsas məqsəd naqilsiz şəbəkənin qurulması planlaşdırılan ərazinin xəritələnməsi, çertyojların toplanması və istifadəçilərin şəbəkə daxilində necə fəaliyyət göstərməsinin (hərəkət etməsi, şəbəkədən istifadə intensivliyi və s.) təyin olunmasıdır.

İlkin layihələndirmə. Bu mərhələdə mövcud və planlaşdırılan şəbəkə avadanlıqların yerləşməsini təsvir edən topoloji xəritə tərtib olunur.

Yekun layihələndirilmə. Bu pillədə əvvəlki mərhələdə yer alan bütün qeydlər nəzərə alınır. Əsas məqsəd - bütün avadanlıqları və proqram təminatlarının topoloji xəritədə nəzərə alınması və nöqsanların aradan qaldırılmasıdır.

Tətbiq etmənin reallaşdırılması. Bu mərhələdə bütün avadanlıqlar və proqram təminatları topolji xəritədə göstərildiyi kimi quraşdırılır və lazı­mi kökləmə və test əməliyyatları aparılır. Bu etapın və eləcə də bütün layi­hə­ləndirmə prosesinin əsas məqsədi - yeni yaradılmış şəbəkənin artıq möv­cud olan şəbəkəyə minimum təsiri göstərməsi və maksimal effektivlikdir.

Sənədlərın tərtib olunması. Bu pillədə əsas məqsəd gələcəkdə şəbəkənin iş fəaliyyətini təmin etmək üçün onun düzgün işləməsi barədə bütün lazımi informasiyanın toplanmasıdır.

İndi isə IEEE 802.11 standartlı lokal şəbəkənin (daha sonra sadəcə şəbəkə) mərhələli layihələndirilməsinə baxaq. Qarşıya qoyulan məqsəddən asılı olaraq şəbəkənin quraşdırılmasının iki metodologiyası ayırd edilir:



  1. maksimal əhatə zonasına oriyentasiya olunmuş;

  2. maksimal buraxma qabiliyyətinə oriyentasiya olunmuş.

Maksimal əhatə zonasına oriyentasiya olunmuş şəbəkələr minimum daxilolma nöqtələrindən istifadə etməklə maksimum ərazini rabitə ilə təmin etmək prinsipi üzrə qurulur. Belə şəbəkələrin bir sıra xüsusiyyətləri var:

1. belə şəbəkələrdə adətən paketlərin aşağı ötürülmə sürətinə malik avadanlıqlar, məsələn ştrix kod skanerləri istifadə olunur;

2. buraxma zolağına aşağı tələblər qoyulur (bunun nəticəsində verilənlərin ötürülmə sürətini də kiçiltmək olur).

Maksimal buraxma qabiliyyətinə oriyentasiya olunmuş şəbəkələr isə hər bir abonent üçün maksimal səmərəliliyə və verilənlərin ötürülmə sürətinə malik olmalıdırlar. Birinci tip şəbəkələrdən fərqli olaraq burada şanların ölçüləri çox kiçik olur. Belə şəbəkələrdən adətən aşağıdakı hallarda istifadə olunur:

1. verilənlərin yüksək sürətlə ötürülməsini tələb edən avadanlıqlar istifadə olunur;

2. gecikmələrə həssas olan avadanlıqlardan istifadə olunur;

3. istifadəçilərin yüksək sıxlığı müşahidə olunur.

İlk növbədə layihələndirilən şəbəkədə 802.11 standartlar ailəsinin hansı spesifikasiyasından istifadə olunacağını yəqin etmək tələb olunur. Məlum olduğu kimi bu spesifikasiyalar ilk növbədə verilənlərin ötürülmə sürəti ilə fərqlənir. Belə ki, 802.11b spesifikasiyası verilənlərin 11 Mbit/san, 802.11a və 802.11g isə 54 Mbit/san sürətlə ötürülməsini təmin edir. Bundan başqa, 802.11b və 802.11g spesifikasiyaları 2,4GHs tezlik diapazonunda, 802.11a isə 5GHs tezlik diapazonunda işləmək üçün nəzərdə tutulmuşdur. Ona görə də 802.11a standartlı avadanlıqların istifadəsi bəzi ölkələrdə qadağan olunmuşdur. Qeyd etmək lazımdır ki, 802.11b və 802.11g stan­dartları tamamilə uyğunlaşa biləndirlər. Yəni, 802.11g standartlı şəbəkədə 802.11b standartlı avadanlıqlar fəaliyyət göstərə bilər. Əks fikir də düzgün­dür. Belə qarışıq şəbəkələrin bir mənfi cəhəti var: əgər şəbəkədə həm 802.11b, həm də 802.11g standartlı avadanlıqlar mövcuddursa onda bütün kliyent adapterləri 802.11b standartı üzrə işləyəcək. Bundan başqa əgər yalnız 802.11b standartından istifadə olunursa belə şəbəkə homogen sayılır və verilənlərin ötürülmə sürəti qarışıq şəbəkədən yüksək olur. Bunun səbə­bi, 802.11b kliyent adapterlərinin 802.11g adapterlərini “eşitməməyidir”. Ona görə də qarışıq şəbəkələrdə fəaliyyət göstərmək üçün 802.11b adapterlərində xüsusi adaptasiya mexanizmindən istifadə olunur ki, bu da şəbəkənin real sürətini aşağı salır. Buna görə də, şəbəkə avadanlıqları seçilərkən onların eyni spesifikasiyadan olmasına diqqət yetirmək lazımdır. 802.11b spesifikasiyası hal hazırda köhnəlmişdir və verilənlərin ötürülmə sürəti müasir tələblər üçün kifayət qədər aşağıdır. Deyilənləri nəzərə alaraq ən optimal variantın homogen 802.11g şəbəkəsi olduğunu demək olar.

İşçi mühitin xəritəyə alınması hər bir daxilolma nöqtəsinin örtdüyü ərazinin ölçüsünü, ümumi ərazinin rabitə ilə təmin olunması üçün tələb olunan daxilolma nöqtələrinin sayını təyin etməyə, istifadə olunan kanal­ların parametrlərini və şüalanma gücünü kökləməyə imkan verir. Bu etapda naqilsiz rabitə kanalının işləmə məsafəsi və şəbəkə avadanlığına qoyulan tələblər təyin olunur. Mühəndis hesablamalarında rabitə məsafəsinin təyin olunması üçün aşağıdakı düsturdan istifadə olunur:
, (9.1.1)
burada FSL (Free Space Loss) - açıq fəzada itkilər (dB), F- rabitə sisteminin işlədiyi mərkəzi tezlik (MHs), D- iki nöqtə arasında məsafə (km).

Şəbəkənin əhatə zonası hesablandıqdan sonra onun arxitekturası seçilir. Əgər yeni qurulan şəbəkənin xarici şəbəkəyə və ya İnternetə çıxışı olmazsa, onda Ad Hoc rejimi (arxitekturası) seçilir. Belə şəbəkənin yaradılması üçün minimum avadanlıq - hər bir istifadəçiyə bir ədəd adapter tələb olunur. Əgər çoxlu sayda kompüterin bir-biri ilə və xarici şəbəkə ilə təmasda olması tələb olunarsa ona Infrastructure Mode rejimindən (şək. 4.1.1) istifadə olunur. Aydındır ki, bu halda istifadəçi adapterlərindən başqa daxilolma nöqtələrindən də istifadə olunmalıdır. Daxilolma nöqtələrinin sayı ərazini arxitekturasından asılıdır. Məsələn, bir mərtəbə daxilində maksimal əhatə zonasına hesablanmış şəbəkənin yaradılması üçün bir ədəd daxilolma nöqtəsi kifayət edərsə, bir birindən armaturlu beton piltələrlə ayrılmış iki mərtəbədə belə şəbəkə üçün bir daxilolma nöqtəsi kifayət etməyəcək.


Naqilsiz avadanlığın seçilməsi zamanı ilk növbədə onun funksional imkanlarına diqqət yetirmək lazımdır. Əgər söhbət adi daxilolma nöqtəsində gedirsə, funksional imkanlar dedikdə bu və ya digər rabitə protokollarının dəstəklənməsi başa düşülür. Bundan başqa dəstəklənən şifrləmə protokolları (WEP və WPA) da vacib faktorlardan biridir.

Beləliklə, naqilsiz şəbəkənin arxitekturası və iş rejimləri müəyyənləş­dikdən sonra onun praktiki reallaşması mərhələsinə keçmək olar. Misal üçün hal hazırda kifayət qədər geniş istifadə olunan TEW-610APB markalı daxilolma nöqtəsinə baxaq. Bu adapter MIMO (Multiple Input Multiple Output - çoxsaylı giriş və çoxsaylı çıxış) texnologiyası üzrə hazırlanmışdır, verilənlərin 108 Mbit/san sürətlə ötürülməsini təmin edir və 802.11g standartı üzrə işləyir. MIMO texnologiyasına əsasən bir adapterdə bir neçə qəbuledici və vericidən istifadə olunur (şək. 9.1.2). Belə quruluş istifadəçi verilənlərini paralel olaraq iki antena vasitəsi ilə müxtəlif tezliklərdə ötürməyə imkan verir ki, bu da buraxma qabiliyyətini artırır. Bundan başqa bu texnologiya kanalın stabilliyini və küylərə davamlılığı artırır. MIMO texnologiyasına əsasən verilənlər ötürülməmişdən əvvəl bölünür, kanal vasitəsi ilə ötürülür və qəbuledici tərəfdə yenidən bərpa olunur (şək. 9.1.3).





Daxilolma nöqtələri və kliyent adapterləri seçildikdən sonra bütün avadanlıqlar və proqram təminatları şəbəkə şəklində işə salınır və bu şəbəkənin səmərəliliyi yoxlanılır. Səmərəlilik dedikdə LAN və WLAN şəbəkələr arasında verilənlərin ötürülmə sürəti nəzərdə tutulur. Səmərəliliyin yoxlanılması zamanı istifadəçi adapteri qoşulmuş noutbuk seçilmiş daxilolma nöqtəsindən çox yaxın məsafədə quraşdırılır. Noutbuk vasitəsi ilə standart ölçülərə malik paketlərin daxilolma nöqtəsi vasitəsi ilə ötürülmə/qəbulolunma sürəti ölçülür. Standart ölçülü paketlərin generasiya olunması üçün xüsusi proqram təminatından - şəbəkə trafiki generatorun­dan, məsələn, NetIQ Chariot istifadə olunur.
9.2. Şanvari rabitə sistemlərinin layihələndirilməsi
Şanvari rabitə sistemlərinin layihələndirilməsinin məqsədi “yük­sək effektivlik - aşağı dəyər” kriterisinə cavab verən optimal sistemin qurul­masıdır. Bununla əlaqədar olaraq belə sistemlərin layihələndirilməsinə aşağıdakı məsələlər aiddir:

- xidmət zonasının və baza stansiyalarının quraşdırılma yerlərinin təyin olunması;

- tezlik kanallarının şanlar arasında bölüşdürülməsi;

- xidmət göstərilən istifadəçilərin sayının təyin olunması;

- şanların minimal sayı və rabitənin yüksək etibarlılığına əsasən sistemin optimallaşdırılması.

Təbii ki, yüksək effektivlik və aşağı dəyər bir-birinə zidd tələblərdir: şanlərın sayı kifayət qədər çox olarsa (yəni onların ölçüləri azaldılaraq mikro- və piko-şanlar yaradılarsa) rabitənin etibarlılığı, keyfiyyəti və istifadəçilərin sayı daha da artar, mobil stansiyaların şüalanma gücü isə daha da azalar. Lakin bu zaman sistemin qurulmasına ayrılan vəsait də artırılmalıdır. Şanların sayı azaldılarsa (şanın radiusu artırılarsa), rabitə yaradılan ərazidə “ölü zonalar” əmələ gəlir ki, burada istifadəçilərə xidmət mümkün olmur, mobil telefonların şüalanma gücü daha da artır. Məlumdur ki, şanvari şəbəkənin parametrləri ərazinin quruluşundan (relyef, meşə massivləri, tikililər və s.) çox asılıdır. Ona görə də layihələndirmə zamanı aşağıdakıların olması vacibdir:

- ərazi relyefinin bütün parametrləri olan topoqrafik xəritə;

- istifadəsi nəzərdə tutulmuş avadanlığın xarakteristikaları, enerji balansının təqribi qiymətləndirilməsi, şəbəkənin şanlarının və baza stansiyalarının yerləşdirilməsinin ilkin layihəsi;

- radiodalğaların yayılma modellərindən və ərazinin xarakteristikala­rından istifadə etməklə alınmış radioörtmə sxemi. Bu zaman xidmət göstə­rilən ərazidə elektromaqnit durumu maksimal dəqiqliklə təyin olunmalıdır;

- şanvari rabitə sistemi üçün ərazi-tezlik planı, yəni tezlik kanallarının təkrar istifadə prinsipinə əsasən şanlar arasında bölüşdürülməsi;

- rabitə şəbəkəsinin müxtəlif sahələrində trafikin qiymətləndirilməsi.

Yuxarıda göstərilən layihələndirmə ardıcıllığına əlavə olaraq elek­tromaqnit sahəsinin parametrlərinin (adətən baza stansiyasından müəyyən uzaqlıqda GSS və elektrik sahəsi gərginliyinin qiymətləri) eksperimental ölçülməsinin və bu ölçmələrə əsasən şanvari şəbəkənin yenidən köklən­məsini də aid etmək lazımdır. Layihənin keyfiyyətinin yekun qiyməti istismar mərhələsində verilir. Lakin bu mərhələdə də sistemin korreksi­yasına və tamamlanmasına ehtiyac duyulur. Bu, layihələndirmənin ən çox zəhmət tələb edən bölməsidir.

Göründüyü kimi layihələndirmə kifayət qədər mürəkkəb etaplardan ibarətdir. Aşağıda şanvari mobil rabitə sisteminin radioörtmə zonasının təqribi hesablanması aparılan ilkin qiymətləndirmə etapına baxılır.

Radioörtmə zonasının hesabatında bir baza stansiyasının əhatə zonası altıbucaqlı ilə aproksimasiya olunacaq. Bu məqsəd üçün bərabərtərəfli üçbucaq və ya kvadrat da istifadə oluna bilər. Lakin altıbucaqlı düz və maneəsiz ərazidə dairəvi radioörtmə zonasını daha yaxşı aproksimasiya edir. Praktikada baza stansiyasının əhatə zonası relyefin quruluşundan asılı olduğu üçün düzgün dairə formasında olmur. Şəbəkənin radioörtmə zonasının bərabər şanlara bölünməsi texniki nöqteyi-nəzərdən də mümkün deyil. Çünki, baza stansiyaları quraşdırılan zaman çoxlu sayda faktorlar, həmçinin ərazinin elementlərindən (hündür qüllələr, tikililər və s.) istifadənin mümkünlüyü nəzərə alınmalıdır. Baza stansiyasının quraşdırıl­ması üçün əlverişli olan belə elementlər heç də həmişə şanın mərkəzində yerləşmir. Ona görə radioörtmə zonasının planlaşdırılması mürəkkəb məsə­lə olub, xüsusi avadanlıqlar vasitəsi ilə sahə ölçmələrinin aparılmasını tələb edir. Radioörtmə zonasının modeli isə ərazinin rəqəmli xəritəsi və bu ərazidə elektromaqnit durumunu imitasiya edən proqramlar vasitəsi ilə qurulur. Belə modelləşdirmə metodlarından birinə əsasən elektromaqnit dalğaları işıq şüaları şəklində təsvir olunur, müxtəlif əksolunma və səpələnmə əmsallarına malik maneələrdən əks olunur və səpələnir. Şüaların trasslanması (ing. ray tracing method, rus. Метод трассирования лучей) adlanan bu metod radioörtmə zonası haqqında dəqiq məlumatların olmasını və çoxlu hesablamaların aparılmasını tələb edir. Ona görə də bu məqsədlə kompüter modelləşdirməsindən və xüsusi proqram paketlərindən istifadə olunur.

İndi isə radioörtmənin “mühəndis səviyyəsində” planlaşdırılmasına və bu zaman nəzərə alının faktorlara nəzər yetirək. Hesablamalarda şanların ölçülərinin bərabər, formalarının isə bərabərtərəfli altıbucaqlı olduğunu qəbul edək.

Əvvəl qeyd edildiyi kimi, hucrəvari rabitə sisteminin iş pinsipi eyni tezlik kanallarının müxtəlif şanlarda çoxlu sayda təkrar istifadəsi üzərində qurulub. Bütün mümkün tezlik kanallarının istifadə olunduğu şanlar qrupuna şan klasteri deyilir. Klasterin ölçülərinin və xüsusiyyətlərinin analizi üçün şək. 9.2.1- də təsvir olunmuş şanlar blokuna baxaq.



Fərz edək ki, altıbucaqlının ətrafına çəkilmiş çevrənin radiusu təşkil edir. Göründüyü kimi həmçinin bu altıbucaqlının mərkəzindən onun təpə nöqtəsinə qədər olan məsafədir. Tərəfi olan bərabər tərəfli üçbucağın xassələrindən istifadə etməklə sübut etmək olar ki, altıbucaqlılar arasında məsafə təşkil edir. Bu rəqəmi baxılan sistemdə uzunluq vahidi kimi qəbul edək. Oxları arasındakı bucaq olan koordinat sistemində koordinat mərkəzindən altıbucaqlının mərkəzinə qədər məsafə
(9.2.1)
təşkil edir. Burada baxılan altıbucaqlının mərkəzinin -ə bərabər qəbul olunmuş uzunluq vahidləri ilə ifadə olunmuş koordinatlarıdır.

(9.2.1) ifadəsi ümumi Pifaqor teoremindən alınır. Bu teoremə əsasən üçbucağında (bax şək. 9.2.1) tərəfinin uzunluğu aşağıdakı kimi hesablanır:



. (9.2.2)
Şəkildəki üçbucağa əsasən demək olar ki, , , , .

Koordinat mərkəzində yerləşən şanı dayaq şanı kimi qəbul edək. Dayaq şanın ətrafında klaster quraq. Bu klaster ətrafındakı digər klasterlər elə qurulmalıdır ki, onlar arasında təkrar örtülən zonalar və boşluqlar olmasan. Klasterin qurulması zamanı yaranan ilk və ən mühüm məsələ bu klasterin tərkibinə daxil olan şanların sayının seçilməsidir. Fərz edək ki, qonşu klasterlərin mərkəzi şanları dayaq şanından (9.2.1) ifadəsi ilə təyin olunan məsafəsində yerləşir. Hər bir klaster sahəsi bu klasterə daxil olan şanların sahələri cəminə bərabər olan bir böyük altıbucaqlı kimi göstərilə bilər. Belə əvəzetmə şək. 9.2.2- də göstərilmişdir.



Bir altıbucaqlı şanın sahəsi (4.1.1) ifadəsindən tapılır. Böyük altıbucaqlıların mərkəzləri arasındakı məsafə kimi təyin olunur (burada - böyük altıbucaqlının radiusudur). Onda (4.1.1) ifadəsindən istifadə etməklə böyük altıbucaqlının sahəsini tapaq:
. (9.2.3)
Klasterə daxil olan şanların sayının olduğunu nəzərə alsaq, böyük altıbucaqlının sahəsini aşağıdakı kimi də hesablamaq olar:

. (9.2.4)
(4.1.1), (9.2.1) və (9.2.3) ifadəsini (9.2.4)- də nəzərə alsaq, klasterlərdə şanların mümkün sayı üçün formul alarıq:
. (9.2.5)
Göründüyü kimi, klasterdəki şanların sayını istənilən qədər artırmaq olar. Şək. 9.2.2-də , , .

(9.2.1) və (9.2.5) ifadələrindən şanvari rabitə texnologiyasında mühüm əhəmiyyət kəsb edən parametr - kanaldaxili küylərin zəifləmə faktoru (ing. co-channel interference reduction factor) üçün formul alarıq:


. (9.2.6)
artırıldıqda kanaldaxili küylər azalır. Buna səbəb ya eyni kanal­lar­dan istifadə olunan şanlar arasında məsafənin böyüməsi, ya da bu şan­ların ölçülərinin kiçilməsidir.

məsafəsi siqnalın gücünün küylərin gücünə nisbətindən ası­lıdır. Bu nisbət, öz növbəsində, bir-birinə təsir göstərən şanların sayından asılıdır:

, (9.2.7)
burada - k nömrəli şan tərəfindən generasiya olunan küylərdir. Şək. 9.2.3- də bir-biri ilə təmasda olan şanlar toplusu göstərilmişdir. Altıbucaqlı şanlar halında birinci yarusda yerləşən altı ədəd şan dayaq şanı (mərkəzi şan) ilə təmasda olur. Yəni, . İkinci yarusda yerləşən şanlarla dayaq şanı arasındakı məsafənin böyük olduğuna görə onların təsirini nəzərə almırıq. Qeyd etmək lazımdır ki, kanaldaxili küylər dayaq baza stansiyasından başqa bu baza stansiyasının əhatə zonasında yerləşən mobil telefonlara gələn siqnalları da təhrif edirlər. Fərz edək ki, baza stansiyalarının şüalanma gücü eynidir. Onda mərkəzi şanın sərhədində siqnalın kanaldaxili küylərə nisbəti
(9.2.8)
kimi hesablanır. Birinci bölmədə göstərilmişdi ki, öz qiymətini 2÷5,5 intervalında dəyişir. Məsələn, siqnalın birşüalı yayılması üçün , ikişüalı yayılması üçün isə . Qeyd edək ki, baza stansiyalarının şüalanma gücünün eyni olduğu halda nisbəti yalnız şanların həndəsi formasından, eyni tezliklərdən istifadə edən baza stansiyaları arasında məsafədən, baza stansiyasının radioörtmə zonasının radiusundan asılı olur.

Sadəlik üçün qəbul edək ki, şək. 9.2.3-də təsvir olunmuş sistemdə . Onda (9.2.8) formuluna əsasən
(9.2.9)



. (9.2.10)


(9.2.10) formulu eyni tezlik kanallarından istifadə edən şanlar arasında məsafənin və şanın radiusunun, siqnal/kanaldaxili küy nisbə­tindən və ətraf mühitin tipindən asılılığını təsvir edir. Ənənəvi şanvari rabitə sistemlərində nisbəti elə seçilir ki, 75% istifadəçilər 90% ərazidə keyfiyyətli rabitə ilə təmin olunsun. Analoq sistemlərdə (məsələn AMPS) bu nisbət 63,1 (18 dB) seçilir. seçərək (9.2.10) formulundan kanaldaxili küylərin zəifləmə faktorunun olduğunu göstərmək olar. Lakin rabitə sisteminin modelləşdirilməsi zamanı bu parametr seçilir. Bu qiyməti (9.2.6) formulundan istifadə etsək şan klasteri üçün alarıq. Beləliklə, kobud hesablamalar nəticəsində göstərmək olar ki, 7 şanlı klaster istiqamətlənməmiş antenalardan istifadə olunan analoq rabitə sistemlərində kanaldaxili küylərin zəifləmə faktorunun lazımi qiymətini təmin edir.


Abonent ilə baza stansiyası arasında rabitənin yaradılması üçün ən əlverişsiz şərait təsvir olunmuş şək. 9.2.4-ü nəzərdən keçirək. və şanın sərhədində yerləşən abonent stansiyası (A nöqtəsi) ilə ona təsir edən digər baza stansiyaları arasında məsafələrin , , , , olduğunu nəzərə alsaq nisbəti üçün tapırıq:

(9.2.10)
Kanaldaxili küylərin zəifləmə faktorunun qiymətində nisbəti 49,56 (17 dB) təşkil edir. Praktikada isə baza stansiyalarının qeyri-ideal yerləşdiyi, siqnalın çoxşüalı yayılması və s. faktorlar səbəbindən bu qiymət () daha da aşağı olacaq. Ona görə də şək. 9.2.4-də baxılan hal üçün əvvəl hesablanmış qiyməti kifayət etmir. Qeyd edək ki, bu mülahizə ən əlverişsiz şərait üçün aparılmışdır. Ona görə də alınmış nəticə kifayət qədər pessimistik xarakter daşıyır. Buna baxmayaraq sistemin layihələndirilməsinə belə yanaşma yüksək etibarlılığa nail olmağa imkan yaradır.

Kanaldaxili küylərin zəifləmə faktorunun qiymətinin artırılmasının iki əsas həll yolu var: klasterdəki şanların sayının artırılması və sektor antenalardan istifadə olunma. Birinci üsul şandakı kanalların sayının azalmasına gətirir. (9.2.5) formulundan göründüyü kimi, 7-dən sonrakı ilk rəqəm 9 ola bilər, yəni . Bu zaman bütün mümkün kanalları 9 qrupa bölmək lazım gələr. İkinci üsul, istiqamətlənmə diaqramı 1200 olan sektor antenaları vasitəsi ilə kanaldaxili küylərin zəiflədilməsinə əsaslanır. Hər bir şan üç sektora parçalanır. Şək. 4.2.5-də şanları sektorlara bölünmüş sistemdə rabitənin yaradılması üçün ən əlverişsiz şərait təsvir olunmuşdur. Mobil stansiya və küy yaradan baza stansiyası arasında məsafə təşkil edir. Onda nisbəti üçün


(9.2.11)
alarıq. olduqda . Beləliklə, siqnal-küy nisbəti istiqa­mətlənməmiş antenalardan istifadə olunan sistemdən 8 dB artıq olur.

Hal hazırda bütün müasir şanvari rabitə sistemlərində şanların sektorlara bölünməsindən istifadə olunur. Məsələn, şək. 9.2.6-da GSM standartına mənsub tipik şanvari rabitə sisteminin topologiyası təsvir olunmuşdur. Burada dörd şanlı klasterdən istifadə olunur. Sektorlar - A, B, C, klasterdəki şanlar isə 1- 4 kimi işarələnib.










Yüklə 64,68 Kb.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə