А. Д. Чудаков гиймятляр вя гиймятин



Yüklə 2,96 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə106/148
tarix14.09.2018
ölçüsü2,96 Mb.
#68571
1   ...   102   103   104   105   106   107   108   109   ...   148

 

313


münasibəti  kimi  əmtəə  ehtiyatlarının  orta  göstəricilərə  görə  eyni 

ədədlərlə ölçülür. 

 

Rəhbərlik  effektivliyi  tez-tez  qoyulan  kapitala  görə  gəlir 



norması  göstəricisinə  görə  qiymətləndirirlər.  Bu  göstərici  qoyulan 

kapital həcminə görə nə qədər təmiz gəlir əldə edəcəyi münasibəti kimi 

hesablanılır.  Adətən  kapital  qoyuluşu  dedikdə  müəssisənin  bütün 

aktivlərin məbləği kimi başa düşülür.  

Şə

kil 7.11. Təsərrüfat fəaliyyəti haqqında hesabata daxil olan 

xərclər. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Qoyulmuş  kapitala  görə  gəlir  normasını  artırmaq  olar,  satış 

həcmini  artırmaqla  və  təmiz  gəliri  əldə  etmək  mümkündür. 

Müvafiq  dəyişikliklərə  görə  gəlir  normasının  artırılmasının 

mümkün  yolları  və  digər  göstəricilər  şəkil  7.12-də  verilmişdir. 

Satış həcminə effektiv təsir  

stehsal, satış fəaliyyətində əmələ gələn məsrəflər (xərclər) 

Ticarət xərcləri 

nzibati xərclər 

Ümumistehsal 

xərcləri 

Satışın təşkili 

Əmək haqqı 

Reklam 


Malların 

çatdırılması 

Sığorta 

Sair xərcləri 

Əmək haqqı 

carə haqqı 

Dəftərxana 

mallar


ı 

Sair xərcləri 

Əmək haqqı 

carə haqqı 

stilik sisteminə görə 

ödəniş 


Elektoenerjiyə görə 

ödəniş 


Amortizasiyaya görə 

köçürmələr 

Sığorta 

Sair xərcləri 




 

314


göstərməklə  gqzəşt  və  imtiyazlar,  həmçinin  güzəşt  qiymətləri,  nəlavə 

cari xərcllərin mexanizmini operativcəsinə istifadə etmək mümkündür. 

 

Qeyd etmək lazımdır ki, qiymət artımını həm istehsalçı-müəssisə, 



həm  topdansatış  vasitəçi,  həm  də  parakəndə  tocarətçi  də  həyata  keçirə 

bilər. 


 

Şə

kil 7.12. Gəlir normasının artım amilləri. 

 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

stehsal qiymət artımını daha obyektiv surətdə müqayisə edərək 



onları  faiz  münasibətində  ölçmək  qəbul  edilmişdir.  Qiymət  artımının 

faiz  hesabı  ilə  üsulu  ondan  ibarətdir  ki,  həmin  faiz  o  qiymət 

münasibətinə görə hesablanılır ki, verilmiş bazar sahəsi bu və ya digər 

məhsulu o qiymət münasibətdə satıb ki, o onu almışdır. 

 

Ardıcıl  qaydada  vasitəçilik  güzəştləri  və  qiymət  güzəştlərinə 



edilən əlavələr və əlavə etməni fərqləndirmək lazımdır. 

 

Qiymətdə  güzəşt  həm  artım  kimi  sonuncu  alıcıya  satışı 



stimullaşdırmaqdan ötrü istifadə edilir. 

 

Qiymətdə  əlavə  başlıca  olaraq,  texniki  cəhətdən  çətin  məhsulun 



satışında  tətbiq  edilir.  Bu  cür  hallarda  daha  yüksək  qiymət  səviyyəsi 

Gəlir normasının yüksəldilməsi 

Kapital qoyuluşuн həcminin 

azaldılması 

Xalis gəlirin artırılması 

Satış həcminin 

artırılması 

Mal dövriyyəsinin 

artması 

Bazar payının 

artırılması 

Təyin edilmiş gəlir 

normasının 

azaldilması 

Marketinq 

planlaşdırılması 

 

Nəzarət ин 



səmərəlliyinin 

артырылмасы 

Marketinq tədbir -

lərinin reallaşdırıl 

masы  

Satlış ehtiyatların 



həcminin 

azaldılması 

Firmanın xalis 

aktivlərinin 

azaldılması 

Сящмдар kapitalın 

azaldılması 

Dövriyyə 

kapitalının 

azaldılması 




 

315


istehlakçıların  (alıcıların)  spesifik  tələbatlarını  ödəməsi  ilə  əlaqədardır. 

Bura məhsulun komplektləşdirilməsi, texniki cəhətdən istifadə edilməsi, 

sənədləşdirmə və onun işlək fəaliyyəti daxıidir. 

 

Bir  qayda  olaraq,  qiymətdə  edilən  güzəşt  nəticəsində  həmin 



məhsulu  iqtisadi    gəhətdən    satış  üçün  həcmcə  sərfəli  olduğunu  təmin 

etmək  və  bir  sira  hallarda  onun  satışını  maksimum  səviyyəyə  

çatdırmaqdır.  Qiymətdə  edilən  güzəşt  növləri  7.13  şəkildə  öz  əksini 

tapmışdır. 

 

Şə

kil 7.13. Qiymət güzəştlərinin növləri. 



 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Həcmə  görə  güzəştqiymətin  əyilmə  tələbinə  görə  istifadə 



edilir.  Bundan  ona  görə  istifadə  edilir  ki,  satış  həcmini  artırmaq  üçün, 

həmin  artımı  ucuzlaşdırılmış  məhsulun  bir  vahid  ədədə  görə 

kompensasiya edirlər. 

 

Sərfəli ödəniş formasına görə edilən güzəşt o zaman həyata 



keşirilir ki, onda ödəniş forması daha  sərfəli qaydada aparılır ki, adətən 

bu  cür  sövdələşmələrdə  göstərilən  üsul  malların  tez  realizə  olunnasına 

xidmət  edir.  Satışı  kredit  ilə  müqayisədə  nəğd  pulla  aparmaq  çox 

sərfəlidir.  Bu  zaman  riskin  səviyyəsi  aşağı  düşür  və  pul  kütləsi  də 

satıcının ixtiyarına tez bir müddətə daxil olur. Bu da əmək haqqlarının, 

borcların və s.ödənişlərinin həyata keçirilməsini təmin edir. 

 

Daimi  alıcılara  edilən  güzəştlər  ona  görə  edilir  ki,  həmin 



alıcılar  gələcəkdə  verilmiş  müəssisənin  müştəriləri  kimi  qalsınlar  və 

onlara böyük həcmdə satış zəmanət verirlər. 

 

mtiyazlı alıcılara xüsusi güzəştlər o zaman verilir ki, onlar 



sərfəli  sifarişləri  təmin  etməkda  və  yaxşı  reklamı  həyata  keçirməkdə, 

Qiymət güzəştləri 

Alış həcminə görə edilən qiymət güzəşti 

Daimi satıcılara qiymətdə edilən güzəştlər 

Sərfəli ödəniş forması zamanı qiymətdə 

edilən güzəşt

 

mtiyazlı alıcılara edilən güzəştlər 



Məhsul geri qaytarılан zaman edilən 

güzəşt 


Qiymətə ekspert rəyi nəticəsində edilən 

güzəşt 



Yüklə 2,96 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   102   103   104   105   106   107   108   109   ...   148




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə