А. Д. Чудаков гиймятляр вя гиймятин
Yüklə 2,96 Mb. Pdf görüntüsü
|
334
qaydaolaraq xarici valyutanın ayrı-ayrı növlıərini ayrı-ayrı hesablar və ya bir neçə valyutaya da hesablar açmaq mümkündür.
Müştəri ilə hesab kassa xidməti müqaviləsı bağladığı zaman bank xarici valyuta ili müştəriyə iki hesab: nəqliyyat valyuta hesabı və cari valyuta hesabı açır. Hər iki hesab eyni vaxtda aparılır. xrac əməliyyatları nəticəsində məhsul satışından əldə edilən valyuta gəliri nəqliyyat valyuta hesabına köçürülür. Təyin edilmiş məcburi valyuta payını satandan sonra RF Mərkəzi bankının valyuta ehtiyatı və daxili valyuta bazarında qalan valyutanı müştərinin cari hesabına köçürür. Bütövlükdə cari valyuta hesabına şəkil 8.8-də verilmiş xarici valyutanı köçürmək olar.
Şəkil 8.8. Valyuta hesabına köçürülən pulun icazə verilən miqdarı.
Şəkil 8.9 Xaricə köçürə bilən valyutanın miqdarı. Valyuta hesabına köçürmələrin icazə verilən miqdarı Məcburi satışdan sonra valyuta ehtiyatında ixracın ödənişindən sonra əmələ gələn qalıq Digər sahiblərin hesabına köçürülən ödənişlər Valyuta birjasında satın alınmış valyuta hesabları Mərkəzi Bank və ya Maliyyə Nazirliyi tərəfindəd icazə verilmiş banklara daxil olmalar Xaricə köçürə bilən valyutanın icazə miqdarı dxal mallarına görə ödəmə Kredit borclarına görə ödəmə Ezamiyyət xərclərinin ödəməsi Bank komissiyasının ödənilməsi Poçt-teleqraf xərcləri RF Mərkəzi Bankı və ya Maliyyə Nazirliyinin лисензийа verdiyi Bankların razılığı ilə Valyuta birjalarında və щярражларда təşkil edilən satış 335
Buradan görmək olar ki, yerli iqtisadiyyatı “ dollalaşdırmaq” məqsədilə keçirilən valyuta məhdudiyyətlərinin sayı bütün valyuta sövdələşmələri zamanı valyuta ehtiyatlarından məcburi satışın payı artacağı gözlənilir. Valyutanın məcburi satışı nəqliyyat valyuta hesabına görə həyata keçirilir. RF rezident olmayanlardan daxil olan valyuta məbləğindən məcburi satışdan azad olunur.
Müştərilərin valyuta hesablarını banklar şəkil 8.9..-da göstərilmiş xərcləri ödəmək üçün həmin hesablarının sahiblərinin razılığı ilə xaricə köçürə bilər.
(şəkil 8.10.) Şəkil 8.10. RF-nın rezident olmayanlardan valyuta daxilolmaları, məcburi satışdan azad olunanlar.
8.3. QIYMƏT VƏ KREDIT MÜNASIBƏTLƏRI.
Kreditin və müvafiq qiymətin əmələ gəlməsinə görə pul vəsaitlərinin hərəkəti tənzimlənilir. Kredit sövdələşməsində kreditor (borcverən) və borcalan iştirak edirlər.Bu cür şövdələşmə nəticəsində (alqı-satqı aktından fərqli olaraq) dəyərin mübadiləsi baş vermir, təqdim edilən kredit dəyərin razılaşdırılmış vaxt müddətinin başa çatdığı zaman əvvəlki sahibinə qaytarılır. Məcburi satışdan azad olunanlardan daxil olmalar Kreditlərin cəlb edilməsi Kapitalların ödənilməsi Digər firmalardan daxil olan dividentlərdən Nizamnamə kapitalı üçün üzvlük haqqı Xeyriyyə işləri üçün edin vəsaitlər RF-nin əhalisi tərəfindən RF-nin ərazisində satışından Fond dəyərlərindən daxil olan gəlirlərdən
Qiymətli fondlardan daxil olan dividentlərdən 336
Kreditin növləri Bank kreditləri Kommersiya stehlak kreditləri Dövlət noteka
Adətən kredit pul formasında verilir. Bəzi hallarda isə kredit natural, yəni ki, əmtəə formasında verilir.
Kredit qoyuluşunun həcmi bilavasitə qiymət səviyyəsindən asılıdır. Qiymətlərin artması pul resurslarının da çöxalmasına gətirir ki, bunlar da kreditləşdirmə üçün istifadə edilə bilər. Qiymətlərin aşağı düşməsi kreditləşdirmə üçün pul resurslarının azalmasına gətirib çıxaracaqdır. Onu da nəzərə almaq lazımdır ki, müvəqqəti azad pul vasitələrinin hesabına kreditlərə istifadəsi müvafiq əmtəə dəyərləri ilə təmin etmədiyinə görə mənfi hal kimi qiymətləndirilməlidir. Bu da inflyasiya proseslərini tərpətmək deməkdir. Ona görə də banklar və digər
maliyyə-kredit müəssisələri kreditin verilməsinin məqsədəuyğunluğunu yoxlayanda nəinki mövcud
qiymətlərin səviyyəsinin nəzərə almasına, hətta onların dəyişmə meyllərinə də fikir verməlidir. Əgər kredit qiymətlərin qalxmasına qədər verilibsə, borc alan onların yoxlanılmasını təmin etmək üçün hansı ki, material dəyərlərə görə kredit verilir o, artıq indi yenidə , daha yüksək qiymətlərlə məlumatları təqdim edə bilər, Bu verilmiş kreditin təminatı yalan həqiqətin təminatı üçün xidmət edə bilıər. Kreditin bir neçə növü vardır. Onların hər biri bu və ya digər ölkənin iqtisadi fəaliyyətini stimullaşdırmaq üçün səmərəlidir (şəkil 8.11).
Şəkil 8.11. Kredit növləri. Nə qədər çox sərbəst pul resursları mövcuddursa banklar bir o qədər də aşağı dərəcə üzrə kreditlərin təqdim etmək imkanlarına malikdir. Digər tərəfdən isə, böyük həcmdə azad pul vəsaitlərinin həcmi bank kreditlərinə tələbatın artmasına gətirəcəkdir. Banklar ki, məqsədləri maksimal gəlir əldə etməkdən ibarətdir, bir tərəfdən faiz dərəcəsini qaldırmağa cəhd göstərir, digər tərəfdən isə, imkanlı müştəriləri faiz dərəcələrinə görə özlərindən uzaqlaşdırmamalıdır. Banklar əmanətçilərlə borc alanlar arasında maliyyə vasitəçiləri sifətində çıxış edirlər. Onlar borc alanlara əmanətçilərdən aldığı pul vəsaitlərini verirlər. Əmanətçilər depozitlərə görə faizlərini alırlar, borcalanlar isə razılaşdırılmış vaxt ərzində öz sərəncamlarına müəyyən Yüklə 2,96 Mb. Dostları ilə paylaş:
|