А. Д. Чудаков гиймятляр вя гиймятин
Yüklə 2,96 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Topdansatı
- Kontraktın yerin
- Opsion qiym
- Arbitra
- Kontrakt v
- Hesabi qiym
37 göstərilən, sonra pərakəndə satışa buraxılacaq əmtəənin qiymətləri və digər parametrləri bazis və səmtləşdirilmiş xarakter daşıyırlar.
kontrakt şərtləri ilə müəyyən edilirlər. Bu şərtlər kontraktda, onun bağlanma anında, kontraktın bütün fəaliyyət müddətinə, yaxud onun icrası anına qeyd oluna bilərlər. Belə qeydetmənin xarakterindən asılı olaraq topdansatış qiymətlərinin xarakterindən asılı olaraq topdansatış qiymətlərinin bir neçə növünü fərqləndirirlər.
bazar qiymətlərinin dəyişməsinə uyğun olaraq, dəyişmə nəticələri ola bilər, kontrakt bağlanarkən qeyd olunmuş qiymətdir. Bu halda hesablamalar cari qiymətlər üzrə yerinə yetirilirlər. Kontraktda adətən «hiss edilməməzlik zonası» kəmiyyəti də, yəni qiymətə yenidən baxılmanı hələ tələb etməyən, kontraktda göstərilən bazar qiymətindən fərqlənmə (kənarlaşma) də qeyd edilir. Bu «zona» kəmiyyəti kontraktda göstərilən qiymətdən 2-5% həddində olur.
xərclərinin dəyişməsini nəzərə alan, müqavilə bazası qiymətinə yenidən baxılması yolu ilə kontraktın faktiki icrası momentinə hesablanan qiymətdir. Sürüşkən qiymətlər adətən hazırlanması uzunmüddətli olan məhsullara müəyyən edilirlər. Bu halda kontrakt bağlanılarkən təkcə bazis qiymətinin kəmiyyəti deyilir, onun ayrı-ayrı maddələri üzrə «təqsimatı» («paylanması»), habelə, sürüşkən qiymətin yenidən hesablanmasının razılaşdırılmış metodu da qabaqcadan şərtləşdirilir. Burada, həmçinin, «hissedilməməzlik zonası» kəmiyyəti, bundan əlavə, qiymətin sürüşmə limiti adlanan, müqavilə qiymətinin yol verilə bilən dəyişməsinin son hədd kəmiyyəti də əvvəlcədən şərtləşdirilir. Qiymət bütün kontrakt müddəti ərzində deyil, bu müddət daxilində, müəyyən dövrdə, yaxud müəyyən əmtəənin göndərilməsi vaxtında sürüşkən ola bilər.
Tərəflərin tətbiq etdiyi bu qiymətlər yeni əmtəə partiyalarının göndərilməsi qabağı, yaxud növbəti maliyyə ilinin başlanması qabağı uzunmüddətli kontraktlarda dəqiqləşdirilirlər və razılaşdırılırlar. Kontraktda qiymətin qeydiyyat şərtləri (adətən uyğun seçim hüququ alıcıya həvalə olunur), habelə, yeni qiymət səviyyəsinin hesablanması metodu göstərilirlər. 38
Birжa əmtəələri ilə sövdələşmələrdə kontraktda hansı birжanın katirovkaları üzrə, əmtəə qiymətinin hansı qaydada müəyyən olunacağı və alıcı kontrakt qiymətini qeyd etməkdə öz arzusu haqqında satıcıya hansı müddət ərzində xəbər verməli olacağı da qeyd olunur. Qiymət göstərilməklə olan belə sövdələşmələr alıcının ərizəsi üzrə önkollar (on call transactivn) adlanır.
əvvəlcədən müəyyən olunmuş qiymət üzrə bu və ya digər aktivin sərtləşdirilmiş həcminin satın alınmasını və satışını həyata keçirmək (həm də mütləq olmayan) hüququnu özündə təmsil edir. Opsionun həyata keçirilməsi haqqında qərar həmin opsionun sahibi tərəfindən müstəqil surətdə qəbul olunur.
qiymətli kağızların gəlirliyinin çoxamilli qiymətləndirilməsinin təhlili və proqnozlaşdırılması tətbiq edilir.
göndərilməsi üçün kontraktların hazırlanması mərhələsində müqavilədə göstərilən qiymətlərin müəyyən edilməsi üçün ya dərc olunmuş qiymətləri, ya da hesabi qiymətləri əldə rəhbər tutmaq lazımdır.
və firma informasiya mənbələrində əks olunurlar. Adətən, bu qiymətlər müəyyən məhsul növünün daha məşhur və təsirli malgöndərənləri tərəfindən tətbiq olunan dünya qiymətləri səviyyəsini əks etdirirlər.
qiymətlərin təyini üçün tətbiq olunurlar. Bu dərc olunmuş qiymətlər müəyyən səbəblərə görə kifayət etmədikdə və anlaşılmaz olduqda dərc edilmiş qiymətlərin uçotu ilə əmtəələrin göndərilməsi üçün ola bilən kontraktlardır. Qeyri-standart, yaxud xüsusi avadanlığın və ya digər əmtəə növlərinin göndərilməsi haqqında söhbət getdikdə, yaxud nadir fərdi sifariş yerinə yetirmək tələb olunduqda, uyğun aparılmış hesablamalardan əlavə, kontrakt danışıqları üçün ilkin qiyməti müəyyən etməyin başqa üsulu yoxdur. Bu hal şək.1.10- da göstərilmiş və daha sonra ayrıca nəzərdən keçirilir.
◊ Birжa kodirovkaları, birжa ticarətinin predmeti olan əmtəələrin qiymətlərini təmsil edirlər;
Yüklə 2,96 Mb. Dostları ilə paylaş:
|